"Эвертон" ва "Манчестер Юнайтед" клублари ҳудудий жиҳатдан бир бирларига жуда яқин масофада жойлашишган. Ҳар иккала жамоа ҳам Англиянинг шимоли-ғарбий қисмидан хисобланиб, ўз навбатида футболчиларнинг ўзаро трансфер сийосатида ҳам ўхшаш жиҳатларга эга. Биз эса қуйида ҳар иккала клуб сафида фаолият олиб борган машҳур футболчилардан айримларига тўхталиб ўтамиз.
Тим Ҳовард
Америка диёридан Европадаги фаолиятини сермаҳсул якунлаган номдор футболчилар нисбатан камроқ етишиб чиққан. Лекин уларнинг орасида мамлакати номини бутун кўҳна қитъага муносиб танитган машҳур юлдузлардан бири бу Тим Ҳовард. У "Манчестер Юнайтед"га 2003 йилда кўчиб ўтган. Шуни ҳам таъкидлаб ўтиш керакки, бу трансфернинг амалга ошишида Алекс Фергюсоннинг хизматлари жуда юқори. "МЛС"да фаолиятини давом эттираётган пайтлари Тимга асосий таркибдан ҳадеганда жой тегавермаган. Гарчи у клубда ижара асосида ўйнашига қарамай, атиги битта ўйинда майдонга тушган холос. Лекин зийрак скаутлар унинг маҳоратини ўз вақтида пайқай олишган ва 4 миллион фунт эвазига Ҳоварднинг трансферини амалга оширишган. У клубга келиши биланоқ ишончли ўйинлар намойиш этишни бошлайди ва Бартесдан 1-рақамли посбон унвонини тортиб олади. Тим учун дебют мавсуми анча омадли келади, мавсум сарҳисобига кўра йил рамзий терма жамоасига ҳам киритилади. Лекин ҳали ёш бўлганлиги учунми у ўзига тушаётган мухлислар ва раҳбариятнинг оғир босимига бардош бера олмайди. Натижада, оддий вазиятларда қилинган қўпол хатолар Ҳовардда ўйиндан ўйинга кўпайиб борди. Айниқса, Англия кубоги баҳсларида америкалик посбон туширган баъзи бир "қовунлар" "Юнайтед"га росмана қимматга тушади. Оқибатда, таркибдаги ўрнини ирландиялик ҳамкасби Рой Кероллга бўшатиб беришга мажбур бўлади. Шундай қилиб, Ҳовард "МЮ"да нисбатан ўхшамаган мавсумларини ўтказа-ўтказа 2006 йилгача фаолият олиб борди. Ниҳоят, жамоа Ван дер Сар харидини амалга оширгандан сўнг, у "Эвертон"га ижарага бериб юборилади. У "қизил иблислар" сафида 3 та мавсум ўтказиб, 77 та баҳсда майдонга тушади ва битта Англия кубогига ҳам эга чиққан.
Лекин биз Ҳоварднинг Мерсисайд клубига кўчиб ўтиши унинг учун чинакамига омадли қарор бўлди десак янгилишмаймиз. Уни айнан "Эвертон"да ўйнаб юрган пайтлари Премьер-Лиганинг энг кучли дарвозабонари рўйхатига киргазишган. Тим ҳам ўзи учун қулай бўлган клубида нақ 10 мавсум фаолиятини олиб борди. Асосан миллий термадаги ютуқлари билан мақтана оладиган ушбу кипер "ирисчилар" сафида индивидуал мини совринларни ютиш билан кифояланиб юрди. Лекин шунга қарамай, у клубидаги энг муҳим футболчилардан бири эди, энг керакли пайтда амалга оширилган супер сейвлари билан ўз мухлислари аудоториясини етарлича кенгайтира олди. Ўзи ҳаракат қилиб келган деярли ҳар бир мавсумида у Премьер-лиганинг энг кучли посбонларидан дея тан олинган. Масалан, 09/10 йилги мавсумда у энг кўп "қуруқ" серия ўтказиш бўйича клуб рекордини янгилаган. 2012 йилда Тим ҳатто, битта гол уришга ҳам муваффақ бўлган эди. Унинг севимли жамоалари рўйхатида "Эвертон" шубҳасиз, биринчи поғонада туради. Ҳовард ўз интервьюларида ҳам буни бир икки марта таъкидлаб ўтган. Ўз гапларининг рамзи сифатида америкалик машҳур посбон бугунги кунда "Эвертон" учун халқаро элчи сифатида ишлаб келади.
