Бугун Жаҳон футболида ўз ўрнига эга бўлган "Барселона"нинг амалдаги ва собиқ футболчиларини етиштириб чиқарган "Ла Масия" ҳақида фикр юритамиз.
Жорий мавсум "Барселона" учун аввалгидек омадли бўлмайди. Жорий мавсум каталонияликлар учун биринчи навбатда ёшлари бутунлай янги босқичга чиққани билан эсда қолади. Чемпионлар лигаси 1/8 финалининг март ойида "Наполи"га қарши ўйинида Хави бир нечта ўсмирларни таркибга қўйиб юборди. Захирадан майдонга тушган Фермин Лопесни ҳам гол урганини қўшимча қилиш мумкин ва айнан ёшлар "кўк-анорранглилар"нинг мавсумини сақлаб қолишди.
Ламин Ямал, албатта, оломондан ажралиб туради, лекин футбол - бу жамоавий ўйин. Пау Кубарси яхши таассурот қолдирди, Эктор Форт ва Марк Гиу ҳам ўз имкониятларига эга бўлишди. Ҳаммасини бир жойга қўйинг ва сўнгги йилларда иқтидори қуриб қолган буюк футбол академияси "Ла Масия" портлаш билан қайтди. Ва бу "Барселона" жамоаси Ла Лигада ғалаба қозона олмаса ва совринсиз ўйинда ажойиб ўйин кўрсатган бўлса-да, футбол академиясининг тикланиши келажакка умид бахш этади.
"Ла Масия" ҳар доим истеъдодларга тўла жой бўлган, жумладан 2008 йилда Пеп Гвардиола каталонияликларни бошқарганида. У мерос қолган биринчи жамоа таркибида академиянинг энг яхши футболчилари бор эди. Лионель Месси аллақачон ажралиб турарди, аммо жамоанинг ўзаги Карлес Пуйоль, Андреас Иньеста, Хави ва Виктор Вальдес эди.
Ўзи "Ла Масия" тарбияланувчиси бўлган Гвардиола буни фақат кенгайтирди. У Серхио Бускетсни олиб келди, Тиаго Алькантарага қимматли дақиқалар тақдим этди ва бош мураббийлигидаги биринчи мавсумидаёқ "Манчестер Юнайтед"дан Жерар Пикени - "кўк-анорранглилар"нинг яна бир тарбияланувчини қайтариб олиб келди. 2009 йилга келиб, мутахассис майдонда яққол каталонияликлар жамоасига эга бўлиб, устунлик қилаётган Испания терма жамоасининг таянчи бўлди ва деярли ҳар бир учрашувда 5 нафар "Ла Масия" битирувчиси майдонга тушди.
Бу тез орада ўзгарди. Жоан Лапорта "Ла Масия" тикланишининг дастлабки йилларини бошқарган, бироқ 2014 йилда ҳокимият тепасига келган янги президент Хосеп Бартомеу бошқача сиёсат юритган. У 2000 йиллар охирида Лапорта қўл остида ишлаган, бироқ Бартомеунинг ўзи бу ролни таклиф қилишганда, у бошқача йўл тутган. Унинг ҳукмронлиги нафақат клуб маблағларини нотўғри бошқариш, балки ёшларни кўпинча эътиборсиз қолдирадиган тасодифий трансфер сиёсати билан ҳам ажралиб турарди.
Унинг даврида ажойиб трансферлар амалга оширилди, жумладан Иван Ракитич ва Луис Суарес. Аммо у бозорда ҳалокатли қарорлар ҳам қабул қилди. Унинг баъзи келишувлари ҳали ҳам ёмон кўринди: Усмон Дембеле, Антуан Гризманн, Филипп Коутиньо, Малком. Ўша вақтда Неймар "ПСЖ"га қўйиб юборилди, Луис Энрике эса мураббийлик лавозимини тарк этишга рухсат берилди.
"Ла Масия" эса жим қолди. Гарчи Серхи Роберто жамоага кириб, клуб тарихидаги энг муҳим голлардан бирини урган бўлса-да. Иқтидорли ўйинчилар оқимисиз "Барселона" фақат пул сарфлашда давом этди. 2021 йилда "Ла Масия"нинг энг машҳур тарбияланувчиси каталонияликларнинг молиявий аҳволи туфайли клубни тарк этишга мажбур бўлди.
