Осиё кубоги финал босқичи саралаш ўйинларига, алалхусус, Вьетнам билан бўлажак ўйинга терма жамоамиз тайёргарлиги ва ёндошуви ҳақида Қаҳрамон Асланов етарлича ёзди. Аниқ фактлар, мисоллар, мулоҳазалар мавжуд унинг мақоласида. Мен ҳам терма жамоа ҳақида ёзмоқчиман. Чунки бу жамоа ҳаммамизники ва унга ким мураббий бўлишидан, таркибда кимлар ўйнашидан қатъий назар у доим миллат жамоаси бўлиб қолаверади. Демоқчи бўлганларим эса ана шу жамоани оёқости қилаётганлар ҳақида.
Дунё кинематографиясидаги аксар фильмлар (драма жанридан бўлак) яхшилик ва ёмонликнинг қарама-қаршилиги устига қурилган, буни биласиз. Одатда шундай фильмларда якунда яхшилик ғалаба қозонади, яъни happy end. Баъзиларида енгилаётган ёвуз персонаж сўнгги чора сифатида ўлаётганда ҳам қандайдир ёмонлик қилиб кетиш ҳаракатида бўлади. Дейлик, жарга итариб юборилаётган ўша ёвуз сўнгги сонияларда қўллари билан жар лабида турган қай бир яхши персонажни ўзи билан тубсизликка тортиб кетади. Фильм яхши тугайдию, лекин нобуд бўлган яхши персонажга ачиниш ҳисси ҳам мавжуд бўлади. Аммо, умуман олганда, эзгу мақсадга эришилади.
Терма жамоа атрофидаги бугунги гапларни ана шундай фильмларнинг финал саҳнасига ўхшатаман. Бир овоздан барчани ёмонлаш. Эҳ-ҳе, журналистлар кампаниявозликда, футболчилар иштиёқсизликда, мураббийга қарши чиқишда, саботажу бойкот қилишда, мухлислар ишқибозликни ўрнига қўймасликда, доим танқид қилаверишда, жамоага ишонмасликда, ЎФФ матбуот хизмати бекорчиликда ва кампаниявозликка шароит яратиб беришда, ЎФФ раҳбари ишни нотўғри олиб бораётганликда айбландилар. Бу айбловлар маълум кишилар томонидан янграётгани ўша шахсларнинг мақсади қандай эканлигини очиқ-ойдин кўрсатиб турмаяптими? Буни сезиш учун олий маълумотли ёки даҳо бўлиш шарт эмас. Ажабланарлиси, даҳшатлиси, ачинарлиси шуки, ўша кишилар бирор марта бош мураббийни айблаш уёқда турсин, уни кўкларга кўтаришда давом этяпти (бешшшу биррр; тарихимиздаги энг яхши натижага эришдик... ва ҳ.к). Бедодлик! Натижаларнинг расволигини кўр ҳам кўриб турган бир вақтда бу ишлардан, узр-ку, латта ҳиди келяпти.
Қаҳрамон Аслановнинг мақоласидаги гапларга алоҳида урғу бераман. Нега Асқар Толибжонов ҳам, Миржалол Қосимов ҳам, Алишер Аминов ҳам, Зафар Имомхўжаев ҳам легионерларга “осилволишди”? Асланов айнан легионерлар терма жамоани ўша биз етиб келган манзилгача елкаларида кўтариб олиб келишганини ёзган. Қатарни мағлуб этиб ЖЧга чиқолмаганимиз ҳақидаги хабарни майдондаёқ билган легионерларимиз Гейнрих ва Аҳмедов кўз ёш тўкишмадими? Ё улар ўйнагиси келмаса ҳам узоқдан ўйин учун етиб келиб, ўйиндан сўнг афсус чекиб йиғлашга келишганми? Мантиқ қани? Майли, гап йиғида ҳам эмас. Ўша куни аксар футболчиларимиз унсиз йиғлаганликларига ишончим комил. Мураббий-чи? У ҳам эзилгандир, инкор этмайман. Фақат гап айбдорлар ҳақида кетар экан, мураббийдан бўлак бошқа барча айбдор қилиниши абсурд. Ўша бир гуруҳ жаноблар мураббий ҳам, футболчилар ҳам бирдек айбдор, деб танқид қилишганда бошқа гап эди. Шу эмасми ўзбек футболи, миллий терма жамоа манфаатидан кўра мураббийнинг, ўзининг манфаатини юқорироқ қўйиш? Шу эмасми халқнинг кўзига чўп тиқиш?
