Парашютдан иккинчи бор сакраётган одам биринчи марта сакраганидан кўра кўпроқ қўрқади. Десантларнинг фикрига кўра, биринчи бор сакраганда бошдан ўтаётган бу ҳолат одамга нотанишлиги туфайли қўрқув мезонини англаб бўлмайди. Иккинчи сакрашдаги қўрқув бутунлай бошқача бўлади, дейдилар. Кучлироқ демоқчимасман, бошқачароқ...
Инсон ҳаёти давомида барча рақибларини енгиши мумкин. Ҳатто ўзидан кучлироқ кўринган ёвни ҳам ер тишлата олади. Кўрганмиз. Лекин биргина рақиб унга безрайиб қараб тураверади. Рақиб ўзини фақат кўзгуда кўрсатади. Инсон ҳаёти давомида асосан ЎЗИни енгиш билан овора бўлади. Қадимий китобларда ҳам ўзини енга олган инсон чинакам паҳлавон деб эътироф этилган.
Футболда энг оғир жараёнлардан бири, бу – пенальти! Ўтган ҳафта пенальтиларни кўравериб чарчаб кетдик. Чорак финалнинг икки ўйинида дуранг натижа қайд этилгани учун ғолиблар номини шу серияда аниқлашга тўғри келди. Бу икки баҳсдаги сериялар бир-биридан анчайин фарқ қилди. Португалия ҳамда Польша жамоалари ўртасидаги учрашув серияси бир жамоанинг аниқлиги туфайли ўз вақтида ҳал бўлган эрса, Италия – Германия ўйинида ижрочиларнинг ҳаяжон гирдобига ўралиб қолганларини кузатдик. мақолада бир жамоа устунлик қилган пенальтилар серияси ҳақида гап боради. Бу воқеликнинг бўй-бастини тўлиқ англаш учун мозийга мурожаат қилишимиз керак. 22 йил олдинги ЖЧга.
Роберто Баджо пенальтиси эсингизда бўлса керак? Албатта, эсингизда. Унутиб бўладими шундай манзарани?! Робининг ўша чемпионатдаги пенальтиси нима учун қийматли, биласизми? Тўғри, у шу хатосига финалда, бўлиб ҳам сўнгги зарбада қўл урган. Аммо воқеъликни кўтариб юборган нарса аслида бошқа томонда: Баджо олдинги ўйинларда бир ўзи скуадро адзуррани елкасида кўтариб келган, плей-оффда урилган 6та голдан 5тасини ўзи йўллаганди. У том маънода миллат қаҳрамони эди. Ана шу ҳолатлар борлиги учун ҳам Баджонинг ноаниқ зарбаси мавқеи ҳаддан ташқари кўтарилиб кетган. У қандайдир ди бьяджо эмасдики, бир марта эслаб, кейин унутилиб кетадиган...
Баджони буюк ўйинчилар сирасига киритган яна бир сифати – пенальти балосидан тўрт йил ўтгач, яна ўн бир метрлик нуқтага кела олгани ва тўп киритгани! Бу, ўзини ўзи енгиш дейилади.
Криштиану Роналду ҳам шу жараённи қисман бўлса-да бошдан кечирди. Австрия билан кечган омадсиз ўйинидан сўнг плей-оффда пенальтилар сериясини ўзи бошлаб берди. Серияни муваффақиятли бошлаб бериши асносида у терма жамоасига яхши имконият туҳфа этган бўлса, ўзига хув олдинги ишончни қайтариб олди.
Тарихан қарайдиган бўлсак, жиддий ўйинларда пенальтидан фойдалана олмаган йигитлар кейинчалик бу нуқтага узоқ вақт яқинлашмай юрадилар. Мана, Германия термасининг юлдузи – Мюллер икки ҳафта пенальти тепмайман, дебди. Ҳолат оғирлигини шу гапдан ҳам билиб олсангиз бўлаверади.
Футбол қироли Пеле мингинчи голини ўн бир метрдан урганини биласиз. “Оёғим қалтирагани ҳамон эсимда”, деб хотирлайди ўша дақиқаларни у. Бразилиялик афсона ўша ўйиндан бир кун олдин уйида ухлай олмаган ва ўзини енгибгина юбилей голини йўллай олишини англаб етган.
Инсон қачон ўзини том маънода енгган ҳисобланади? Қачонки, амалга оширган хатоси даражасидаги ишни тўғриласа. Тушунтираман. Шевченко 2005 йилги ноаниқ зарбаси хатосини “Челси” таркибида аниқ амалга оширган пенальтисида юва олмайди. Ҳеч бўлмаса, мавқеи яқин турнирда киритиши талаб этилади. Баджо ЖЧдаги айбини тўрт йил ўтиб, мундиалда тўғрилаган. Бу турнир эътибори билан ҳеч нарсани англатмаса-да, футболчининг ўзига жуда муҳим бўлган. Тўрт йил елкасида кўтариб юрган оғир юкдан халос бўлган ўша куни.
Роналду шу ишни бир турнирнинг ўзида бажарди. Моутиньо: “Биз Криштианунинг аниқ зарбасидан сўнг енгишимизга ишонгандик”, деб интервью берган. Кўряпсизми, инсон ўз устида кўпроқ ишласа, бу муваффақияти бошқалар учун ҳам асқотади.
Мен истардимки, Россияда ўтадиган жаҳон чемпионатида Леонель Месси Аргентина таркибида келсин ва термасининг илк пенальтисида нуқтага ўзи яқинлашсин. Гол урсин ва ўша кундан бошлаб, у ўзини енгганлигини эълон қилсин. Кўрасиз, шундай бўлса, Аргентина йигитлари жаҳон чемпиони бўлишади. Леонинг кучи етади, деб ўйлайман. У арзийди.
