Халқимизнинг ушбу мақоли бугунги ўзбек футболига жуда мос тушади. Нега? Бугун сизлар билан шу ҳақида гаплашмоқчимиз. Ўйлаганларимни тушунтириб беришга ҳаракат қиламиз. Хато ва камчиликлар учун олдиндан узр сўрайман. Биз футболимизда жиддий ислоҳатлар олиб бориш шартлиги ҳақида тинмай гапиряпмиз, гапиряпмиз, лекин ўзгаришлар йўқ. Сабаби, биз гапираверганимиз билан масъул шахслар қимирламаса бундан ҳеч қандай наф йўқ. Ўйлаб қарасак бунинг жиддий сабаблари бор экан.

Келишилган ўйинлар доим бўлган, бўлаверади ҳам, фақат...

Фахрий футболчиларимиз билан гаплашиб қолсак, келишилган ўйинлар Собиқ Иттифоқ даврида ҳам бўлганлигини, аммо ҳозиргидан фарқли равишда ўша кезларда одатда юқоридан буйруқ бўлсагина жамоа мажбурий равишда мағлубиятга учраган ёки ҳакамлар томонидан “ўлдирилган” экан. Мустақиллик йилларининг дастлабки мавсумлари билан ҳозиргисини ҳам солиштириб бўлмайди. Чунки айтишларича, охирги беш-олти йилда бундай ўйинлар сони жуда кўпайиб кетган. Ҳатто биринчи лигада ҳам. Ваҳоланки, ҳатто ўн йиллар муқаддам ҳам қуйи лигамизда ҳақиқий жанг кетарди. Олий лигамизда ўша пайтлардаёқ келишувларнинг кўпайиш жараёни бошланганди. Ҳозир шунчаки саҳналаштирилган жангларни кўряпмиз. Шундан кўриниб турибдики, келишилган ўйинлар барча даврларда бўлган, керак бўлса, барча давлатларда ҳам бор, фақат бундай учрашувлар сонини камайтириш шарт, чунки бу каби иллатларни илдизи билан қўпориб ташлаш жуда мушкул. Бунинг учун йиллар керак бўлади, агар шунда ҳам уддалашнинг имкони бўлса?!

Терма жамоамиз Осиё ўйинларида муваффақиятсизликка учрагач, келишилган ўйинлар ҳақидаги гап-сўзлар урчиб кетди. Олий лиганинг деярли ҳар бир учрашувидан кейин мураббийларга шу каби маънодаги саволлар берилмоқда. Кимдир умуман йўқ деса, бошқаси билмайман деб қутилмоқда. Ваҳоланки, касбдошларим ҳам мураббийлардан бундан ортиғини кутаётгани ҳам йўқ. Мақола ёзишимга туртки бўлган асосий масала шуки, бир ҳафта муқаддам Спорт телеканалининг “Футбол шарҳи” кўрсатувида иштирок этиб, ўз фикрлари билан ўртоқлашган Ўзбекистон Футбол Федерациясининг футболдаги ҳалолликка жавобгар масъул котиби Аҳрол Иноятов қуйидагиларни гапирди: - Интернетларда ҳам кўрдик, ўқидик, эшитдик. Келишилган ўйинлар ҳақида айтганлар исботлаб берсин. Исботлаб беришга келганда исботлаб бера олмайди.

Шу ерда бир савол туғилади. Хўп, журналистлар келишилган ўйинларни исботлаб берадиган бўлса, ЎФФ қошидаги бу қўмитанинг нима кераги бор? Агар Ўзбекистонда келишилган ўйинлар йўқ дейдиган бўлсак, қўмитани ташкил этишдан нима мақсад? Қани бу ердан мантиқ? Қайси мамлакатда журналист бундай ишларни очиб берганини кўргансиз? Журналист муаммони кўрсатиб беради, уни ечиш билан тегишли идоралар ва масъул шахслар шуғулланади. Нега юртимизда ҳали ҳам ОАВга ҳурмат кўзи билан қарашмайди? Бунинг сабаби битта? Қарға қарғанинг кўзини чўқимайди. Агар журналистнинг гапини олиб, келишилган ўйинлар ҳақида текширувларни бошлашса, ўзларини курсиси қимирлаб қолиши мумкин. Нимани назарда тутаётганлигимизни тушунган бўлсангиз керак.

ОАВ бир неча йиллардан буён ўзбек футболи муаммоларини кўрсатиб келмоқда. Қани ўзгариш? Олий лиганинг савиясини кўриб турибмиз, биринчи лига умуман эсдан чиқиб кетди. Пойдеворимиз бўлган болалар футболи расмиятчилик учун ўтказилмоқда. Мактаб раҳбарлари мамлакатда ўзи бошқараётган даргоҳнинг номи чиқиши учун мураббийлардан натижа талаб қилмоқда. Улар натижага эришиб, раҳбарининг олқишини олиш учун қўлидан келган барча ишларни амалга оширяпти. Хуллас, ҳаммаси инсонларнинг ривожи учун, футболнинг эмас! Яъни, ҳамма иссиқ жойини совутишдан қўрқади!

ЎФФда иш бошлаган бу қўмитадан тез орада жиддий ўзгаришларни кутманг. Биз, яъни ОАВ ходимлари олдин ҳам айтганмиз, яна қайтарамиз, келишилган ўйинларни очиб, устида турганларни жазолаш бўйича ҳукуматимиз даражасида иш олиб борилмаса биз гапирганимизнинг ҳам, ЎФФда қўмита иш бошлаганинг ҳам фойдаси йўқ. Ҳаммаси қоғозда қолиб кетаверади. Ойнаи жаҳонга чиқиб олиб бонг урадиганлар эса, бемалол биз футболни ривожлантиряпмиз деб мақтаниб юраверишади.

Юқорида таъкидлаганимиздек, Аҳрол ака бошчилик қилаётган қўмитадан жиддий бир ўзгаришни кутманг. Шахсан мен бунга ишонмайман. Ҳақиқат шуки, агар улар расман Ўзбекистонда ҳеч бўлмаса биттагина келишилган ўйинни очиб беришса, қолгани занжир каби бир-бирини қувиб очаверади. Табиийки, бундан кўпчилик азият чекади. Аниқроғи, ҳозирда бизнинг қаҳрамонларга айланиб қолган шахслар жабрдийдага айланиб қолиши мумкин. Керак бўлса, ЎФФ ёки ПФЛнинг ўзида кўплаб шахслар бу занжирдан жой олиш эҳтимоли бор. Шундай экан, футболимизда катта ўзгаришлар бўлишига ишониш қийин. Айтингчи, ким ўз ўрнини совутишни истайди? Ҳеч ким! Ҳукуматимиз томонидан футболимизга катта сармоя ажратилаётган бир вақтда тайёр пулни чўнтагига солиб, ишлатишдан осони борми?

Фурқатбек НИШОНОВ