Уэйн Руни
Англиялик машҳур форвард ҳам кўк ва қизил футболкаларда ҳаракат қилган номдор футболчилар сирасига киради. Лекин унинг фаолияти Ҳовардникидан фарқли ўлароқ, босқичма-босқич кўтарилиб борган. Яъни "Эвертон" либосида ўзини кўрсатиб бошлаган юлдуз кейинчалик қизил формада ўз даражасидаги энг чўққи нуқтага чиқишини ҳали тасаввур ҳам қилолмаган эди. Руни аслида Мерсисайд клубининг тарбияланувчиси ҳисобланади. Унга 16 ёшидаёқ асосий жамоада ўйнаш имконияти берилган. 2 йил ичида Руни "ирисчилар"сафида 67 та баҳсда майдонга тушиб, 15 та гол уришга муваффақ бўлган. Англиялик вундеркинднинг фаолияти бу ерда жуда қисқа якунланганлиги сабабли мухлислар совринларга бой Рунини яхши эслашолмайди. Футболчи ушбу клубда фақатгина BBC талқини бўйича энг ёш иқтидор эгаси сифатида бир маротаба тақдирланган холос.
Руни 2004 йилда "МЮ"га 20 миллион фунт эвазига кўчиб ўтади. Энди футболчи учун ўзи ўса оладиган ҳақиқий келажак йўли очилган эди. Руни "қизил иблислар" сафида энг кўп гол урган футболчи сифатида тарихга кирган. У 441 учрашувда майдонга тушиб, рақиблари дарвозасини 214 марта ишғол қилган. Англиялик футболчининг Манчестер клубидаги ютуқларини санаб адоғига етиш қийин. У 20 дан зиёд турли туман индивидуал совринлар ҳамда бир неча марта қўлга киритилган Премьер-лига кубоклари соҳиби ҳисобланади. Руни ўз вақтида Алекс Фергюсоннинг энг ишонган футболчиларидан бири бўлган.
Мароан Феллаини
Феллаини юқоридаги ҳар иккала жамоа сафида ҳаракат қилган энг омадсиз футболчилардан бири десак кўпчилик ҳагрон қолиши мумкин. Ўша пайтдаги муҳит учунми, ёки бўлмаса мураббийларнинг турли даражаси туфайлими Феллаинининг ёрқин истеъдоди жуда эрта сўниб кетган. Мароан "ирисчилар" сафига 2008-йилда "Стандарт"дан келиб қўшилади. Келишилган сумма ҳам ҳар қалай ўша давр учун чакки эмас эди - 15 миллион фунт. Феллаинига келган дастлабки мавсумидан бошлабоқ энг умидли вундеркинд сифатида қарашган. Буни клубнинг ўша пайтдаги ижрочиларидан бири Робер Элстон қуйидагича изоҳлайди: "Ушбу трансфер клуб учун катта янгилик бўлди. Биз жамоамизда айни пайтдаги дунёнинг энг иқтидорли футболчиларидан бири ўйнаётганидан хурсандмиз. Ишонамизки, бу йигитча ҳали яқин йиллар оралиғида жамоамизга энг қимматли совринларни олуб келади". Дарҳақиқат, белгиялик иқтидор клуб базасига келиб қўшилганиданоқ ўзини ҳар томонлама кўрсатишни бошлаб юборди. Юқоридаги гапларни муносиб оқлашга астойдил ҳаракат қилди. Қилган машаққатли меҳнатлари самараси ўлароқ у "Эвертон"нинг 2008-йилдаги энг яхши ёш футболчиси дея тан олинди. Кейинчалик ҳам ўз спорт формасини ойдан ойга мукаммаллаштириб боришдан сира ҳам тўхтаб қолмагаган. Мароан 2012 йилда Премер-лиганинг энг яхши футболчиси деб топилди. Албатта, ўртамиёна клуб ўйинчиси учун бу жуда катта рағбаг эди. Лекин "Эвертон" муҳити Феллаини сингари футболчилар даражасида белгиланмаганлиги боис унинг ҳам рўйхатимиздаги қолган юлдузлар қатори жамоавий совринларни ютишда омади чопмаган. Мароан клубдаги 5 йиллик фаолияти давомида жами 177 ўйинда майдонга тушиб 33 бор рақиблари дарвозасини ишғол этган.
