Ehtimol, futbol tarixiga qiziqqan muxlis ilgari futbolda taqiqlar ancha kam bo‘lganini payqagan bo‘lsa kerak. Edgar Davidsga ko‘zoynak taqishga, Krishtianu Ronalduga olmos sirg‘a taqishga ruxsat berilgan, shuningdek o‘yin paytida libosini yechib, gol nishonlashga ham taqiq yo‘q edi.
Misol uchun, 2002 yilning noyabr oyida Diyego Forlan “MYU” safida “Sautgempton” darvozasiga chiroyli gol urdi va buni muxlislar bilan nishonlash uchun yugurdi. Urugvaylik futbolchi futbolkasini yechib, o‘zi kiritgan golni nishonladi. Raqib futbolchilari esa tezda o‘yinni boshlab yubordi, shu sabab Forlan formasini kiyishga ulgurmadi. "Sautgempton" hujum uyushtirayotgan paytda, Forlan futbolkasini qo‘lida ko‘tarib yugurishga majbur bo‘ldi, bu esa futbol tarixidagi eng qiziqarli voqealardan biri sifatida tarixda qoldi.
Ammo hozir bunday o‘ynalsa, hakam tomonidan sariq kartochka bilan jazolanadi, ammo ba’zi o‘yinchilar hali ham formasini yechib, golni o‘ziga xos tarzda nishonlashda davom etmoqda. Bundan tashqari, ularga futbolkani boshiga tortib olish, shuningdek, o‘yin futbolkasi ostidagi kiyimda yozilgan yozuvlarni ko‘rsatish ham taqiqlanadi. Nima uchun FIFA futbolchilarning bunday harakatlarini taqiqlagani va nega ular bunday yo‘l tutganini tushuntiramiz.
Aniq sabab yo‘q, lekin bir nechta qarashlar mavjud
2004 yilda tashkilot futbolkani yechgani uchun o‘yinchilarni sariq kartochka bilan jazolashga qaror qilganida hammasi o‘zgardi. Qizig‘i shundaki, o‘sha paytda ularning aniq sababi yo‘q edi. Hozirda FIFA gol nishonlash paytida yechib olingan futbolkani sportga xos bo‘lmagan xatti-harakatlar va haddan tashqari emosiyalarni namoyon bo‘lishi deb hisoblamoqda.
Ammo boshqa versiyalar ham bor. Misol uchun, futbolkasiz nishonlash ataylab vaqtni cho‘zishga harakat deb qaralishi ham mumkin. Shuni ham unutmangki, ko‘plab futbolchilar urilgan gollarni nishonlab, futbolka ostida nafaqat yaxshi xabarlarni, balki ba’zida siyosiy shiorlarni ham namoyish qilishadi. FIFA bunday o‘yinlarga qat’iyan qarshi.
2016 yilda Xalqaro futbol assosiasiyasi kengashi (IFAB) matbuot kotibi Devid Ellerey yana bir sababni ma’lum qildi. U ayrim mamlakatlarda yalang‘och tanani ko‘rsatish din yoki madaniyatga to‘g‘ri kelmasligi bilan izohladi. Masalan, mamlakatimizda ham, 2022 yilgi jahon chempionatiga mezbonlik qilishi kerak bo‘lgan Qatardagi odamlar anchagina yopiq kiyim kiyishni afzal ko‘rishadi.
Aksariyat futbolchilar, jumladan, Messi va Ronaldu hamon futbolkalarini yechish taqiqiga e’tibor bermayapti. Ba’zi odamlar shunchalik emosionalki, ular shunchaki sariq kartochka ko‘rinishidagi jazoni unutishadi. 2010 yilgi jahon chempionati finalida Andres Inyestaning bir yil avval yurak xurujidan vafot etgan sobiq “Espanyol” himoyachisi Daniel Xarkega bag‘ishlagan golini eslash kifoya. Urilgan golni nishonlagan ispaniyalik futbolchi “Daniel Xarke doim biz bilan” yozuvi tushirilgan futbolkani namoyish etdi.
Manchester derbisidagi Mario Balotelli dubl qayd etgan va uning jamoasi “Manchester Yunayted”ni 6:1 hisobida mag‘lub etganini ko‘pchilik Premyer-liga muxlislari yaxshi eslashadi. Urilgan gollardan biridan so‘ng, italiyalik futbolkasini ko‘tardi va "Nega u har doim men?" degan yozuvni ko‘rsatdi. Shu tariqa u barcha rasizm bilan haqoratlagan muxlislar savoliga savol bilan chiroyli javob berdi.
Taqiq joriy qilinganidan deyarli 20 yil o‘tib, shunday xulosaga kelish mumkinki, futbolchilar hali ham futbolkalarini yechadilar. FIFA libosini yechgan futbolchini maydondan chetlatish jazosini joriy qilsagina hammasi o‘zgarishi mumkin, lekin buni amalga oshirish unchalik oson emas. Futbolchilar hissiyotlarni ko‘rsatishi kerak, chunki ularsiz futbol o‘ynab bo‘lmaydi.
