«Ҳар ким ҳам қачондир бош мураббий бўлишни орзу қилган. Кунларнинг бирида менга шундай имконият берилган. Ўз фаолиятим давомида жаҳон футболининг энг нуфузли мамлакатларида, энг нуфузли клубларда бош мураббий бўлдим. «Манчестер Юнайтед» - бу фаолиятимнинг чўққиси», - деди Моуриню.
- Интервьюни ҳаммани қизиқтираётган саволдан бошласам: "МЮ" сизга қизиқаётганини қаердан билдингиз? Улар сизга қўнғироқ қилишдими, учрашишдими, ёки шунчаки хат ёзишдими?
- Менимча, ҳаммасини ОАВдаги хабарлардан билдим. Журналистлар менинг ишсизлигим, "МЮ"да эса жой бўшаётганини бот-бот такрорлаб туришди
- Ҳа, биз клубдан ҳам аввал сизга келажакдаги иш жойингизни хабар қилдик-ку!
- Фақатгина энг эринчоқлар мен ушбу ишга эга чиққанимни ёзмади, ҳисоб, гарчи ўша вақтда ҳеч ким менга иш таклиф қилмаган эса-да. Ҳозир шартнома имзоланиб бўлинган, нима ҳам қила олардим! Бу шов-шувлар кундан кунга авж ола борди. Англия Кубоги финалидан роппа роса бир ҳафта аввал агентим менга қўнғироқ қилиб, клуб финалдан сўнг мен билан ниманидир гаплашиб олмоқчилиги хусусида хабар берди. Бу менда клубда ҳаммаси ҳал қилиб бўлингани, фақат менинг розилигим қолгани ҳақида фикр уйғотди. Ҳаммаси жуда осон, хамирдан қил суғургандек юз берди.
- Хамирдан қил суғиргандек, денг. Керакли вақтда керакли иш. Айтингчи, Испаниянинг буюк клуби, Италиядаги катта клуб ва мана, энди, Англиядаги энг совриндор клуб рулида бўлиш қандай? «Манчестер» бошқалардан нимаси билан фарқланади?
- Билмадим, бу клуб буюкроқми, олдингилари, аниқ айта олмайман. Ҳар қандай янги иш аввалгисидан фарқланади, ўзига хос. Фарқи шуки, мен ишлаган клубларнинг ҳар бири ўз олдига аниқ, амалга ошириш ўта мушкул бўлмаган мақсад қўйган.
"Интер"га бош мураббий бўлганимдан сўнг бу клуб Чемпионлар лигаси ҳақида орзу қила бошлади ва сўнгги ярим асрда илк бор уни қўлга киритди. "Реал"га ўтганимдан сўнг улар "Барселона"нинг етакчилигини тўхтатишмоқчи бўлишга интилишди, бунга ҳам бирга эришдик. "Челси"ни бошқара бошлаганимда улар янги раҳбар қўл остида янги титутлларни қўлга киритишни исташаётганди. Клубга иккинчи бор қайтганимда клуб совринларни соғиниб қолган экан, уларга Премер-лига кубоги керак эди. Англия кубоги яхши натижа, лекин биз икки бор ЕЧЛ саралашидан ўта олмаганмиз. Бинобарин, нимагадир эришиш учун киши ўз олдиган аниқ мақсадларни қўйиб олиши керак.
- Айнан ҳозир сиз ўз олдингизга қандай мақсадлар қўйгансиз? Премер-лигада голиб чиқишми? Ёки Еввропа лигасида? Балким титул учун пойгада тўртликдан муқим ўрин олишдир?
- «Манчестер Юнайтед» чемпион бўлиши шарт. Бу очиқ-ойдин, кўриниб турибди. Илгари айтганимдек, "МЮ" ўйнамас экан ЕЧЛ бўшлиқдан иборат. ЕЧЛни "Реал"сиз, "Барселона"сиз, "Юнайтед"сиз тасаввур қилиб кўринг-а. Бу энди тўлақонли турнир бўла олмайди. Европа турнирлари "Юнайтед" умргузаронлик қиладиган муҳит, шу сабабли у ерга қайтиш учун қўлимиздан келган барча нарсани қиламиз. Агар ушбу мавсум учун менинг режаларимни сўрамоқчи бўлсангиз, жавоб одиий: ЕЧЛ йўлланмаси зонасига қайтиш мени бахтиёр этарди.
