Кириш Регистрация
05/07 06:00 Аргентина 1-1 Эквадор
05/07 21:00 Испания - Германия
06/07 00:00 Португалия - Франция
06/07 06:00 Венесуэла - Канада
06/07 21:00 Англия - Швейцария
07/07 00:00 Нидерландия - Туркия

BBC триоси нархи – 3 миллиард евро ёхуд Испания футболига клаусула нимага керак?

Баҳо:
+ | -

«Clausula» сўзи испанчадан таржима қилганда «махсус шарт» маъносини беради. Ушбу атама ўтган асрнинг 80-йилларида юридик соҳадан кириб келган.

Ўшанда Испания Меҳнат ва ижтимоий ҳимоя вазирлиги (ҳозирда Бандлик ва ижтимоий ҳимоя вазирлиги деб аталади) профессионал спортни тартибга солиш билан шуғулланганди. Йўналиш бўйича бир нечта қарорлар чиқарилди.

Клаусула - футболчини тайёрлаган ёки у билан амалдаги шартномага эга клубга бериладиган компенсация миқдори.

Шу боис ўша клуб зарур пайтда ўзига маъқул суммани белгилашга ҳақли. Аниқроқ айтганда, бу - шартномани муддатидан аввал бекор қилингани учун тўланадиган ҳақ.

Клаусула қандай тизимда тўланади?

Футболчи клуб ва Ла Лигага шартномани бекор қилиш борасида илтимоснома юборади;

Сўнгра харидорнинг пуллари Лига ҳисобига бориб тушади;

Кейин эса клаусула сотувчи-клубга берилади.

Испаниядаги клаусула тўлаш жараёни Жанубий Америка, Португалия ва бошқа мамлакатларникидан айнан шуниси билан фарқланади. Шартномани бекор қилиш бўйича барча ишлар нафақат спорт олами профессионаллари, балки турли давлатлардаги солиқ органлари билан биргаликда муҳокама қилинади.

Барчасига 2016 йилгача амалда қўлланган тизим сабаб бўлган. У клаусулага тўғридан-тўғри таъсир ўтказган. Аниқроғи, музокаралар ўтказиладиган ҳолатлар сонига қараб. Аслида бу тизимга мурожаат этишга ҳожат йўқ эди. Нима учунлигини тушунтирамиз.

Испанияда ҳар хил солиқ турлари мавжуд бўлиб, улар турли даражада солинади. Қуйида фақат давлатга тааллуқли учтасини келтириб ўтамиз:

1. IRPF (Impuesto sobre la renta de las personas fisicas) - федерал ва автоном даромад солиғи;

2. IVA (Impuestosobreelvaloranadido) - қўшимча қиймат солиғи;

3. IS (Impuesto de Sociedades) - корхонафаолиятигасолиқ.

Сўнгги бандга тўхталмай, асосан юқоридаги икки турини трансферлар мисолида батафсил кўриб чиқамиз. Бунинг учун 2013 йили Тьяго Алькантаранинг «Бавария»га қай тариқа ўтганини эслаш кифоя. Ўшанда AS журналистлари ушбу мавзуга тўхталишганди: «Тьягонинг шартномасидаги клаусула 18 миллион еврони ташкил этарди. «Бавария» эса 20 миллион тўлади. Нега?»

Ҳаммаси оддий. Агар мюнхенликлар клаусулани тўлашганида, кейинчалик деярли 50 фоизга тенг IRPFни ҳам тўлашларига тўғри келарди. Натижада трансфер 27 миллионга тушарди. Шу боис Тьягони клаусулага мурожаат этмай, шунчаки, «Барса» билан келишган ҳолда сотиб олишга қарор қилишди.

Мазкур ҳолатда «Бавария» трансферга қўшимча тарзда 24 миллионга тенг IVA (21 фоиз) тўлади. Мадриднинг «Реал» клуби Луиш Фигу ва Серхио Рамос трансферини худди шу тарзда расмийлаштирганди. «Атлетико» эса «Реал Сосьедад»дан Гризманни харид қилишда клаусуладан иқтисод қилган.

Хўш, 2016 йили нима ўзгарди? Гап шундаки, Солиқ бош бошқармаси (Direcciуn General de Tributos) қарорига кўра, клаусулани тўлаш чоғида IRPF ҳамда IVA тўланмаслиги белгиланди. Чунки вазирликдагилар тушуниб қолишди: клаусула - шартноманинг бекор қилиниши учун компенсация, унга солиқ солиниши шарт эмас.

Аслида «ПСЖ» Неймар трансфери учун 330 миллион евро тўлаши керак эди. Шу боис шайхлар иқтисод қилинган 110 миллион учун Испания солиқ идораларига раҳмат айтишса арзийди.

Трансферлар нафақат давлат томонидан тартибга солинади, балки уни лига (LFP), футболчилар ассоциацияси ва бошқалар ҳам назорат қилади. Мисол учун, ўтган йилнинг июлида Неймарнинг трансфери Хавьер Тебасни жиддий ташвишга солди. Аммо вазиятга аралашолмасди - бунга ваколати йўқ.

