Қуйида Италия футболидаги вазият ҳақида гаплашамиз.
А Серия ўзининг эски кучли савиясига қайтди. Аммо лигада ҳали кўп муаммолар бор. А Сериянинг жорий мавсуми гарчи чемпионлик амалда маълум бўлганига қарамай, жуда қизиқарли ўтмоқда. Аввал очко тортиб олинган, кейин қайтарилган, аммо яна олиб қўйилиши мумкин бўлган «Ювентус»нинг аҳволи қандай? Айнан «бьянконерилар» Италия чемпионатидаги ўзгаришлар нуқтасига айланди. Аввалига Турин клубининг собиқ президенти Андреа Аньелли Андреа Пирлони жамоага бош мураббий этиб тайинлади ва бу миллий чемпионатда интригани жонлантирди. Кейин Италия клублари Европада ўзини кўрсата бошлади.
А Серияда рақобатнинг жонлангани яхши белги. «Ювентус»нинг ички майдондаги гегемонлигини биринчи бўлиб «Интер» бузди. «Милан» ўтган мавсумда Италия чемпионлигини қўлга киритган бўлса, «Наполи» бу мавсумда Скудеттони қўлга киритишга яқин. 3 йил ичида учта турли чемпионлар жуда қизиқ ҳолатни юзага келтирган. Қолаверса, А Серияда ҳам еврокубокларда қатнашиш учун жиддий кураш кетмоқда. Кўпгина итальян клублари энг яхши молиявий аҳволда эмас, шунинг учун УЕФАдан пул мукофотлари улар учун жиддий бонус ҳисобланади.
«Рома», «Милан», «Интер» ва «Аталанта» бир-бирини курашга чорламоқда, «Лацио» Маурицио Сарри қўл остида яхши ўйнади ва вице-чемпион бўлиши мумкин, «Ювентус» эса умуман олдиндан айтиб бўлмайдиган ҳолга келди. «Бьянконерилар»дан энди ҳамма нарсани кутиш мумкин, фақат бир хил барқарорликни эмас. «Болонья», «Сассуоло», «Удинезе», «Фиорентина» ва «Монца» каби бошқа жамоалар ҳам борки, улар катта бюджетга эга эмас, аммо амбициялари катта. Уларнинг ҳар бири фаворитлардан очко олиб, чемпионатда интригани кучайтириши мумкин.
Италия клубларининг Европа аренасидаги муваффақиятларини алоҳида таъкидлаб ўтиш жоиз. 2014/15 ва 2016/17 йилги мавсумларда «Ювентус» Чемпионлар лигаси финалига қадар етиб борган, бироқ ҳар икки сафар ҳам «Барселона» ва «Реал»га мағлуб бўлган. 2019/20 йилги мавсумдаги Европа Лигаси финалида «Интер» «Севилья»га ютқазди. Ўтган мавсумда А Серия вакили ниҳоят йирик ғалабага эришди - айнан Италия клуби («Рома») Конференциялар Лигаси чемпиони бўлди.
Жорий еврокубоклар мавсуми Италия учун сўнгги йиллардаги энг муваффақиятли мавсумлардан бири ҳисобланади. Шу заҳотиёқ А Сериянинг 5та клуби Европа турнирларининг ярим финалига чиқди. Боз устига, улардан бири Чемпионлар лигаси финалида албатта ўйнайди. «Интер» ва «Милан» Чемпионлар лигасининг 1/2 финалига чиқишган, «Ювентус» ва «Рома» Европа лигасидаги иштирокини давом эттиради, «Фиорентина» эса Конференциялар лигасида кучли тўртта жамоа ичидан жой олди. Бу эса назарий жиҳатдан Европанинг ҳар бир турнирида итальян клубининг ғалаба қозониш имконияти борлигини англатади.
А Серия ранг-баранг бўлиб бормоқда. Кўп нарса мураббийларнинг меҳнатига боғлиқ. Женнаро Гаттузо ўз интервьюсида Коверчанода (футбол мутахассисларини тайёрлаш маркази) бўлажак мураббийларга кўпроқ ижодий эркинлик бера бошлаганини таъкидлади. Натижада жамоалар хилма-хил бўлиб, фаворитлар билан ўйинлардан унчалик қўрқмайдилар. Коверчанода ёндашувнинг ўзгариши ҳам мураббийларга, ҳам уларнинг футболчиларига ижобий таъсир қилди. Мисол учун, Италияда ўз вақтида «Сассуоло»ни қайта қурган ва еврокубоклар зонасига яқинроқ қилган Роберто Де Зербининг меҳнати ҳамон юқори баҳоланади.