- Яъни, тўртликдан ўрин олиш учун курашасиз?
- Ҳа, лекин режаларимиз шу билан якун топмайди. Агар жамоамизда яқин бир неча йилга асқотадиган ўзгаришлар кўзга ташлана бошласа ҳам ўзимни бахтли ҳис қилардим.
Мен ўз олимга мураккаб вазифаларни қўйишни ёқтираман. Лекин мен ўйинчиларнинг олдига бориб, хотиржам оҳангда, "Келинглар, тўртликда якунлаймиз" ёки "Келинглар, чемпионатда яхши қатнашамиз", дейдиган одаммасман. Йўқ, бу услуб меники эмас. Бошқача мақсадлар қўйиш керак. Масалан, Премер-лиганинг ҳар бир ўйинини ютиш. Табиийки, бу осон иш эмас, буни амалга ошириш қўлимиздан ҳам келмас, айниқса инглиз чемпионатида. Бу вазифа бу мамлакатдаги ҳеч бир жамоанинг қўлидан келмайди, буни яхшигина тушунамиз.
Лекин айнан шу тушуниш ва англаш бизга ҳар бир ўйиндан олдин янги рағбат ва чоғлантиришлар ато этади. Келинглар, ютиш эҳтимоли жуда паст бўлган ўйинни ютишга уринайлик, каби. Бу ўйинчилар учун ўзига хос чақирув бўлиши керак. Фикримча, бундай ўй-хаёл "МЮ"дек катта клуб менталитетининг бир қисмига айланиши керак.
- Сизда клубдаги муҳитни баҳолашнинг маълум бир услуби борми? Умуман, бу жараён қандай кечади?
- Жараён... Футболчилар билан яқиндан ишлаб бошлашдан аввал улар ҳақида қандайдир тасаввурга эга бўлиш керак. Бу унчалик қийин иш эмас, айниқса бу мамлакатда. Англияда ишлаган сўнгги уч йилимда ТВ орқали ўйинини кўриб, қолаверса майдонда кўп футболчиларни ўргандим. Формал жиҳатдан ҳар бир ўйинчи қандайлигини биламан.
Мен декабрдан буён ишламадим. Барча бўш вақтини футболга бахшида этдим. Мен жамоаларни таҳлил қилдим, уларни синчиклаб ўргандим. Масалан, шу "МЮ"ни ҳам. Унинг тарихи, чемпионлик сари босиб ўтган йўлларини ўргандим. Жамоани орзуим жамоаси деб аташим учун унда нималарни ўзгартириш мумкинлигини тасаввур ҳам қилиб кўрганман. Албатта, жамоа "менинг жамоам" бўлиши учун менга тегишли футболча назарга мос тушадиган 3-4 футболчи ҳам керак бўларди.
Ишимнинг мураккаблиги шундан иборатки, менинг нуқтаи назарим жаноб Ван Гаалникидан фарқланади. Мен ундан зўрман, демоқчи эмасман, йўқ, шунчаки мен бошқачаман. Чемпионлар лигасида бир-биримизга қарши ўйнаганимизни ҳеч қачон унутмайман. У бизнинг жамоалар тубдан фарқаланади, деганида мутлақо ҳақ эди. Орадан бир-икки йил ўтгач биз яна майдонда учрашдик: "МЮ" "Челси"га қарши. Тарих қайтарилди ва у яна ўйинни кўриш ҳамда ҳис қилиш борасида биз турличамиз, деб яна ҳақиқатни гапирди.
Айни дамда клуб мураккаб даврни бошдан кечирмоқда, уни "функционал қайта қуриш", деб номлаш мумкин. Ҳар бир ўйинчи индивидуал. Лекин энг турғун ўйинчилар ҳам бош мураббийнинг ғоялари, принциплари ва ўрнатган тизимига мослашади. Ҳолланд мураббийининг қўл остида ўтган икки йил изсиз кетмаган, албатта.
