«Шовқин ҳеч нарсани исботламайди. Кўпинча тухум туққан товуқ шундай шанғиллайдики, гўёки кичик бир сайёрани туққандек!»

Бу сўзлар 19-аср сўнгида ва 20-асрнинг бошларида жуда кўплаб роману ҳикояларга муаллифлик қилган америкалик таниқли ёзувчи Марк Твенга тегишли эди. Машҳур публицистга атаб бутун бошли мақоламни бағишлаш ниятим йўқ, албатта. Шунчаки, бугунги кунда футболимиз ичида айнан мана шу каби «ҳеч нарсани исботламаган шовқинлар» тўғрисида мулоҳаза юритмоқчиман.

Ёдингиздадир, «Пахтакор» ва «Металлург» жамоалари ўртасидаги учрашув расман келишилган деб эълон қилинган эди. Турган гапки, ушбу хабар жуда кўпчиликни ҳайрон қолдирди. Мавзу турли жойларда етарлича муҳокама қилинди. Мухлислар орасида катта шов-шув кўтарганини ҳам алоҳида таъкидлаб ўтиш жоиз. ОАВ расмийлари кўз ўнгида футболимиз президенти томонидан «Пахтакор» шаънига айтилган сўзлар кўпчиликни ажаблантирди. Ўзбекистон футбол жамоатчилиги, хусусан, шахсан ЎФФ президенти Мираброр Усмонов ҳам бизнинг футболимизда шубҳали ўйинларнинг мавжудлигини тан олди. Айнан мана шу омил сабаб футболимиз чиндан ҳам ривожланаётганига ҳамда барчаси тўғри йўлдан кетаётганига ишончимиз қайтадан тиклангандек бўлди. Кўнглимизда қандайдир умид учқунлари пайдо бўлишига замин яратди.

Мен «Пахтакор» ва «Металлург» ўртасидаги учрашув келишилган ўйин деб топилганидан хурсанд бўлаётганим йўқ. Бу мудҳиш ходиса шусиз ҳам жуда кўплаб изтироблар гирдобида қолиб кетган футболимизни, «бокс тилида» айтганда, «нокаутга» учратгани бор гап. Мен бошқа мезонлар бўйича фикр юритиб, суюнган эдим. Яъниким, ниҳоят келишилган ўйинларнинг борлигини футболимизнинг юқори лавозимини банд этганларнинг барчаси тан олишди. Биз-ку, бу ишларнинг мавжудлигига аввалдан ишонч ҳосил қилганмиз. Улар ҳам ички шубҳаларимиз бекор эмаслигини тан олишга мажбур бўлдилар.

Футболимиз имижига соя соладиган бу каби чиркин ишлар олдини олиниши кишини хурсанд қилмасдан қўймасди. Барчамиз ҳаммаси тез орада яхшилик билан якунланишини кутган эдик. Бироқ, минг афсуслар бўлсинки, яхшилик билан фақатгина эртакларгина якунланар экан...

Вақт ўтгани сари бу гаплар шунчаки юзаки ҳолат экани, аслида эса на Мираброр Усмонов, на бошқа биров бу каби чиркин ишларга қарши тура олмаслиги тобора ойдинлашиб борар эди. Ҳар доимгидек, бизнинг ишончимизни суистеъмол қилишди. Натижада ҳеч нарса ўзгармади ва ҳаттоки, «Пахтакор» футбол клуби мутасаддилари чемпионликни тантанали равишда нишонлашга улгуришди ҳам.

Бутун халқ олдида қатъийлик билан баландпарвоз сўзлари орқали «Пахтакор» раҳбариятини ер билан яксон қилишга ваъда қилган, аммо жавоб тариқасида «тарсаки» еган инсоннинг қилмишларини қандай тушуниш кераклиги ақлимга сиғмаяпти. Очиғи, бу қайси бир мантиққа тўғри келишини англолмай ҳалакман.

«Биламиз, «Пахтакор» халқ жамоаси, лекин мавсум якунлари бўйича «Пахтакор» чемпион бўладими, кумуш ёки бронза медалларини оладими, қандай ўринни олишидан қатъий назар, бўлиб ўтган воқеалардан кейин жамоа аъзолари бу медалларни қандай тақиб юришаркан?» деб, жон куйдириб гапирган эди ЎФФ президенти. Уларнинг олтин медал таққанларини мана биз кўрдик, томоша қилдик. Таққанда ҳам жуда мағрурлик билан, савлат тўкиб тақиб юришди. Ҳаттоки, катта базм уюштириб беришди. Юзлари заррача қизаргани ҳам йўқ. Ҳаммаси ҳеч нима бўлмагандек бир пасда ўтиб кетди. Ҳеч ким ғинг демади-я!..

Бугунги кунда футболимиз ичида «олди-берди» воқеалар, келишилган ўйинлар ва бошқа бир қанча жирканч ишларнинг оммалашиб бораётганини кўриб ва билиб туриб жим юрган футболимиз раҳбарларига тасаннолар бўлсин. Зотан, бу каби халқнинг мезонига тегадиган ишларнинг борига ҳам, йўғига ҳам эътибор бермаслик, ўзини ҳаммадан олиб қочишлик ва ўз ишини ҳеч нарса содир бўлмагандек сидқидилдан давом эттиришлик чинакам «довюрак» инсоннинг ишидир.

