“Буюк футболчи” тушунчасига ҳар биримизнинг ўз талқинимиз бор. Хўш, сифатли ўйинчилар фонида маълум бир футболчини нима кўтариб туради? Барқарорлик ва индивидуал муҳим дақиқалар.
Қуйида ушбу хусусиятларни бирлаштирган Роберт Левандовски ҳақида гаплашамиз.
Роберт 1988 йил 21 августда Варшава яқинида жойлашган Лешно шаҳарчасида туғилган. Муҳими, унинг ота-онаси ҳам профессионал спортчилар бўлган. Унинг отаси Кшиштоф дзюдо бўйича Польша чемпиони, онаси волейболчи эди. Айтганча, ҳозир Ивона Лешнодаги футбол клуби вице-президенти ҳисобланади. Ҳатто Левандовскининг синглиси ҳам U-21 волейбол жамоасида ўйнаган. Туғилганданоқ, Роберт спортда машаққатли йўлни босиб ўтиши ҳаммага аён эди.
Болалигида Левандовскини Варшава клубининг футбол бўлимига олиб боришган, аммо истеъдоднинг тўлиқ йўқлиги сабабли уни рад этишган. Бунақа вайронкор ҳукмдан сўнг Роберт ўзининг жисмоний ҳолатига жиддий ёндашди ва отасининг далдаси билан бу сафар "Легия"да иккинчи имкониятга эга бўлди. 2004 йилда польяк чинакам фожеани бошдан кечирди - отаси ўғлининг катталар футболидаги дебютини кўрмай, саратон касаллигидан вафот этди. Икки йил ўтгач, "Легия" раҳбарияти ёш футболчи билан шартномани узайтиришдан бош тортган ҳолда унга чиқиш эшикларини кўрсатди. Она ҳайратда қолди. У Робертдан яна клуб билан гаплашишни сўради, унга польяк: "Она, гаплашадиган ҳеч ким йўқ", деб жавоб берди. 17 ёшида Левандовски ўзининг қийин йўлидаги жозибали манзилларни учратишга муваффақ бўлди. Польяк эркин агент сифатида мамлакат учинчи дивизиони вакили "Знич" билан шартнома имзолади. Юқори мартаба ҳақида унутиш мумкиндек туюлди. Бироқ, клубнинг ўша пайтдаги мураббийи, Робертда яққол истеъдод йўқлигига қарамай, унинг машғулотларда энг тиришқоқ футболчи бўлганини тан олди, у маълум бир элементни тўғри бажармагунча базани тарк этмасди. Ўша пайтдаги "Знич" ярим ҳимоячиси Радослав Мажевски жамоадаги кўпчилик Роберт билан яхши муносабатда эмаслигини тан олди. Уларга Лева жуда қўпол бўлиб туюлди. Бироқ польяк карьерасининг дастлабки босқичини мукаммал тасвирлаб берган. У футболда қолиш учун ғайритабиий куч сарфлади. Тақдир уни саъй-ҳаракатлари учун мукофотлади.
Янги чақирув
07/08 йилги мавсум якунига кўра, Левандовски 32 учрашувда 21 гол уриб, Польша иккинчи лигасининг энг яхши тўпурари бўлди. Польякнинг ўйини "Лех"нинг эътиборини тортди ва у 380 минг евро эвазига бу ерга кўчиб ўтди. Янги клубдаги дебют мавсуми Роберт учун жуда мақбул бўлди. 20 ёшли ҳужумчи 48 та ўйин ўтказиб, рақиб дарвозасига 20 марта аниқ зарба бера олди. Статистик маълумотлар ажойиб эмас, лекин раҳбарият учун жуда мақбул бўлди. 09/10 мавсумда Роберт кескин яхшиланмади, майдонга 34 марта кириб, 21 та гол урди. Левандовски "Блекберн"нинг эътиборини тортди. Польяк Англияга йўл олмоқчи эди, бироқ апрель ойида содир бўлган Эйяфьядлайёкудль вулқонининг отилиши туфайли у мамлакатдан учиб кета олмади. Унга боғлиқ бўлмаган ҳолатлар туфайли Робертнинг келажаги очиқ қолди.
Дортмунднинг «Боруссия» клубини бошқарган Юрген Клопп фаол равишда Лукас Барриос учун ўринбосар излаётган эди. Немис Левандовскида ниманидир кўришга муваффақ бўлди ва уни "асаларилар" лагерига боришга ишонтирди. "Қора-сариқлар" 22 ёшли футболчи учун 4 750 000 евро тўлашди.Молиявий инқирозга учраган одам учун анчагина пул. Аввалига бош мураббий Левандовскини ўринбосар сифатида ишлатди, бироқ унинг позициядаги шеригининг жароҳатланиши биланоқ, асосий ҳужумчи ролига айнан польяк айланиб олди. Барриос майдонда йўқлигида Роберт Клоппни тўлиқ вақтда асосий таркибда бўлиши кераклигига ишонтира олди.
