Ayni paytda millliy terma jamoamizga kimning bosh murabbiy bo‘lishi futbolga qiziqqan va qiziqmaganlarni birdek o‘ylantirmoqda, desak hecham mubolag‘a qilmagan bo‘lamiz.

To‘g‘ri-da, ne-ne umidlar bilan Argentinaday joydan olib kelingan «olam uzra dong‘i ketgan» mutaxassis bilan ham hech narsaga erisholmaganimiz bir alam qilsa, o‘sha murabbiyning navbatdagi o‘yinga sanoqli kunlar qolganda bir dunyo pulni orqalab, «quyonni surib» qolgani ikki marta alam qilyapti.

Bunday vaziyatda odatda mahalliy mutaxassislarning yordamiga tayaniladi. Chunki, ayni paytda xorijdan yanada taniqliroq va yanada tajribaliroq murabbiyni olib kelish deyarli imkonsiz. Katta ehtimol bilan «Bunyodkor» bosh murabbiyi Vadim Abramov terma jamoa boshqaruvini o‘z qo‘liga oladi va oxir-oqibat muxlislar oldidagi yuksak obro‘sidan ham ayriladi.

Negaki, milliy terma jamoamiz bu safar ham mundial yo‘llanmasini qo‘lga kirita olmaydi. Barcha javobgarlik har doimgidek bosh murabbiyning zimmasida qoladi. Tarixiga nazar solsak, milliy terma jamoamiz aynan Vadim Karlenovich boshchiligida o‘z tarixidagi eng chiroyli va tajovuzkor futbolni namoyish etganini ko‘ramiz. Eng yaxshi natijaga ham aynan Abramovga tegishli (Osiyo kubogining yarim finali). Agarda mutlaqo kutilmagan vaziyatda iste’foga chiqarilmaganda, balki Braziliyadagi jahon chempionatiga ham borgan bo‘larmidik?!

Shu kunlarda taqdir bizga, to‘g‘rirog‘i, Vadim Abramovga yana bir karra imkoniyat berayotganday, go‘yoki u terma jamoaga qaytsa hammasi joyiga tushib ketadiganday tuyulmoqda muxlislarimizga.

Ammo 2011-2012 yillarda futbolimizda erishilgan muvaffaqiyatlarni faqat Abramov nomi bilan bog‘lash, yumshoq qilib aytganda, insofsizlik bo‘lardi.

Aynan o‘sha yillarda rahmatli Mirabror Usmonov amalga oshirilgan ishlar o‘zining ilk samaralarini bera boshlagan edi. O‘smirlarimiz Meksikada shov-shuv ko‘targan, «Nasaf» OFK kubogini qo‘lga kiritgan, «Bunyodkor» va «Paxtakor» Osiyo chempionlar ligasida har qalay hozirgidan ancha yaxshi ishtirok etishgan va kvotalarimiz ham ancha ko‘paygan edi. Keyinchalik Dilshod Nuraliyev boshligidagi o‘smirlarimiz o‘z tengqurlari orasida Osiyoda tengsiz ekanligini isbotlashdi. Ahmadjon Musayev bosh murabbiy bo‘lgan yoshlarimiz ham qit’a birinchiligida muvaffaqiyatli ishtirok etib, Jahon chempionatiga yo‘llanmani qo‘lga kiritdi.

Aytmoqchimanki, Vadim Abramov milliy va olimpia terma jamoalarimizni birgalikda boshqargan yillar o‘zbek futboli tarixidagi eng ko‘tarinki davr edi. Ammo o‘shadan so‘ng yana hammasi negadir orqaga keta boshladi. 2015 yildan buyon birorta terma jamoamiz jahon chempionatlariga chiqa olmayapti. Klublarimiz uchun OCHLda guruhdan chiqish, hatto pley-offdan o‘tish tobora qiyinlashib bormoqda. O‘smirlarimiz bilan Osiyoni titratgan Aleksiy Yevstafiyev, Dilshod Nuraliyev kabi murabbiylar keyinchalik o‘zlariga topshirilgan mas’uliyatli vazifalarni uddalay olishmadi.