Ўйинолди матбуот анжуманида ҳам шу ғаламислик давом этган. Қай бир “журналист” Иордания билан ўйинга чақиртирилмаган Гейнрихга “мағлубият учун мураббий узр сўради, футболчилар узр сўрамайдими?” қабилида савол берибди ўша “журналист”. Бу провокация эмасми? Сенлар ҳам айбдорсанлар, дегани эмасми? Ўзи, умуман, муҳим ўйин олдидан футболчига нега бунақа сассиқ савол берилди экан? У емаган сомсасига пул тўлаши керакми? Ўша “журналист” гўёки “Миржалол ака, ҳамма сизга қарши бўлса ҳам мен сиз томонман, сиз айбдор эмассиз”, демоқчи бўлдими?!
Мен бу гапларим билан яна бир бора Қосимов айбдор, у ишдан кетсин, дегим йўқ. Бу эски гап. Бўладигани бўлиб ўтди. Тушунинглар, гап Қосимовда эмас, бош мураббийда. Унинг кимлигини аҳамияти йўқ. Ғалаба қилса қўшилишиб қувонамиз, мағлуб бўлса, ишини эплолмаса куюнамиз, танқид қиламиз. Кимлигининг аҳамияти йўқ!!! Мен, шунчаки, юқоридаги кино муқоясадаги каби иш расво бўлганини билса ҳам, бу миссиянинг куни битганини билса ҳам сўнгги қуролларини ишга солиб бизни алдамоқчи бўлаётган, футболчиларни халққа ёмон кўрсатиб, ўзини оқлаб олмоқчи бўлаётганларнинг чакаги ёпилишини хоҳлайман, холос. Улар гўё нишонни бошқа ёққа буриб юбориб, гапни айлантириб, ўзлари силлиққина, оппоққина, айбсизгина бўлиб вазиятдан чиқиб кетмоқчи бўлишяпти. Жаноблар, сиз миссиянгизни “шараф” билан бажардингиз – терма жамоамиз расволик бўсағасида. Буёғига энди тинч қўйинг айбсиз одамларни. Биламан, мард бўлиб “айб менда”, деёлмайсиз, ҳеч бўлмаса жим туринг.
Мен Қосимовдан кўра Жепаровга, Толибжоновдан кўра Ҳайдаровга ишонаман. Уларнинг интервьюларидаги гапларга ишонаман. Улар ЖЧни орзу қилмаганликларига, иштиёқсиз тўп тепганларига ишонмайман. “Мураббий ким бўлса ҳам у муваққат, бу кунлар ўтиб кетади, Мундиалда ўйнасак тарихда қоламиз, бу ҳар қандай футболочининг орзуси”, деб ўйламаганларига ишонмайман. Бундай мақсад бўлмаганига ишонмайман. Баъзилар вазифалари ўртоқлик учрашувлари ташкил қилиш, жамоадаги муҳитни яхши бўлиши, йигитларни руҳлантириш ўрнига иғво ботқоғига ботиш, чипталар муаммосини ҳал қила олмаслик, ўртоқлик учрашувлари уюштириб бера олмаслик билан машғул бўлиб юрганларида бутун цикл давомида майдонда ўша футболчилар тўп тепишди.
Шуни айтишим керакки, ҳозирда муаммо бош мураббий масштабидан каттароқ муаммога айланмоқда. Яъни, ЖЧга йўл оломаган ва ишни тўғри йўлга қўёлмаган бир гуруҳ жаноблар ўз манфаатлари йўлида нотўғри маълумотни матбуот орқали оммага сочишни бошлади. Бу эса, шубҳасиз, ўзбек футболи илдизига болта уриши мумкин бўлган, шу кунгача эришилган натижаларни бир тийин қилиб, уни бир неча йилга орқага итқитиб юбориши мумкин бўлган кенг кўламли муаммо. Хуллас, ҳақиқатан ҳам чипта сотувчидан тортиб марказ раҳбаригача, администратордан тортиб мураббийгача, “Футбол шарҳи”дан тортиб “Стадион”гача ўзгартириш вақти келди, чоғи.
Бобур Акмалов
