FIFPro чемпионатлар, еврокубоклар ва терма жамоалар ўйинларининг статистик маълумотлари ва календарларидан фойдаланган ҳолда 2022/23 йилги мавсум давомида футболчиларга юкланган юкни ўрганди. Шу жумладан, албатта, 2022 йилги жаҳон чемпионати.
Винисиус бор-йўғи 45 та ўйинда деярли 4000 дақиқа ўйнади. Тикланиш фақатгина Европада муаммоси эмас
FIFPro учта ўйинчини танлади. Масалан, Винисиус: 2021/22 йилги мавсумда у деярли 5200 дақиқа ўйнади ва клуб билан учта совринни қўлга киритди. Кейинги йил тахминан 4000 дақиқа, лекин фақат 45 ўйинда. Бразилиялик футболчи сўнгги йилларда камдан-кам ҳолларда ўйинлар оралиғида беш кун дам олди ва ўтган мавсумда май ойигача бирданига тўққизта турнирда қатнашди.
Яна бир мисол, Лаутаро Мартинес Чемпионлар лигаси, Италия кубоги ва жаҳон чемпионати финалига чиқди. Еттита турнирда 62 та ўйин бўлиб ўтди. Ушбу жадвалнинг салбий томони - терма жамоада ўйнаш учун узоқ парвозлар ва минимал дам олиш. 2021 йил октябрь ойида Мартинес Аргентина пойтахтида Перуга қарши ўйнади, шундан сўнг у 38 соатдан сўнг Италиянинг «Интер» клубига қайтди. Бунга фақат Европа лигаларидаги футболчилар мойилми? Йўқ. Масалан, «Фламенго»дан бразилиялик Педро Гьерме асосий ўйинлардан ташқари Либертадорес кубоги ва клублар ўртасидаги жаҳон чемпионатида ҳам иштирок этган. Натижа қандай бўлди: 2022 йилги мавсум учун 62 та ўйин ва кейинги йилнинг дастлабки тўрт ойида яна 21 та ўйин.
Варан жаҳон чемпионатидан сўнг чексиз ўйинлардан чарчагани учун терма жамоани бутунлай тарк этди. 2018 йилнинг 1 июнидан буён у 248 учрашувда 22 минг дақиқадан кўпроқ вақтда майдонга тушди, даҳшат!
Рафаэль Варан Франция терма жамоаси сафида юзта ўйин ўтказишга оз қолди – етти ўйин етарли бўлмади холос, ҳимоячи 30 ёшгача терма жамоадаги фаолиятини якунлади. «Бизда жадваллар ҳаддан ташқари зич эди, биз тўхтовсиз ўйнаймиз. Ўзимни бўғилаётгандек ҳис қиляпман, ўйинчи ичимдаги одамни ютиб юборяпти», - деди у. 2018 йилнинг 1 июнидан бошлаб у 248 та ўйинда 22 000 дақиқадан кўпроқ ўйнади, бу ўйинларнинг деярли 60 фоизи танаффуссиз кечди. Сўнгги беш мавсумнинг тўрттасида Варан тахминан 50 минг километр масофани босиб ўтди. ЖЧ-2022 финалидан сўнг, атиги саккиз кундан сўнг у «Манчестер Юнайтед» учун Премьер-лигада ўйнади.
FIFPro ҳисоблаб чиқди: мавсумдан ташқари бешта танаффуснинг фақат иккитасида Варан керакли кунларни олди - камида 28. Қолган учтасида бу 20, 24 ва 25 эди.
Жаҳон чемпионатидан бир ҳафта ёки ундан камроқ вақт ўтиб, улар аллақачон клубда ўйнамоқда. Бир вақтнинг ўзида бир нечта мисоллар бор
FIFPro ЖЧ-2022 аномалиясини яна бир контекстда тушунтиради. Аввалги жаҳон чемпионатларида футболчилар одатда камида бир ой тайёргарлик кўришган ва кейин тахминан 37 кун дам олишган. Энди қадриятлар қандай ўзгарди? Ўртача 2022 йилги Жаҳон чемпионатидан етти кун олдин ва саккиз кун кейин. Турнир ўйинчиларининг тахминан 68 фоизига тайёргарлик кўриш учун икки ҳафтадан камроқ вақт керак бўлди.
