Афсонавий Йохан Кройфф ҳам вақтида битта иримга қатъий амал қилган: жамоаси ўйинидан олдин ҳар сафар дарвозабон қорнига мушт туширган ва оғзидаги сақични тупуриб ташлаган. Айтишларича, у бу ишни бир марта унутган ва «Аякс» еврокубоклар финалида мағлубиятга учраган. Машҳур Ринус Михелс вақтида Кройффнинг характерига алоҳида тўхталган эди: «Шубҳасиз, мен билан ишлаган энг буюк футболчи - бу Йохан. Аммо барча буюклар каби Кройффда ҳам ўзига хос харектери бор эди. У ғалабадан бошқасини сира тан олмасди. Дейлик, кубок турнири доирасидаги оддийроқ ўйинга захира таркибини танлаганимда, Йохан дарҳол офисга бостириб кириб, ҳаттоки, бақирарди: «Ҳой, нега бундай қиляпсиз, ахир ғалаба қозонишимиз керак-ку...». Ажойиб йигит. Аммо футбол масаласига келганда, у бироз ғалати бўлиб қоларди. Баъзан танланган тактикага паст овозда эътироз билдириб, ўзини шайлантирарди, гўё. Шунингдек, Йохонда ўзига хос иримлар рўйхати ҳам йўқ эмасди».
Йохан Кройфф иримларидан бири айниқса, дарвозабонларга оғир ботгандир. Чунки у сақични тупуриб ташлаб, кипернинг қорнига мушт туширарди. Шунчаки эмас, жиддий қиёфада, яна куч билан. Йохан Кройффнинг ўзи 1972 йили бу борада алоҳида гапириб берганди: «Ҳа, бу ғалати одат, лекин мен учун кичик ирим. Барчасини, яъни шундай амал менга омад келтиришини тасодифан пайқадим. Шундай қилсам, жамоам кўпинча ғалаба қозонади».Режа оддий: Кройфф ўйиндан олдин майдонни бир айланиб чиқарди. У бу вақтда оғзидаги сақични роса чайнарди ва якунда рақиб жамоа дарвозаси томон тупурарди. Аниқроғи, рақиб мухлисларига ажратилган трибуна рўпарасидаги дарвоза томон (сафар ўйини бўлса, чайналган сақич мезбонлар трибуналари томон «учарди»). Кройфф шундан кейин кийиниш хонасига қайтиб, асосий дарвозабон билан бироз суҳбатлашар ва унинг қорнига зарба берарди. Футболчи баъзан сақич тупуришни анча чўзарди. Яъни ҳакамнинг старт ҳуштаги янграши арафасигача сабр қиларди. Албатта, рақиб жамоанинг биринчи бўлимда майдоннинг қайси ярмидан жой олиши маълум бўлишига қадар.
Кройфф ушбу иримини «Аякс» иштирокидаги кўплаб ўйинларда такрорлаган. Энг эътиборли жиҳати, мухлислар жамоа сардори ўйлаб топган антиқа «ҳунар»ни олқишлашар, қолаверса, барча футболчилар унга сўзсиз бўйсунишарди. Бироқ кулгули хурофотдан дарвозабонлар қаттиқ азият чекишган, айниқса, Герт Балс. У бир сафар ҳаммасини рўй-рост айтганди ҳам: «Тўғриси, Йохандан неча марталаб қорнимга қаттиқ урмаслигини сўрадим. У эса ўзини тушунгандек кўрсатар ва оҳиста зарба берарди. Аммо қаттиқ тегарди, барибир, ҳар ҳолда, бу жараён ёқимли эмасди. Энг қизиғи, унинг ўзи бир гал юзимга енгил тарсаки беришини айтди ва бунга қаршилик қилолмадим. Ўшанда муҳим очко йўқотдик - дуранг. Учрашувдан кейин Йохан менга қараб ўшқирди: «Бас, тарсаки иш бермади, билиб қўй, кейинги сафар яна қорнингга мушт тушираман».
Мураббий Ринус Михелс бу удумдан яхши хабардор эди, аммо Кройффга тақиқ қўймаган. Балки у ҳам Йоханнинг ирими «Аякс»га омад келтиришига ишонган ёки шунчаки, етакчи футболчи раъйига қарши боришни истамагандир. Кройфф ўйинлардан бири арафасида сақич тупуришни унутади ва «Аякс» ютқазади, яна еврокубоклар финалида. Аниқроқ айтсак, Амстердам жамоаси 1968|1969 йиллар мавсумида Европа миқёсидаги турнирнинг ҳал қилувчи ўйинига чиқади. Бунга қадар Нидерландия клублари евротурнир финалини кўрган эмасди. Хуллас, «Аякс» 1969 йили Европа Чемпионлар кубогини ютиш учун «Милан»га қарши майдонга тушади. Кройфф ўша учрашув олдидан ҳам ўз иримини такрорлашга шайланади. Яъни ҳакамнинг дастлабки ҳуштагидан олдин жамоани сардорлик боғичи остида майдонга бошлаб тушган дарвозабон Балс ёнига югуради ва унинг қорнига мушт туширади. Кейин сақич сотиб олишни унутганини фаҳмлаб, бирдан сесканиб тушади. Кройффнинг ўзи финалдан кейин ўша омадсизликни шунга боғлаганди: «Сақич олишни унутганимдан роса асабийлашдим. Боз устига, бу мен учун биринчи катта финал эди. Эҳ, шундай ўйинда сақични унутсам-а... Тўғри, тан олишим керак, «Милан» жуда кучли бўлгани туфайли ютқаздик. Аммо кичик хатом ҳам учрашув натижасига таъсир қилгани тайин. Аслида ўйин пайти бу ҳақда ўйлаганим йўқ, лекин тақдирлаш маросимида барчасини тушундим ва ўзимни койидим: «Йохан, агар бугун ҳам лаънати сақични тупурганингда, ўйин мутлақо бошқача сценарий остида кечиши ҳеч гап эмасди». Маълумот учун, «Милан» ўша учрашувда тўлиқ устунликка эришиб, «Аякс»ни шунчаки, «парчалаб» ташлаганди - 4:1.
Кройфф орадан яна 2 йил ўтиб, еврокубокларда ғалаба нашидасини суради. Кейин 1971|1972 ва 1972|1973 йиллар мавсумларида яна еврокубокларнинг бош совринига эга чиқади. Шундан сўнг «Барселона» сафига қўшилган афсона антиқа иримини камроқ ўтказишга одатланади. Дейлик, дарвозабон Салвадор Садурни нидерландиялик юлдузга ижобий муносабатда бўлсада, ундан жамоадошларига ҳурмат билан қарашни талаб қилади ва қорнига мушт туширишига йўл қўймайди.
А.АҲМЕДОВ тайёрлади