Вазият фақат 2020 йилда Рональд Куман келиши билан ўзгара бошлади. 1990 йиллар бошида Кройфф жамоасининг асосий таркибий қисмига айланган собиқ футболчи клубдаги бир тўлиқ мавсумда ҳеч қачон муаммоларини тўлиқ ҳал қила олмади. У президентликка қайтган ва нидерландиялик мураббийлик лавозими учун унинг биринчи танлови эмаслигини тан олган Лапорта билан очиқчасига жанжаллашди. Бироқ, иккаласи ўртасидаги қийин муносабатларга қарамай, Лапорта "Ла Масия"га бўлган муносабатини ўзгартирмади ва доимий равишда академиянинг иқтидорларини мақтади, чунки улар биринчи жамоа ўйинчиларига айланади.
Куман нима қилса ҳам, ўзининг ишини сақлаб қолиш учун етарли бўлмади ва у 2021 йил охирида ишдан бўшатилди. Нидерландия терма жамоасининг ҳозирги мураббийининг "Барселона"даги фаолияти майдондаги муваффақияти билан эсда қолмайди, аммо унинг мероси ўша пайтдан бошлаб у қабул қилган баъзи танлов қарорлари туфайли яхшиланди. Молиявий ёрдамдан маҳрум бўлган Куман академияга чуқурроқ кирди. У Ансу Фатини жамоасининг энг муҳим ўйинчисига айлантирди, Гавига дебют қилишига имкон берди ва "Лас-Пальмас"дан қўшилган Педрига муҳим ўйин дақиқаларини ишониб топширди.
Хави бу масалани давом эттирди. У Куман каби чекловчи омиллардан азият чекди. Месси ва унинг ўрнини босадиган маблағ йўқ бўлса, мураббий ижод билан шуғулланишга мажбур бўлди. Мутахассиснинг ёшларга мурожаат қилишдан бошқа иложи қолмади. Гави, Педри, Фати ва Алехандро Бальде жамоанинг асосий ўйинчиларига айланишди, қолганлари эса ўз имкониятини кутишди. Бу мавсумда ёшлар янада муҳимроқ роль ўйнади.
Ямал ўзини жаҳон футболидаги энг истиқболли ёш иқтидор сифатида кўрсатди ва Месси билан солиштиришга қарамай, эркин ўйнади. Лопес ҳам асосий таркибга кирди. Кубарси - "Ла Масия"нинг сўнгги трансфери ва у Килиан Мбаппега қарши ўйин кўрсатганидек, марказий ҳимояда қулайроқ кўринди. Хави қўл остида 15 нафар тарбияланувчи дебют қилди. Мутахассиснинг ўзи ўзининг матбуот анжуманида ваъда қилганидек, унинг услуби "Барса ДНК"сининг қайтиши бўлмаслиги мумкин, аммо у академияни жаҳон харитасига қайтаришга ҳисса қўшди.
Энди "Барселона" олдида нима бўлишини аниқлаш қийин вазифа турибди. Айни пайтда “Реал Мадрид” тобора кучайиб бормоқда, "Лос-Бланкос" президенти, текин трансферлар устаси Флорентино Перес ёш иқтидорлар билан тўла жамоани жамламоқда. Афтидан, Мбаппе ҳам, Эндрик ҳам тез орада Испания пойтахтига етиб боради. Миш-мишларга кўра, Альфонсо Дэвис "Бавария"дан юқори даражадаги ўтишни амалга оширмоқда. Каталонияликлар ҳеч бўлмаганда ҳозирча бундай катталикдаги трансферларни кўтара олмайди.
Умуман олганда, "кўк-анорранглилар" жуда хавфли вазиятда. Улар, шубҳасиз, яқин йилларда Ла Лига чемпионлигини қўлга киритиш учун бозорда қандайдир ҳаракатларни амалга оширишга ҳаракат қилишади. Лапорта, молиявий воситалар ва барчаси клубнинг иқтисодий мослашувчанлиги учун яна бир бор курашишга тайёр кўринади. Аммо буларнинг барчаси ўртасида "Барселона" ниҳоят яна қуриш учун нимадир бор. Ва агар истеъдодлар фабрикаси ишлашда давом этса, уларнинг ўтиш даври кутилганидан қисқароқ бўлиши мумкин.
