Statistikaga qarasak, Osiyoda ham bitta klubga kuchli sadoqat bilan xizmat qilayotgan futbolchilar juda ko‘p. Bunga birinchi navbatda, mahalliy mentalitet sababdir.

Qolaversa, qit’amizda boshqa muhitda o‘zlarini nimalar kutayotganini tasavvur qilolmaydigan yoki buni xohlamaydigan o‘yinchilar (misol uchun, saudiyalik Yosir al Qahtoniy) safi kenggroq.

Shuningdek, til bilmaslik muammosi va siyosiy sabablar o‘laroq, osiyoliklar deylik, Yevropa futbolida javlon urishda ancha qiynaladilar. Xullas, bugun e’tiboringizga Osiyo milliy chempionatlari (jumladan, oliy ligamiz) klublarida chin sadoqat timsoliga aylangan futbolchilar haqida imkon qadar ma’lumot taqdim etmoqchimiz.

Avvalo, e’tiborga oling, ushbu maqoladagi ayrim ko‘rsatkichlar joriy yil 10 avgust holati bo‘yicha keltirilgan.

Yaponiya milliy chempionati

Sadoqat tushunchasi yaponlar qon-qoniga singib ketgan. XIX asr o‘rtalarida boshlangan Meyzi islohotlaridan so‘ng keyingi yuz yillikda ham yaponlar ish bilan ta’minlovchi korxona yoki kompaniyalar, boshqacha aytganda, xo‘jayinga mislsiz sadoqat bilan xizmat qilishda davom etaverdilar. Ish beruvchi o‘z navbatida, ushbu sadoqat evaziga o‘z xodimini doimiy nafaqa va uy-joy masalasida qo‘llab-quvvatlaydi. Yaponlarga xos sadoqatni futbolda ham yaqqol ko‘rish mumkin. Har holda, qit’amizda bitta klub safida uzoq vaqtdan buyon to‘p surayotgan futbolchilar reytingining yuqori o‘nligida Yaponiya «J»-ligasidan 5 nafar vakil bor. Shu o‘rinda qo‘shimcha ma’lumot sifatida aytish kerak, Afinaning «Etnikos» klubi markaziy yarim himoyachisi, 39 yoshli Xristos Pogiatis bu borada jahon rekordchisi sanaladi. U Gresiya jamoasi safida faoliyat boshlaganiga 22 yildan oshdi. Yapon futbolchilariga qaytsak, ularda ham qit’adoshlari kabi til va muhitga moslashish muammosi mavjud. To‘g‘ri, so‘nggi yillarda yaponiyalik yoshlar Yevropa va Janubiy Amerikada tahsil olishni bir qadar o‘zlashtirdilar. Ular ayni shu omil samarasi o‘laroq, endilikda bundesligadek top-ligalarda bemalol o‘ynay boshladilar.

Misuo Ogasavara. 1979 yil 5 aprelda tavallud topgan. «J»-ligasida 19 mavsumdan buyon o‘ynamoqda. 40-raqam sohibi yarim himoyada to‘p suradi va jonajon klubi - «Kashima Antlers» safida 6 karra mamlakat chempioni bo‘lish barobarida Imperator kubogini 3 bora boshi uzra baland ko‘targan. Aytish joiz, u mavsum-2006|2007da ijara kelishuvi asosida Italiya «A» seriyasida ham o‘ynab qaytgan. Ya’ni «Messina» klubi safida 8ta o‘yinda qatnashib, 1ta gol urgan. Masuoning Yaponiya terma jamoasidagi statistikasi ham chakki emas: 55ta o‘yin, 7ta gol.

O‘zbekiston milliy chempionati

So‘nggi yillarda jurnalist va futbol mutaxassislarimiz mavsum avvalida futbolchilarning yoppasiga boshqa klublarga ko‘chib o‘tishlariga e’tibor qaratib, bu holat sadoqat tushunchasi pastligiga bog‘liqligini ta’kidlashyapti. Deylik, «Paxtakor» va «Bunyodkor» yoki «Neftchi» va «Navbahor» klublarida o‘ynagan futbolchilarning ashaddiy raqib safini to‘ldirishlari oddiy holdek qabul qilinyapti. To‘g‘ri, shunga qaramay, oliy ligamizda bitta jamoada anchadan buyon faoliyat yuritayotgan futbolchilar yetarlicha topiladi. Misol uchun, Igor Sergeevning yaqindagina Xitoyda o‘ynab qaytganini aytuvchi muxlislarga eslatma: u Chin yurti jamoasiga ijara kelishuvi asosida borgandi. Yana bir izoh: gvardiyachilar reytingini tuzishda futbolchi va klub o‘rtasidagi shartnoma muddati asos qilib olingan.

Jamol Otaqulov. Oliy ligada gollari hisobini 2016 yili ochgan himoyachi avvalgi mavsum 1 marta qizil kartochka ham oldi. To‘g‘ri, Jamol 2012 yili «Dinamo» (Samarqand) sharafini himoya qilgandi. Umuman, u joriy mavsum ham G‘uzor klubi safida to‘p suryapti.