"Асалари" шовқини Бундеслигани ларзага солди
10/11 йилги мавсум Юрген Клопп учун Дортмунднинг "Боруссия"даги учинчи мавсум эди. Ўйин борасида Европанинг энг жозибали жамоаларидан бири ниҳоят мамлакат кубогини олишга муваффақ бўлди. Бир йил ўтгач, улар Бундеслига ғолибига айланишига ҳеч ким ишонмасди. Ҳақиқат шуки, Левандовски бу ютуқда катта ҳисса қўшмади. Барча мусобақаларда жами 43 марта майдонга тушган Роберт бор-йўғи 8 та гол уришга муваффақ бўлди. Кўпчилик бу трансферни муваффақиятсиз деб аташга шошилди, аммо бизни 11/12 йилги мавсум кутаётганди. Польяк биринчи марта танқидчиларнинг оғзини ёпишга муваффақ бўлди.
Чемпион сифатида Юрген Клопп тўдаси янги мавсумга киришди. Германия Суперкубогидаги мағлубият "арилар"нинг руҳиятига унчалик таъсир қилмади. Чемпионлар лигаси гуруҳ босқичида жамоа омадсизликка учради, улар “Арсенал”, “Марсель” ва “Олимпиакос” билан бир гуруҳда сўнгги ўринни эгаллаб, 6 ўйинда атиги 4 очко жамғарди. Бироқ “Боруссия” чемпионликни ҳимоя қилишга муваффақ бўлди ва Германия кубогини боши узра кўтарди. Мюнхеннинг "Бавария"си билан финалда жанг кетди. “Олимпия” стадионида кечган афсонавий учрашув “қизиллар”нинг 5:2 ҳисобидаги мағлубияти билан якунланди. Айнан ўша пайтда Робертнинг биринчи буюклиги содир бўлди. Немис футболи тарихидаги энг номдор жамоага қарши хет-трик. 23 ёшли футболчи учун ёмон натижа эмас, шундай эмасми? Ўша пайтда футбол ҳали ўсмирлар билан гавжум эмас эди, шунинг учун Робертни ўша пайтда жуда ёш ва истиқболли ҳисоблашарди. Умуман олганда, мавсум давомида Левандовски барча мусобақаларда 30 марта гол уришга муваффақ бўлди, шунингдек, Бундеслигада бирорта ўйинни ўтказиб юбормади.
Евроаренада биринчи имконият
12/13 мавсумда муҳим совринлар йўқлигига қарамай, Дортмунд клубининг замонавий тарихидаги энг муваффақиятли мавсумлардан бири ҳисобланади. Германияда мавсумнинг илк расмий ўйини ҳисобланган Суперкубокда Клопп шогирдлари яна дер Классикердаги шерикларини бу сафар 4:2 ҳисобида мағлуб этишди. Афсуски, Роберт учун бу кубок мавсум охирида "арилар" учун ягона бўлиб қолди. "Бавария" ўшанда бошқа барча жамоаларга қараганда кучлироқ ва барқарорроқ бўлиб, йилига атиги бир марта мағлуб бўлган ва Германия кубогида "Боруссия"дан енгилган эди. ЕЧЛда "Боруссия Дортмунд" "ўлим гуруҳи"дан жой олиб, "Реал Мадрид", "Аякс" ва "Манчестер Сити" ичида биринчи ўринни эгаллаб, 1/8 финалга йўл олди ва бу ерда "Шахтёр" тўсиғидан осонлик билан ўтиб, чорак финал чиптаси қўлга киритилди. Ўша пайтда шов-шув кўтарган "Малага" умумий 5:0 ҳисобида мағлуб этилди. Аммо ярим финал тўқнашувлари чинакам афсонавий бўлиб чиқди. Жозе Моуриньо бошчилигидаги "Реал"га қарши "Сигнал Идуна Парк"даги биринчи ўйинда 4-1 ҳисоби қайд этилди. Левандовскининг ҳақиқий даҳоси шунда намоён бўлди, у покер қайд этди. Польякнинг карьерасидаги иккинчи ажойиб лаҳза. Ўшанда Жозе ўзининг буюк шогирди Клоппга тактик жиҳатдан эмас, биринчи навбатда, психологик жиҳатдан ютказганди. Мадридликлар "Бернабеу"да 2:0 ҳисобида ғалаба қозонишди, аммо бунинг ўзи етарли эмас эди. Натижада “Реал” ҳам, “Барселона” ҳам ярим финалда немис жамоалари томонидан мағлуб бўлди. "Уэмбли"да бўлиб ўтган Чемпионлар Лигаси финали бир йилдан сўнг Бразилия ўтадиган ЖЧда футболда немисларнинг устунлик қилувчи тенденциясини кўрсатиши керак эди.
