Mikel Arteta Yevropa futbolidagi minglab murabbiylardan biri. Hozirgacha unga boshqa ta’rif berolmayman. Gvardiolaning yonida o‘tkazgan yillari, “Manchester Siti” o‘yinlarida o‘sha biz ko‘rgan ularning yonma-yon kadrlari, Pep tomonidan uni alqab aytilgan gaplar yoki shunga o‘xshash biroz shishirilgan, romantik bo‘lgani uchun yoqimli bo‘lgan-u, ammo aslida haqiqatdan yiroq tasvirlar bizni ancha chalg‘itib qo‘ygan deb o‘ylayman.

Yordamchi murabbiyning vazifalari tamomila o‘zgacha ekani, bosh murabbiy ishidan keskin farq qilishini hech kim inkor etmasa kerak. Mening fikrimcha, masalan, Sulsher “Molde”da topgan tajriba va malaka Artetaning “Manchester Siti”dagi topganlaridan ko‘ra foydaliroq bo‘lgan. Ming qilsa ham murabbiy turgan nuqta va uning yordamchisi turgan nuqtadan ancha baland.

Xo‘sh, u o‘z murabbiylik mahoratini bor bo‘y-basti bilan ko‘rsatishi kerak bo‘lgan o‘tgan mavsum nima bo‘ldi? O‘yinlar boshlanmasidan ilgari, o‘tgan yozda bir qator transferlar amalga oshirildi. “Lill”dan 26 mln. yevro evaziga Gabriyel Magalyaes ismli markaziy himoyachi, 50 million yevroga “Atletiko”dan Tomas Parti kelib qo‘shildi tarkibga. Bu Arteta davridagi ilk yirik xaridlar edi. U kelmasdan biroz ilgari 27 millionga Kiran Tirni va 80 millionga (!) Nikolya Pepe tarkibga kelib qo‘shilgandi. Aytmoqchi bo‘lganim, “Arsenal” transferlar uchun ko‘p pul sarflamaydi, degan fikr noto‘g‘ridek ko‘rinadi. Boz ustiga, jami qiymati 150 millionga yaqinlashib qolgan bu yozdagi transferlar bor – Ben Uayt (58 mln), Martin Edegor (35 mln), Aaron Remsdeyl (28 mln), Albert Lokonga (17 mln) va Nunu Tavaresh (8 mln).

Bir so‘z bilan aytganda, pandemiya bois juda katta yo‘qotishlarga yuz tutgan klub uchun bu samoviy raqamlar. Shunday ekan “Arsenal” (katta) pullarni sarf etayotgani fakt. Qanchalik to‘g‘ri-noto‘g‘ri sarf etayotgani boshqa masala.

Ha, darvoqe jamoa ajoyib darvozabon Emiliano Martinesni 17 millionga sotgach bir yil o‘tib avvalgi klublari bilan mudom quyi ligalarga ravona bo‘lib kelgan Remsdeylni qimmatroqqa olgani juda qiziq keys.

Yuqoridagilar Arteta himoyasiga aytiladigan eng old safdagi fikrlarga javob o‘laroq keladi.

Endi maydonga qaraylik. Arteta nima qilmoqchi, qanday o‘yin tuzmoqchi ekanini tuzukroq tushuntirib beradigan odam bormi? Uning ishi xuddi natijalari singari  beqaror. Venger davrida ham natijalar yomon bo‘lgan vaqt oraliqlari bo‘lgan, lekin hamma tushunardi-ki maydondagi o‘yin bu Vengerniki.

Ispaniyalik mutaxassis himoyaning tuzilishi bo‘yicha konkret yechimni haligacha topmagandek. Uch himoyachi tanlovi (3-4-2-1 yoki 5-4-1) Vengerning so‘nggi yillarida va keyin hatto Emeri davrida ham qo‘llanilgan bir tanlov, biroq Artetaning o‘zi 4-3-3 ko‘rinishi ma’qul deb bilishini bir necha bor aytib, qo‘l ostidagi futbolchilar bunga yaramagani uchun amalda uch himoyachi bilan o‘ynayotganiga ishora qilgan (bu mavsumdagi ilk o‘yinini u o‘zi yaxshi ko‘rgan tizimda boshladi va “Brentford”dan mag‘lubiyat qabul qildi) .

Hecham bir-biri bilan to‘liq chiqishib ketmagan – Pepe, Lyakazett va Obameyang uchligi ham bu marabbiyning kamchiligi aslida. Alohida olib qaralsa (ayniqsa) Pepe va Obameyang zo‘r futbolchi.

Arteta davrida to‘psiz “Arsenal” bilan to‘pli “Arsenal” orasidagi farq keskin ortib ketdi. Futbolchilar to‘p bilan bo‘lar ekan, qarshisida bosimni ko‘rmaguncha uzatma amalga oshirmaslikka o‘rgandi. Ammo buning ziddi o‘laroq to‘psiz bo‘lganda pressing qilish borasida yaxshigina muammolar yuzaga kelgan. Masalan, o‘tgan mavsumning birinchi yarmida klub ishtirokida o‘tgan o‘yinlar mobaynida to‘pning bir jamoadan ikkinchisiga o‘tish ko‘rsatkichi ligadagi eng yomon holat edi. Buni “zerikarli o‘yin” ko‘rsatkichi deb atash mumkin.

Arteta murabbiyligida yakunlagan ikki mavsumda jamoa 56-55 ta gol urgan raqiblar darvozasiga. Bundan avval Emeri bilan yakunlangan mavsumda bu raqam – 73 tani tashkil qilgan...

Gap shundaki, Venger davrida bu klub ko‘rsatgan o‘yin menga juda yoqqan. Arteta shaxsiga qarshi alohida qarash ham mavjud emas. Shunchaki u “Arsenal”da ishlolmayapti, deb hisoblayman. Umuman 39 yoshli bu mutaxassis hali top jamoani boshqarish malakasiga ega emas, deb o‘ylayman. Shu xolos.

Orif Tolipov.