А Серия аста-секин аввалги ҳолатига қайтди. Лекин шу билан бирга лигада кўплаб муаммолар сақланиб қолмоқда. Улардан бири футбол инфратузилмаси билан боғлиқ. Италиядаги кўплаб стадионлар реконструкцияга ёки ҳеч бўлмаганда қисман модернизацияга муҳтож. Бироқ, италияликларнинг футболга бўлган муҳаббатига қарамай, бу мамлакатга сармояни ушбу спорт турига жалб қилиш осон эмас. Деярли барча ареналар маҳаллий ҳокимиятларга тегишли эканлиги ҳам бунга таъсир қилади. А Сериядаги клублардан фақат «Ювентус», «Аталанта», «Удинезе» ва «Сассуоло»нинг ўз стадионлари бор холос.
Италиядаги энг замонавий стадионлардан бирининг эгаси - «Удинезе». Бошқа клублар учун бюрократия туфайли ўз ареналарини янгилаш жуда қийин. «Милан», «Рома», «Интер» ва «Фиорентина» ўз стадионларини модернизация қилишни хоҳлашди, лекин ҳеч қачон буни охирига етказа олишмади. Натижада кўплаб ареналар ўйинлар учун ярми бўш ҳолатда қолмоқда. Бу маҳаллий аҳолининг футболга бўлган қизиқиши йўқлиги учун эмас, балки хавфсизлик нуқтайи назаридандир. Бу ўз навбатида чипталар даромадига ҳам, трансляция сотувига ҳам таъсир қилади.
А Сериянинг ОАВ ҳуқуқлари бўйича директори Анна Гуарнерио стадионлардаги атмосфера телевизион суратга сезиларли таъсир кўрсатишини тасдиқлади. Одамлар сокин стендларга қарашга қизиқмайди. Бу А Сериянинг телевидение даромадлари бўйича атиги 4-ўринда туришининг сабабларидан биридир. Мавсум учун бу 1,178 миллиард еврони ташкил қилади. Фақат Лига 1 А Сериядан камроқ олади холос.
А Сериянинг хорижда унчалик машҳур эмаслигининг яна бир сабаби, юлдуз футболчиларнинг камлиги. Ўтган мавсум оралиғида Италия чемпионатига атиги 3 нафар жаҳонга машҳур футболчи қўшилди: Анхель Ди Мария, Ромелу Лукаку ва Поль Погба. Натижада, фақат аргентиналик ўз имкониятларини максимал даражада кўрсатмоқда. Бельгиялик футболчи мавсум охиридагина ўзини кўрсатди, француз эса мавсумнинг кўп қисмини касалхонада ўтказди. Шу билан бирга, сўнгги бир неча йил ичида А Серия кўплаб юлдуз футболчиларини йўқотди. Италия жамоаларини Криштиану Роналду, Калиду Кулибали, Маттейс де Лигт, Ашраф Ҳакими, Жанлуижи Доннарумма ва бошқаларни тарк этди.
Қолаверса, итальян клубларининг аксариятида молиявий қийинчиликлар бор. Катта қарзларсиз ҳозир турнир жадвалида фақат «Лацио» ва «Наполи» етакчилик қилмоқда. Шундай экан, Италия футболининг муаммоси мураккаб. Эҳтимол, агар мамлакат Евро-2032 ни ўтказиш ҳуқуқини олса, бу ҳеч бўлмаганда қисман ҳал бўлади. Бу сармоядорларни жалб қилади ва ҳокимиятнинг маҳаллий клубларга нисбатан ижобий муносабатига таъсир қилади. Аммо функционерларнинг ҳам қиладиган ишлари кўп – улар ўз маҳсулотини яхшироқ сотиш йўлларини ўрганишлари керак, бундан нафақат бир киши, балки бутун лига фойда кўради.
