Millionlar o‘yini atalmish futbol olami shu qadar bepoyonki, uning 1-raqamli sport turi sifatida e’tirof etilishi xususida bahslashish ortiqcha.
Futbol jamiyatidagi klublarning son-sanog‘i yo‘q, hisobi. Quyida sports.ru saytining tribuna blogi ma’lumotlari asosida katta ligalar tashqarisiga sayohat uyushtirib, ko‘pchilik e’tiboridan chetda qolayotgan ba’zi notanish klublar va ulardagi qoyilmaqom muhit haqida alohida to‘xtalishni lozim topdik. Demak, diqqat markazimizda - Chexiya, Angliya va Germaniyaning «mitti» klublari.
«Slovan Velvari» (Velvari, Chexiya). Velvari - O‘rta Chexiya o‘lkasining Kladno tumanida joylashgan mo‘’jaz shaharcha. Unda 3000dan sal ko‘proq aholi istiqomat qiladi. Shaharcha Pragadan atigi 25 km. uzoqlikda, poytaxtning shimoli-g‘arbiy tomonida joylashgan. Mahalliy «Slovan Velvari» klubi esa shu yil 103 yoshga to‘ldi. Jamoa bir asrdan ko‘proq davr ichida o‘ziga yarasha yuksak natijalarga ham erishgan. «Velvari»ning yoshlar jamoasi 1962-1966 yillar oralig‘ida hududiy chempionatda qatnashgan va o‘sha davrdagi yoshlar ligasi yo‘llanmasini yutishga urinib ko‘rgan. Ikkinchi yorqin natijasi sifatida kattalar jamoasining 1977 yildan e’tiboran hududiy chempionatda 2 mavsum qatnashganini keltirish mumkin. «Slovan Velvari»ning 2007|2008 yillar mavsumi Markaziy Chexiya chempionatiga qaytgani uchinchi muvaffaqiyat sifatida e’tirof etilgandi. Hozirda «Velveri» tizimida 5ta yoshlar va 2ta kattalar jamoasi faoliyat yuritmoqda. Asosiy jamoa - 4-divizion a’zosi. Xo‘sh, stadionidagi muhit qanday? A’lo! Kichik arenada muxlislarga go‘sht va sabzavotlardan tayyorlangan o‘ta xushbo‘y, mazali qaynoq kolbasalar muntazir. Shuningdek, salqin ichimliklar ham bor.
«Prestvich Xeys» (Prestvich, Angliya). Ochig‘i, Angliyaning quyi ligalari ko‘pincha e’tibordan chetda qoladi, garchi ular ajoyibotlarga to‘la bo‘lsada. «Prestvich Xeys» - Katta Manchesterning Prestvich shaharchasidagi yarimprofessional klub. U uzoq 1938 yili mahalliy o‘quvchilar tashabbusi bilan tashkil etilgan. Jamoa bosqichma-bosqich Beri ligasidan Janubi-SHarqiy Lankashir divizioniga ko‘tarilgan va 1960-1961, 1964 yillarda chempionlik unvonini qo‘lga kiritgan. «Prestvich Xeys» shuningdek, 1967 yili Piter Gilmor rahbarligida havaskorlar o‘rtasida nufuzli Lankashir kubogi sohibiga aylangan. Ayni payt esa Shimoli-G‘arb grafliklari ligasi Oliy divizioni (9 D)da ishtirok etmoqda. Liga tarkibida shuningdek, Shimol birinchi divizioni (10 D) va Janub birinchi divizioni (10 D) ham bor.
«Braunshveyg» (Xelgoland, Germaniya). Bir tasavvur qiling: tuman qoplagan bo‘m-bo‘sh ko‘chada shamoldan chayqala-chayqala ketyapsiz, yoningizda esa mo‘’jazgina orol va unda qisilib qolgan tyulenlar galasi. Radiokarnay tovushi va dengiz qushlarining chug‘ur-chug‘uri vaqti-vaqti bilan sukunatni buzib turadi. Onda-sonda uchrab turadigan odamlar sizga tanishdek ko‘rinadilar. Atrofni zulmat qoplagach, har 10 soniyada osmonda mayoq nurlari o‘tib turadi. Bu qandaydir ajabtovur tush emas, Xelgoland oroli manzarasi. Orol Napoleon bosqinchiliklari, birinchi va ikkinchi jahon urushlariga guvoh bo‘lgan. Ayniqsa, so‘nggi urush davri britaniyaliklar orolni bosib olib, uni poligonga aylantirishgan va muntazam ravishda bombardimon qilishgan, Gitlerning barcha o‘q-dori zaxiralarini portlatib yuborishgandi. Natijada tarixdagi eng yirik portlash yuz bergan. Xelgoland - Germaniya tarkibidagi yagona orol. Bu yer Elba daryosining quyilish joyidan 62 kilometr, Shlezvig-Golshteyn federal hududi sohilidan 40 kilomet uzoqlikda joylashgan ochiq dengizdagi chiroyli go‘sha. Orolning asosiy qadamjolari - qizil qoyalar va Lange Anna bo‘rtig‘i. Albatta, tyulenlar oroli ham. Qizil qoyalar olush va kayra nomli dengiz qushlari izmida. Jarlikka yaqin borib, ularning baliq ovlash mahoratini bemalol kuzatish mumkin. Orolning sport hayotiga to‘xtalsak, uni «Braunshveyg» PSK (polisiya sport klubi) boshqaradi. Assosiasiya 21ta bo‘limdan iborat. Oroldan asosan buyuk dzyudochilar yetishib chiqishgan. Lekin futbol mavqei ham chakki emas. 1952 yili «Braunshveyg» quyi Saksoniya uchinchi havaskorlar ligasiga o‘tkazilgan. Lekin oradan 2 yil o‘tgach, yana o‘z o‘rniga qaytarilgan va hanuzgacha quyi ligadagi faoliyatini davom ettirmoqda.
«Uaytxok» (Uaytxok, Angliya). Yana tumanli o‘lkaga qaytamiz. Navbatdagi manzil - Brayton yaqinidagi Uaytxok hududi. Shaharcha nomi bilan yuritiladigan klub Janubi-SHarqiy divizion (D 7)da qatnashadi. Sharqiy Brayton-parkda 3126 kishiga mo‘ljallangan shinam stadion bor. «Qirg‘iylar» laqabli jamoaning an’anaviy ranglari - qizil va oq. «Uaytxok» 2010 yilga qadar hech qachon graflik ligasidan yuqoriga chiqmagandi. Keyin 4 mavsumda 3 marta yuqorilab, Janubiy konferensiya a’zosiga aylandi. Klubning shiori ham o‘ta jarangdor: «Muhabbat, tinchlik, irqchilik va zo‘ravonlikka esa o‘rin yo‘q». Klub tamoyiliga ko‘ra, stadionda darvozabon bilan qo‘l berib salomlashish va yelkasiga urib, unga dalda berish mumkin.
A.ABDUVALIXO‘JAYEV tayyorladi