Ҳозир мен ўйинчиларга яна бироз вақт берилиши лозим бўлган даврни бошдан кечираяпман. Энг ҳайратланарлиси - бизда бунинг учун вақт йўқ (кулади). ўзгнаришлар ҳар янги ўйинда бўлади, деб умид қиламан. Ҳар бир янги ўйин, ҳар йўл қўйилган янги хато билан биз фақат яхши томонга ўзгарамиз. Вазиятни фақат футболчиларнинг ўз хоҳишигина қутқариши мумкин. Кўриб турибман, хоҳиш бор уларда. Биргина хоҳишнинг ўзи "қайта қуриш" даври учун кетадиган вақтни қисқартиришга олиб келади, тезроқ яхши жамоа бўлишимизга ёрдам беради.
- Янги мураббийларга эга бўлган "Челси" ва "Манчестер Сити"га қиёсан "МЮ" ҳақида гапирадиган бўлсак, сизнингча ёзги трансфер дарчасида таркибни бойитган бу клублар "Юнайтед" билан битта позициядами? Ахир улар ҳам ўтиш даврини бошидан кечирмоқда.
- Синалган сўқмоқдан юриш - бизнинг чиқишимиз эмас. «Лестер» аллақачон Премер-лиганинг бутун динамикасини бузиб юборишга улгурди (кулади). Бугун "Премер-лиганинг жами 20 номзоди титул учун курашади", деган жумлани эшитган бирор киши кулмайди, бу "Лестер"нинг хизмати. Агар барибир турнир жадвалининг юқори қисмини мўлжаллаётган бўлсангиз... "Арсенал" ва "Тоттенҳэм"ни олинг, барқарор тизим, раҳбариятга эга бир хил жамоалар. Ёки "янги ўйинчилар ва янги бош мураббийга эга "Манчестер Сити"ни олинг. Тақвимга ҳам бир назар ташлаб қўйинг, унга кўра бизда машғулотлар учун вақт жуда кам. Янги мураббий таклиф этган "Челси" ҳакида ҳам унутмаслик керак, лекин улар европа турнирларидан четда қолиб кетишди. Улар йиғилиб қолган чарчоқсиз, янги жароҳатлар эҳтимолисиз ўйнашади ва диққатни милий чемпионатга қаратишади. Мана шу шарт-шароитлар ва вазиятларнинг барчаси "Челси"га Премер-лига чемпионлиги йўлидаги пойгада асқотади.
- Яъни бутун тақвимий даврда кечадиган мана шу ўзгаришларга билан ҳам жамоа нимага ўхшаши керак? Орзуингиздаги "Манчестер Юнайтед" жамоаси сиз учун нима?
- Бу шундай «Манчестер Юнайтед»ки, у доим ғалаба қозонади.
- Ҳаммаси шу қадар оддийми?
- Бўлмасам-чи? Биз кўплаб ўйинларда ғалаба қозонмоқчимиз. Биз январда бир ўйин, кейин апрелда бир ўйинни ютишни истамаймиз. Лекин яхши ва ўринлатиб ўйнамасдан галабани кутиб бўлмайди. Яхши ўйин нима ўзи? Ҳамма билади, нечоғлик прагматик ва холис эканлигимни, шу сабабли яхши ўйнаш — галаба тўпини киритиб қолишдан иборат десам ҳеч ким ҳайрон қолмаса керак.
- Сиз маободо 2:1 ҳисобида "Олд Траффорд"да тугаган ўйинни аназарда тутмаяпсизми? Ҳаммасини айнан ўша сўнгги гол ҳал қилувди ва рақибингиз ютганди. Сиз ҳозир ҳодисаларнинг бундай тус олишига тайёр бўлсангиз керак?
- Ҳа, айнан ўша ўйинни назарда тутдим. Ҳа, мен бундай ҳолатга тайёрман. Лекин Премер-лига ўзгаришга улгурди, деб ҳисоблайман. Эслайман, 2004 йил бўлса керак, жамоалар катта стадионларда ўйнашарди, таблоларда ҳам катта катта ҳисоблар бўларди - 2:0, 3:0, 4:0. Кейин зум ўтмасдан ҳисоб дурангга айланарди. Бу ерда ҳар бир жамоа ақл бовар қилмас даражада кучли. Мен жуда кўп такрорлаганман, Англия - ҳар бир инсон томошабоп ўйин кўришни истайдиган, ҳар бир инсон сенинг мусобақалашиш руҳиятингни рағбатлантирувчи ягона мамлакат, деб.