Жаҳон чемпионатидан сўнг зич тақвим билан пастроқда танишамиз:
● Камил Глик 4 декабрь куни Полшага қарши ўйинда французларга мағлуб бўлди ва 8 декабрда «Беневенто»га қарши Б Серияда тўлиқ ўйин ўтказди. Тўрт кун ичида!
● Абдурразоқ Амдаллаҳ Хорватия ва Марокаш ўртасидаги бронза медали учун ўйинда иштирок этган ва беш кундан кейин Саудия кубогида 120 дақиқа ўйнаган.
● Илиман Ндиай Сенегал сафида ўйин ўтказди ва олти кундан кейин Англияда - Чемпионшипда «Шеффилд Юнайтед» сафида ўйнади ва ҳатто голли узатма ҳам берди.
● Отавио чорак финалда Португалия сафида жаҳон чемпионатини тарк этди, олти кундан сўнг эса Лига кубогида «Порту»нинг «Визела»ни мағлуб этишига ёрдам берди.
● Эронлик Карим Ансарифард учун олти кун етарли бўлди - гуруҳдан чиқиб кетганидан кейин у Кипр чемпионатида ўйнади.
● Австралиялик Метью Леки плей-оффда аргентиналикларга ютқазиб қўйди ва бир ҳафтадан сўнг ўз мамлакати чемпионатига қайтди.
Жаҳон чемпионати билан боғлиқ бўлган бошқа мисоллар ҳам бор. Бруно Фернандеш 2022 йилнинг 1 июлидан 2023 йилнинг 1 майигача 5986 дақиқани майдонда ўтказган. Энцо Фернандес эса бир ярим йил давомида умуман дам олмади: у 2022 йилни «Ривер Плейт»да бошлади, ёзги танаффусдан кейин «Бенфика»га ўтди, кейин эса 2022/23 йилги мавсумни «Челси»да 2023 йил ёзида якунлади.
Айтганча, Премьер-лиганинг 134 нафар футболчиси ЖЧ-2022да ўйнаган бўлиб, улар биргаликда 33 минг дақиқадан кўпроқ вақт ўтказишган. FIFPro Премьер-лига футболчиларининг юмшоқ тўқималарининг шикастланиши (кўкаришлар, бурмалар, мушакларнинг шикастланиши) статистикасига эътибор қаратди ва 2023 йилнинг апрель ойи охиригача бўлган бутун мавсум давомида бундай жароҳатлар деярли 700 та жароҳатнинг тахминан 63,7 фоизини ташкил этишини айтди. Айнан декабрь ойида уларнинг тўртдан уч қисми (44 тадан 33 таси) бор эди - фақат Жаҳон чемпионати ойида, даҳшат.
Испанияда 487 та жароҳатлар, юмшоқ тўқималарнинг шикастланиши - 68%. Италияда жароҳатланиш даражаси 60 фоизга етмаган. Айтганча, Ла Лига ва Бундеслигада бундай жароҳатларнинг энг юқори нуқтаси октябрь ойида бўлган. Буни тиғиз тақвим – чемпионат, кубок ва еврокубоклар билан изоҳласа бўлади.
Аммо кейин нима бўлади? Олдинда янада гавжум календарь турибди
FIFPro футболчилардан хавотирда: Чемпионлар лигаси 36 та жамоага кўпаяди, битта катта гуруҳда олти эмас, саккизта ўйин бўлади, 9-ўриндан 24-ўрингача бўлган клублар учун 1/8 финал босқичи олдидан ўйинлар қўшилади. Клублар ўртасидаги жаҳон чемпионати ҳам 2025 йилда бўлиб ўтади ва унда финалчилар еттита ўйин ўтказади.
Компания янги тақвимни «Ливерпул» ҳужумчиси Диого Жота мисолида ҳисоблаб чиқди. 2021/22 йилги мавсумда у клуб ва терма жамоа учун 80 та ўйин ўтказиши мумкин эди, лекин 64 та ўйнади. Балки 2024/25 йилги мавсумда Жота 70 дан ортиқ ўйин ўтказади ва у 89 та потенциал ўйинга эга бўлар...
Келажакда АҚШда Европа клублари учун мавсумолди турнирлари мажбурий бўлиб қолса, ўйинлар сони 90 тадан ошиши мумкин.