Saudiya Arabistoni milliy chempionati

Ro‘yxatda «Al-Hilol» va «Al-Nasr» vakillari ko‘p va bunga klublarning moliyaviy barqarorligi bosh sababdir. To‘g‘ri, Saudiyaning qolgan jamoalari ham kambag‘al emas. Mamlakatning yana bir mashhur klubi - «Al-Ittihod»da esa hamon avlodlar almashinuvi jarayoni davom etyapti. Umuman, arab futbolining o‘ziga xos olami bor. Xususan, mentalitet saudiyalik futbolchilarning boshqa chempionatlarga yo‘l olishlariga to‘sqinlik qilsa kerak. Qolaversa, Yevropa klublari bukmekerlik idoralari bilan katta homiylik shartnomasiga egaligi bois, Islom an’analariga amal qiluvchi futbolchi bilan kelishishga oshiqavermaydi.

Muhammad Bandar al Shlxub. 1980 yil 8 dekabrda tug‘ilgan. 1998 yildan buyon «Al-Hilol» safida 403 marta maydonga tushib, 94ta gol urgan. Saudiya termasi safidagi dastlabki 3ta golini 2000 yili aynan bizning milliy jamoamiz darvozasiga urgan. Saudiya Arabistonining 6 karra chempioni. 2006 yili Osiyoning eng yaxshi futbolchisi so‘rovida 3-o‘rinni olgan.

Eron milliy chempionati

Eron chempionati oliy divizionida «Pars Janubi Jam» va «Sepidrud Rasht» klublari debyutant sifatida ishtirok etyapti. Aynan shu klublar safidagi ikki futbolchi ko‘p yillik sadoqat tufayli elita bilan tanishish baxtiga muyassar bo‘ldi. Markaziy va G‘arbiy Osiyoda eng kuchli birinchiliklardan biri hisoblangan Eron ligasi yevrofutbol bilan yaxshi aloqalarga ega. Ayniqsa, Turkiya chempionatiga yaqin. Xullas, fors o‘lkasi iste’dodlari «ko‘hna qit’a»ga yo‘l olish uchun bor mahoratlarini ayashmaydi. Shu sababmi, so‘nggi yillarda ichki chempionatda bitta klubda sadoqat bilan o‘ynash an’anasi ancha susaydi.

G‘asim Haddadifar. 1983 yil 12 iyulda tug‘ilgan. 1996-2003 yillarda «Zob-Ohan» maktabida tarbiyalangan futbolchi faqat ikki mavsum boshqa jamoalar («Sanat Naft» va «Traktorsozi»)da ijara asosida o‘ynadi. Eng qizig‘i, jamoaning vise-sardori sanalgan 34 yoshli yarim himoyachi hali mamlakat chempioni bo‘lmagan. Ammo 2015 yili Eronning eng yaxshi futbolchisi sifatida tan olingan.

BAA milliy chempionati

BAA chempionati ham o‘z an’analariga ega. Bu mamlakatda futbol yulduzlarini tarbiyalash ancha qiyin. Lekin klublar mahalliylashtirish yo‘lidan borishni ham xushlamaydi. BAA futboli rahbariyati yangi asrda ish boshlagan akademiyalar orqali avvalo, klublar, shuningdek, mamlakat terma jamoalariga sadoqatli futbolchilar tarbiyalashni asosiy maqsad sifatida belgilab olgan.

Ismoil Matar 1983 yil 7 aprelda tavallud topgan. Taqdiri «Barsa» sardori Andres Inyestaniki bilan o‘xshash. 1997-2001 yillarda «Al-Vahda» maktabida tahsil olgan past bo‘yli (167 sm.) futbolchi mavsum-2009da Qatarning «Al-Sadd» klubida o‘ynagan - ijara. Ismoilning ikki ukasi ham futbolchi. Ulardan biri - Yosir «Al-Jazira»da o‘ynamoqda.

Qatar milliy chempionati

Tasavvurimizda Qatar Yulduzlar ligasi futbolchilari klublarni tez-tez almashtirishadi.  Aslida bu fikr biroz noto‘g‘ri. Qatar klublari homiylarining hotamtoyliklari, keng miqyosda xayr-saxovatga e’tibor qaratib, chempionat taraqqiyoti uchun katta mablag‘ sarflashlari futbolchilarni muhitni o‘zgartirmaslikka undamoqda.

Muhammad Saqr. 1981 yil 17 mayda tug‘ilgan. U 2011 yili Xalqaro futbol statistikasi assosiasiyasi tomonidan jahonning eng yaxshi darvozabonini aniqlash maqsadida o‘tkazilgan so‘rovda top-17 ro‘yxatiga kirgandi. Chunonchi, Saqr 2011 yilning 5 noyar kuni «Chonbuk Xyunday Motors»ga qarshi kechgan OCHL finali (bosh hakam - Ravshan Ermatov)ning penaltilar seriyasida Kim Dong San va Park Von Jaye urinishlarini yo‘qqa chiqarib, jamoasi g‘alabasingi ta’minlagandi. O‘shanda qatarlik kiper goal.com sayti tomonidan jahonning haftadagi eng yaxshi futbolchisi sifatida e’tirof etilgandi. Saqr 2004-2012 yillar oralig‘ida Qatar termasining 61ta o‘yinida qatnashgan.