Бошқа ҳар қандай мамлакатда ўзининг севимли жамоасининг чемпионлиги муҳим. Бошқа мамлакатларда клублар ўзларидан кичик клубларни янчиб ташлаб, янада каттаришга интилишади. Улар ўз ўйинларининг телевизион трансляцияси ҳуқуқини бўлишишни истамасдан ҳамёнига иложи борича кўпроқ пул тушишини исташади. Улар мусобақалашишни исташмайди. Уларга ғалаба бўлса бўлгани. Йил оша Чемпионлар лигасида ғалаба қозониш. Улар қўшнисининг уйига бориб, энг яхши ўйинчисини олиб қўйишади, чунки улар барча параметрлар бўйича ўша қўшнисидан устун. Нимани назарда тутаётганимни тушуняпсизми?
- Ҳа, албатта, жуда яхши тушуниб турибман.
- Лекин Англияда ҳаммаси бошқача. Бу ерда сен "йўқ" дейиш ҳуқуқига эгасан. "Сенга ўйинчимни сотмайман! Јанча? 40 миллион? Йўқ, кечирасан, у сотилмайди", дея оласан. Шу сабабли, фақат шу ерда "лестер" номли мўъжиза рўй берди, фақат шу мамлакатда футбол янги дараждага кўтарилди.Бу ерда ҳар бир янги матч — янги, такрорланмас томоша. "Олд Траффорд"да биз ташаббусга эга бўлишимиз мумкинми? Албатта, мумкин. Лекин биз аввалгидек, йўлимизда учраган жамоаларни янчиб ташлай оламизми? Мана бу саволни жавобсиз қолдиришга мажбурман. Балким, кунлар келиб яна шундай бўлар. Лекин ҳақиқатда ишлар мутлақо бошқача тус олади.
- Лекин хавф шундаки, сўнгги йигирма йилдан буён "МЮ"нинг ўйинларини кўриб келаётган мухлислари ҳалигача XX аср иккинчи ярми ва XXI аср бошларини - "қизил иблислар" ҳар бир ўйинда етакчилик қилган, ҳар бир ўйини ютган дамларни эслашади. Fолибона тарих кўланкаси уларнинг бугунги кундаги истакларига соя солмайдими?
- Ҳа, буни эътибордан соқит қилиб бўлмайди, лекин бизда кўплаб ёш мухлислар ҳам бор-ку (кулади). Бу ёш авлоднинг клубдан кутаётганлари катта авлодникидан мутлақо фарқланади. Ҳа, рад этмайман, ҳар ким стадионга келар экан ҳиссиётга бой ўйин, чиройли голлар кўришни, ўйин сўнгида ғалаба мазасини татиб кўришни истайди. Ҳаммаси тўғри. Мен инсонларга мусоьбақа, демакки томоша тақдим этаман. Сизда катта тажрибага эга топ-ўйинчи бор дейлик, бунақаси ҳар бир жамоада бўлади. Тасаввур қилинг: сиз Премер-лига ўйинига келдингиз, сизда мана шундай катта стадионда, катта омма олдида илк бор майдонга тушадиган бир неча футболчи бор.
Шу лаҳзаларда улар бир-бирининг кўзига қараб, битта кемада, битта даражада эканлигини ҳис қилади. Премер-лиганинг кичикроқ клублари, ёки масалан, Чемпионшипдаги жамоани олайлик. Уларнинг барчаси Еврода қатнашиб қайтишган. Улар ўз мамлакати шаънини халқаро даражада ҳимоя қилишган. Келинг, Чемпионшипни таҳлил қилайлик. У ерда бир пайтлар Чемпионлар лигаси кубогини олган мураббийлар ишламоқда. «Астон Вилла», «Нюкасл», «Фулҳэм». Ҳаттоки Чемпионшип ҳам баслашишнинг мисли кўрилмаган руҳиятига эга мусобақа. Бу Англияга хос хусусият ва биз бундай ҳолатдан фақат хурсанд бўлишимиз керак.
ШАВКАТБЕК таржимаси.