Ўйиндан олдинги тахминлар қуйидагича эди: "Бавария" қарама-қаршиликнинг яққол фаворити эди. Юпп Хайнкес жамоаси олтинчи Чемпионлар лигаси ғолиблигини қўлга киритиш учун Лондонга йўл олди. Бошқа томондан, Клоппнинг "Боруссия"си сенсация қайд этаётганди. Бироқ якунда "асаларилар" кичик ҳисобда мағлуб бўлди. Юрген Клопп жамоасининг Европа мусобақаларидаги энг яхши ўйинлари мураббий клубга келганидан кейин бешинчи мавсумда аниқ намоён бўлди. Немис мураббийи Левандовски билан бирга биринчи марта асосий еврокубоклар финалида мағлуб бўлди. Ҳатто Робертнинг ўша мавсумдаги 36 голи ҳам дортмундликларга Суперкубокдан бошқа ҳеч нарсага ёрдам бера олмади. Келаси йили польяк 28 марта гол уради, бирорта ҳам совринсиз қолади ва Юрген Клопп "асаларилар" лагерини тарк этади. Левандовски 2014 йилнинг ёзида тугайдиган шартномасини узайтирмади ва ўз таъбири билан айтганда, фаолиятидаги энг яхши мураббийни тарк этишга қарор қилди. Германиянинг энг яхши ҳужумчиларидан бири энди эркин агент эди.
Мюнхенга хуш келибсан, Роберт!
Бундеслигада одат бўлганидек, агар бирор жамоанинг энг зўр футболчиси бўлсангиз, эртами-кечми "Бавария"га ўтасиз. Левандовски ҳам бундан мустасно эмас. Қолаверса, бундай қимматбаҳо бойлик учун бир тийин ҳам тўлаш шарт эмас эди. Манжукичнинг ўрнига ажойиб ўринбосар. Янги клубдаги дебют мавсуми Роберт учун осон бўлмади: Гвардиолага Дортмунддагидек ҳужумчи керак эмасди. Лекин муҳими шундаки, Левандовски буни тушуниб, янги воқеликка мослашиш учун бор кучини сарфлади ва тарих кўрсатадики, у муваффақиятга эришди. Одамлар 14/15 йилги мавсумни эслашса, Месси-Суарес-Неймар триоси ҳақида гапиришади ёки "Ювентус"нинг Аллегрисига қойил қолишади. Негадир ғалати сабабларга кўра, "Бавария"ни Чемпионлар лигаси ярим финал босқичида "Реал"дан чиқариб юборилган жамоа сифатида эслашади. Роберт ҳақида гап кетганда, хотирани ёқишнинг ҳожати йўқ. Албатта, гап "Вольфцбург"га қарши 9 дақиқада якунланган пента-трик ҳақида кетмоқда. Иккинчи бўлимда захирадан майдонга тушган Роберт нафақат ўйинни буриб юборди, балки Гиннеснинг рекордлар китобига киришига ҳам эришди. 3 дақиқа ичида хет-трик Пеп Гвардиолани карахт аҳволга солганди. Бутун дунё бўйлаб шарҳловчилар ақлдан озишди, лекин польяк тўхтамади. 360 сониядан сўнг у бешинчи голини ҳам урди.
Барқарорлик - Робертнинг иккинчи исми
15/16 мавсумдан бери польяк миллий чемпионатларда шу кунгача ҳеч қачон 22 тадан кам гол урмаган.
15/16-мавсум: барча мусобақаларда 42 гол.
16/17-мавсум: барча мусобақаларда 43 та гол.
17/18-мавсум: барча мусобақаларда 41 та гол.
Кўпчиликнинг фикрича, 18/19 мавсум Левандовски учун омадсиз бўлган. Одатда, одамлар Бундеслигада 22 та голни назарда тутадилар, бу Мюнхендаги биринчи мавсумдан бери энг ёмон кўрсаткичдир. Бироқ Роберт ўша мавсумда жами барча турнирларда 40 та гол урганди. Тўрт йил кетма-кет у космик даражада ижро этди. Агар Месси ва Роналдунинг статистикаси бўлмаганда Неймар ёки Суарес эмас, Левандовски авлоднинг асосий футболчиси бўларди. Ҳеч бўлмаганда рақамлар шуни айтади.