Эндиликда, «Нима сабабдан жамоаларимиз Осиё чемпионлар лигаси мусобақасида ўз гуруҳидан чиқолмаяпти?» ҳамда «Нима учун ўз мақсадига эришишимиз учун ҳар доим «ҳакамларнинг хатоси» йўлимизга тўғаноқ бўлмоқда?», деган аҳмоқона саволларни йиғиштириб қўйган маъқул. Ундан кўра, ўзимизга савол бериб кўрайлик-чи, ичимизда болалаб ётган ушбу чиркин ишларнинг охири йўқ экан, бизнинг ҲАЛОЛ ЮТУКЛАРга эришишга ҳақимиз борми ўзи?!

Кўк рангли формалар терма жамоамизга омад келтиришига Самвел Бабаян чин кўнгилдан ишонган эди. Аммо, миллий терма жамоамизнинг бош мураббийи бир пайтлар ўзи ҳам қанда қилмаган «ҳакамлар ўйини» кун келиб ўзининг рўппарасидан чиқиши мумкинлигига ишонмагани чатоқ экан. Менинг шахсий нуқтаи назарим бўйича, бир пайтлар футбол қонун-қоидаларига риоя қилмай, ўз билганидан қолмаган ва якунда футбол мухлисларини қақшатган бу оломон қаттиқ қарғиш касофатига урилгандек туюлаяпти. Ахир, ўйлаб кўринг, йўқ жойдан дарвозамизга белгиланган пенальти ва якунда ушбу ўн бир метрлик жарима зарбасидан урилган гол ўйиннинг якуний ҳисобига ўз таъсирини ўтказиши... Сизга бу ҳолат «Пахтакор» билан «Металлург» қарама-қаршилигини эслатиб юбормадими?

Давлатимиз раҳбари томонидан футболга берилаётган эътибор жуда юқори ҳамда футболимизни ривожлантириш бўйича охирги йилларда қилинаётган ислоҳотлар, амалга оширилаётган салмоқли ишлар замирида футболимиз янги даражага чиққани ҳақиқат. Буни ЎФФда баланд ўринларни банд этиб келаётган раҳбарларимиз ҳам жуда яхши билишади. Улар шу аснода бизга турли ваъдалаларни бериб келишган. Аммо, мана бир неча йилдирки, ваъдалар «қуруқ»лигича қолаётгани кишини ажаблантирмай қўймайди.

Футбол мухлислар учун ўйналади. Мухлислар эса аллақачон мағлубиятлардан безиб кетишган. Хўш, нима сабабдан терма жамоа ва клубларимиз ҳанузгача бирор-бир мақтанишга арзигули ютуқларга эришгани йўқ?! Бунга ким айбдор? Айтайлик, сизларга барча шарт-шароит муҳайё экан, унда натижалар ҳам ўзини кўп куттирмаслиги керак-ку ахир, тўғрими? Мухлисларни хушнуд этиш вақти келмадимикан? ОЧЛда ёки Жаҳон Чемпионати саралаш ўйинлари пайтида лоақал шу сафар ғалабали дамларнинг гувоҳига айланишга, мақсадимизга эришишимизга ҳақимиз бордир? Ҳар гал жаҳон чемпионати йўлланмасидан мосуво қоляпмиз. Ушбу паст натижаларга ким жавобгар? Ҳа, келинг, айнан ЖАВОБГАРни излайлик. Ким АЙБДОР эканлиги бу бутунлай бошқа масала. Зеро, айбдорларни аниқлаш учун минг бир сўзлардан фойдаланиб, вақтни зое кетказишнинг хожати йўқ, назаримда. Демак, ЖАВОБГАР... Бош мураббий, албатта. Бош мураббийни ким тайинлайди? ЎФФ президенти, шунақами? Бу жуда узоқ вақт оралиғида бир қанча маҳаллий мутахассисларимиз турли вақт мобайнида миллий терма жамоамизни бошқариб кўришди ва жавобгарликни ўз зиммасига олишди. Натижа бўлмади. Демак, биз қаердадир хатога йўл қўйиб келяпмиз ва шу сабабли барчасини тубдан ўзгартиришимиз, футболимизни қайтадан ислоҳ қилишимиз зарур.

Мираброр Усмонов қандайдир «шовқин» кўтардию, бекиниб олгандек. Қаерда қолди ўша баландпарвоз сўзлар? Алқисса, Марк Твен таъкидлаганидек, «ҳеч нарсани исботламаган шовқинлар» бизга керак эмас. Бугунги кунда «мода»га айланиб бораётган сукунатнинг ҳам мавриди эмас ҳозир. Натижа керак. Натижа муҳим.

Товуқнинг шовқин кўтаришини жуда чиройли тарзда ифодалаб берган Марк Твенга қайта юзланамиз. Унинг яна бир машҳур ибораси қўйидагича янграйди: «Инсонларни аҳмоқ қилиш уларни аҳмоқ қилишаётганини тушунтиришдан кўра осонроқ»...

Тушундингиз, а?

Темурмалик Тожиддинзода