Унинг "Манчестер"даги фаолияти юқорида айтиб ўтилганидек, тўлақонли омадсиз якунланган. Клубда Фергюсон эраси тугаб у қурган улкан тизим парчалана бошлаган пайтда жамоага келиб қўшилган футболчи Девид Мойеснинг кашфиёти бўлиши кераклиги кутилганди. Лекин белгиялик кашфиёт бўлиш уёқда турсин бир икки мавсум ўтгач ўзининг эски даражасини ушлаб қолишнинг-да уддасидан чиқа олмади. Ҳатто, бир йили у "Тeltegraph" томонидан тузилган рўйхатга кўра, Премер-лигада мавсумнинг энг ёмон ўйинчиси "унвони"ни ҳам қўлга киритди. Феллаини ёмон балансдаги футболчи эмас. Лекин "Юнайтед"даги "мураббийлар ўйини"да у шунчаки қолган шерикларига етарлича сингишиб кетолмади.
Андрей Канчельскис
Рўйхатимиздаги яна бир вакил ўзбек футболига бефарқ бўлмаган мухлисларга жуда яхши таниш бўлган инсон Андей Канчелскис. Россиялик машҳур мутахассис яқингача Наманганнинг "Навбаҳор" клубида бош мураббий лавозимида ишлаб келган. Футболчилик фаолиятини жуда кўп клубларда ўтказган. Табиийки, ўзини оммага машҳур қилган жамоалари қаторига "Эвертон" ҳамда "МЮ" ҳам киради. Канчелскиснинг юқоридаги икки клуб билан боғлиқ вазиятини икки хил баҳолаш мумкин. У "ирисчилар" таркибида нисбатан персонал тарзда яхлит фигура бўлиб ажралиб чиққан бўлса, "қизил иблислар" сафида кўпроқ жамоавий титулларнинг қўлга киритилишида жонбозлик кўрсатган. Лекин "МЮ"да у ўзига берилган қисқа имкониятлардан ҳам максимал даражада фойдалана олган. Хусусан, жамоанинг асосий лидери Эрик Кантона жароҳатлари сабаб 94/95 мавсумнинг катта қисмини ўтказиб юборган пайти у клубнинг асосий тўпурарига айланган. Бир нечта баҳсларда жамоаси учун чемпионлик голларини уришда асосий ролни бажарган. Канчелскис "Юнайтед" билан икки марта Премер-лига ғолиблигини, шунингдек, бир мартадан Англия кубоги, Лига кубоги ва УЭФА супер кубогини ҳам қўлга киритган. Юқорида айтиб ўтилганидек, Андрей "Эвертон" сафидаги совринлари билан мақтарли даражада эмас. Унинг ҳисобида 96-йилги ойнинг энг яхши футболчиси унвонидан ташқари айтарли тузук натижа йўқ.
Юсуфбек тайёрлади