19/20-мавсум. 14 турдан кейин “Бавария” Бундеслигада пешқадамдан 7 очко ортда қолмоқда. Раҳбарият Нико Ковачни Чемпионлар Лигаси гуруҳ босқичида бенуқсон ўйин кўрсатганига қарамай истеъфога чиқаришга қарор қилди. Бош мураббий вазифасини бажарувчи этиб Ханс-Дитер Флик тайинланди. Немис бошчилигидаги дебют учрашувида “Бавария” Чемпионлар лигасининг 4-турида “Олимпиакос”ни мағлуб этган бўлса, Германия чемпионатида “Альянс Арена”да Дортмунднинг “Боруссия” жамоасини йирик 4:0 ҳисобида мағлуб этди. Айтганча, Флик жамоаси учун ўша мавсумда биринчи ва охирги бўладиган мағлубиятга қарамай, Мюнхен раҳбарияти Хансига тўлиқ шартнома беради. Кейинчалик содир бўлган нарсалар тарихга кирди. Бундеслигадаги тарихий 30-чемпионлик, "Барселона" билан Чемпионлар лигасининг 1/4 финалидаги 8:2 ҳисоби ва "Бавария" иштирок этган барча турнирларда ғалаба қозониш. Роберт Левандовски томонидан 55 та гол. Айнан шу мавсумда польшалик Мессидан ҳам, Роналдудан ҳам жамоавий ва якка тартибда ўзиб кетди. "Олтин тўп" учун ҳаммадан муносиб кўринди, аммо France Football тақдирлаш маросимини бекор қилди. Инглиз телеканалларида аянчли ҳазил пайдо бўлди: "Робертдан "олтин тўп"ни ўғирлаб кетишди". Фаолиятининг чўққисида ўша авлоднинг энг яхши ўйинчиларидан бири ҳаётидаги асосий индивидуал мукофотдан маҳрум бўлди.
20/21 мавсумда "Пари Сен-Жермен" билан ЕЧЛ чорак финал ўйинлари олдидан польяк жароҳат олади, бу эса "Бавария"ни ҳужумларни якунлашда ҳам, прессингда ҳам ҳимоясиз қолдирди. Шупо-Мотинг бундай даражадаги ўйинларда ғалаба қозона олмади. Ажабланарлиси шундаки, "Бавария"нинг "Альянс Арена"даги мағлубияти Фликнинг Чемпионлар Лигасидаги биринчи ва охирги ютқизиғи эди. Маҳаллий чемпионатда “Бавария” қаторасига тўққизинчи марта чемпион бўлди, Роберт Левандовски эса имконсиз ҳисобланган ишни амалга оширди. Польяк Германия чемпионатида бир мавсумда гол уриш бўйича Мюллернинг абадий рекордини янгилашга муваффақ бўлди. 49 йил давомида ҳеч ким буюк Гердни тахтдан улоқтира олмаганди. У 41-голини киритди. Дарвоқе, унинг немис ҳужумчисининг ютуғига бўлган ҳурматини алоҳида таъкидлаш жоиз. Чемпионатда 40 та гол урган польшалик “Forever Gerd” ёзуви туширилган футболкани кўрсатиб, ютуғини нишонлади. 90 дақиқада Левандовски ҳар бир ўйинда ўртача бир ярим гол урди, бу эса лигалар тарихидаги энг яхши кўрсаткич ҳисобланади. Ҳатто Лионель Месси ҳам 11/12 йилги мавсумида бундай натижа билан мақтана олмасди. Мавсум давомида Роберт 64 та гол урди ва 10 та голли узатмани амалга оширди. Гол+пас тизимида 74 балл.
21/22 ва 22/23 мавсумлар ҳақида ортиқча тўхталиб ўтишга ҳожат йўқ. Бу ёзда "Барселона" уни ҳеч қандай пул эвазига Саудия Арабистонига қўйиб юбормайди. Эслатиб ўтамиз, август ойида у 35 ёшга тўлади. Бу ёшда Лионель Месси АҚШга жўнаб кетди. Криштиану ҳали ҳам Европада эди, лекин у энди биз кўниккан рақамларни кўрсатмади. "Олтин тўп" Лева учун қадрли бўлса ҳам, Карим Бензема ўтган мавсум якунлари бўйича тўпурарлар баҳсида унга ютқазиб қўйди. Энди у муносиб дам олиш учун Саудия Арабистонига кетди. Роберт ёлғиз қолди ва кейинги мавсумда нима бўлишини билмаймиз. Кутилмаганда, у 19/20 мавсумдаги каби яна барчамизни ҳайратда қолдириши ҳам мумкин.
Юсуфбек Сайдалиев тайёрлади