Хўш, бундай ҳолатларга таъсир ўтказиш имконсизми? Фақатгина регламент талабларини кучайтириб, ўзгартиришлар киритиш мумкин. Мана, «Харидорлик имкониятлари паст жамоалар ҳимояси» бўйича янги модда киритилди.

Шунингдек, Ла Лига регламентининг 10-моддасига киритилган ўзгаришга кўра, эндиликда клаусулага биноан ўйинчи сотиб олган клуб 30 кун мобайнида трансфер ойнаси давридан ташқарида ҳам бошқа бир футболчини харид қилиш имкониятига эга бўлади.

«Реал» ва «Барса»да товон пули миқдори қанча?

Мабодо икки клуб келишувга эришса, клаусулани тўлаш шарт эмаслигини ҳам тушуниш лозим. Шу боис қуйида тилга олинадиган суммалар - кимдир футболчини сотиб олишни хоҳласа, шунчаки «хавфсизлик ёстиқчаси», «суғурта» вазифасини ўташи мумкин.

Айниқса, ушбу масала Неймарнинг «ПСЖ»га трансферидан кейин долзарб аҳамият касб эта бошлади. «Барселона» раҳбарияти дастлаб Мессининг шартномасидаги товон пули миқдорини ошириб, уни 300 миллион еврога етказганди. Аммо кейинчалик кескин бурилиш кузатилди. Энди Леони сотиб олишни хоҳлаганлар 700 миллион евро тўлашларига тўғри келади.

«Барселона» футболчиларининг клаусуласи

Лионель Месси                      700*

Жерар Пике                           500

Сержи Роберто                      500

Усмон Дембеле                     400

Филиппе Коутиньо                400

Луис Суарес                           200

Серхио Бускетс                      200

Андрес Иньеста                     200

Тер-Штеген                            180

Хорди Альба                         150

Иван Ракитич                         125

Паулиньо                               120

Андре Гомеш                         100

Пако Алькасер                      100

Люка Динь                             100

Нельсон Семеду                    100

Томас Вермален                    80

Яспер Силлессен                    60

Самуэль Юмтити                  60

Денис Суарес                         50

Жерар Деулофеу                   35

Изоҳ: * - млн.евро

*********

«Барселона»нинг Неймар билан қандай муаммога дуч келганини кузатган Флорентино Перес «Реал»даги ўйинчиларнинг шартномасидаги бандларни ҳам қайта кўриб чиқишга қарор қилди. Деярли барча футболчиларнинг клаусуласи ўзгартирилди.

Айримларда сумма бир неча баробарга оширилди. Жаноб Перес-нинг бундай сиёсатини Испания матбуоти «анти-шайх» деб номлади. BBC триосидаги ҳар бир ўйинчининг клаусуласи 1 миллиард еврога тенг. Ваҳоланки, «Реал» президенти Криштианунинг шартномасига айнан шундай миқдорда товон пули қайд этишни ўйлаганди.

Шунингдек, «Кастилья»даги ўйинчиларнинг ҳар бири товон пули 300 миллион ва ундан кўпроқ миқдорда белгиланадиган шартномаларга имзо чекишлари ҳақида гап-сўзлар урчиганди. Аммо ҳозир якуний сумма 30дан 60 миллион еврогача бўлиб турибди.

Яқинда Sport.es журналистлари 1997|1998 йиллар мавсумида кузатилган диққатга молик воқеани ёдга олишди. «Эспаньол» футболчиси Франсиско Лопес клаусула миқдори 70 миллиард песета (421 миллион евро) бўлган клуб билан битим тузди.

Каталонияликлар вакилларидан бири вазиятга тушунтириш бераркан, шу тариқа амалга оширилаётган иш абсурд эканлигини намоён қилиш кўзда тутилганини таъкидлаган.

Мадридликлар рўйхатига Хамес Родригес киритилмаган. Унинг товон пули 500 миллион еврога тенг. «Бавария» ёзда колумбияликнинг шартномасини 42 миллионга сотиб олиши мумкин.

«Реал Мадрид» футболчиларининг клаусуласи

ДАВОМИ

InterFutbol.uz нинг Telegram даги саҳифасига уланинг – энг сўнгги янгиликлар, қизиқарли блоглар ва таҳлилий материаллар энди бир тўпламда.

Манба: www.stadion.uz.
Киритилди: 07:32, 24.04.2018.
Ўқилди: 16518 марта.
Фикрлар: 3 та.

ЭНГ КЎП ЎҚИЛГАН ЯНГИЛИКЛАР

Асосий сахифа
© STADION.UZ
Гувоҳнома №0917. Берилган санаси: 02.12.2013. Муассис: «OSIYO KABEL» МЧЖ. Бош муҳаррир: Бўронов Олимхўжа Азимхўжа ўғли. Таҳририят манзили: 100057, Тошкент шаҳри, Уста Ширин 125. E-mail: admin@stadion.uz
Барча ҳуқуқлар ҳимояланган. Сайт материалларидан тўлиқ ёки қисман фойдаланилганда веб-сайт манзили кўрсатилиши шарт.
Блогдаги материаллар учун блог эгаси, хабарлар остидаги фикрлар учун фойдаланувчининг ўзи жавобгар.