Vadim Abramov shubhasiz malakali mutaxassis. Balki O‘zbekiston undan kuchliroq murabbiyning o‘zi yo‘qdir. Afsuski, uning salohiyati ham bizni jahon chempionatiga olib chiqolmaydi. Uning terma jamoa ruligi kelishi chiroyli o‘yin va shiddatkorlikni ta’minlashi mumkin, natijani emas.

Agar terma jamoa unga ishonib topshiriladigan bo‘lsa, Yaman, Singapur kabi jamoalarni ortiqcha qiyinchiliksiz mag‘lub etishimiz, hatto hal qiluvchi uchinchi bosqichni ham yuqori kayfiyatda boshlashimiz mumkin. Ammo, ming afsuski, mundial yo‘llanmasi taqdirini hal etadigan uchrashuvlarda jamoamizga nimadir yetishmay qoladi. Ya’ni, kimningdir qo‘pol xatosi yoki hakamning raqiblarga ochiqcha yon bosishi jahon chempionati haqidagi orzularimizni yana to‘rt yilga kechiktirib yuboradi.

Taassufki, Vadim Abramov futbolchi sifatida ham, murabbiy sifatida ham dunyo miqyosidagi yirik musobalarda ishtirok etmagan. Asosiy raqiblarimiz Yaponiya, Janubiy Koreya, Eron, Avstraliya kabi terma jamoalarda esa shunday saviyadagi murabbiylar ishlashmoqda. O‘sha tajriba ularga eng muhim, ta’bir joiz bo‘lsa, hayot-mamot masalasini hal qiladigan o‘yinlarda qo‘l keladi. Chunki bunday murabbiylarda har qanday holatda, aytaylik, ikkita to‘p bilan orqada qolayotganda yoki kimdir qizil kartochka bilan maydonni erta tark etganda qo‘llanadigan zaxira rejalar albatta bo‘ladi.

Xarakter va tajriba o‘z so‘zini aytadigan o‘yinlar 2021 yilning taxminan shu paytlarida bo‘lib o‘tadi. Biz esa vaqtda «Eh, Suyunov o‘sha to‘pni qaytarganda yutardik», «Shomurodov o‘sha vaziyatni golga aylantirganda yutqazmas edik» degan gaplar bilan ovunib qolaveramiz. Tan olish olish kerak, Abramov jamoalari osonlikcha taslim bo‘lmaydi, oxiriga kurashib, yutqazsa ham chiroyli o‘ynab yutqazadi. Biroq chiroyli va xunuk o‘yindagi mag‘lubiyat birdek alamli.

Kamina xodimingizdagi badbin xayollar o‘zbek futbolida olib borgan qariyb chorak asrlik kuzatuvlarning achchiq hosilasi. Negaki, shuncha yillardan buyon bizda murabbiylarni tayyorlash, ularning tajribasini oshirish borasida hech qachon tizimli ishlar amal oshirilmagan. Turli yoshdagi terma jamoalar o‘rtasida uzviylik ta’minlamagan. Uzoq yilga mo‘ljallangan istiqbolli rejalar hech qachon bo‘lmagan.

Qolaversa, ishongan tog‘imiz Abramov «Lokomotiv» va «Neftchi»dan qoniqarsiz natijalar uchun ishdan bo‘shatilgan. Ya’ni futbolimizdagi umumiy tushkunlik unga ham ta’sir etmasdan qolmagan.

Agar sayt ushbu qaydlarni e’lon qilgan va siz uni o‘qigan bo‘lsangiz, terma jamoa taqdiriga befarq emassiz. Sizdagi nekbin kayfiyatni sondirib qo‘yganim uchun uzr, qadrdon muxlis. Agar terma jamoamiz mundialga chiqsa, yana bir marta uzr so‘rashga tayyorman. Va o‘sha uzrni so‘rayotganimda mendan baxtiyor odam bo‘lmaydi.

Elbek JUMANOV