Ромарио де Соуза Фария 1966 йил 29 январда туғилган. Унинг болалиги бошқа бразилиялик ўғил болалар ҳаётидан фарқ қилмади: Рио-де-Жанейронинг қашшоқ маҳаллалари, ёмон мактаб таълими ва футбол тўпи ўзини намоён қилишнинг ягона воситаси эди. 1988 йилда Сеул Олимпиадасида Ромарионинг иқтидори тўлиқ намоён бўлди. У ўз жамоасини финалгача етаклади, у сўнги босқичда ҳисобни очди, аммо Бразилия терма жамоаси "Катта қизил машина" - Совет Иттифоқи жамоасига 1:2 ҳисобида мағлуб бўлди.
Корея Олимпиадасида ҳужумчи кўплаб клублар назарига тушди ва биринчи бўлиб Голландиянинг “ПСВ Эйндховен” жамоаси аниқ таклиф билан чиқди.
“ПСВ”да бразилиялик ҳужумчининг фаолияти нисбатан муваффақиятли бўлди - лекин фақат футбол нуқтаи назаридан. У Голландиядаги ҳаётга кўника олмади, ҳамкорлар ва мураббийлар штаби билан тинмай жанжаллашарди. Натижада, 1993 йилда афсонавий Ромарио "Барселона"га ўтди.
Жанжаллар, интригалар, терговлар
1994 йилги Жаҳон чемпионатининг энг яхши футболчиси ва тўпурари бўлган “Рио” жамоаси янги чемпионатга тайёргарлик кўраётган “Барселона”га қайтишга шошилмади. Бразилияда форвард вақтни бой бермади: у бир нечта севги ҳикояларига киришди; кокаин истеъмол қилишда гумон қилинган; бахтсиз ҳодисага учраган. Бу шов-шувдан сўнг "Барселона" бош мураббийи Йохан Кройфф жамоа бразилияликни қайтишини истамаслигини айтган.
Янги мавсумда кўк-анорранглилар учун бир нечта ўйин ўтказган бразилиялик футболчи қишда "Фламенго"га ижарага берилди. Бир йил ўтгач, у Испанияга қайтиб, "Валенсия" футболчисига айланди. “Кўршапалаклар”даги фаолият яхши бўлмади. Бунга кўплаб жароҳатлар ва бош мураббий Луис Арагонес билан доимий можаро асос эди, бу эса катта жанжалга сабаб бўлди. "Пакана" жамоа мураббийини ҳақорат қилди ва Арагонес Ромарионинг кийиниш хонасида қўлини бураб, уни шу ҳолатда ушлаб, кечирим сўрашни талаб қилиб. Бразилиялик узр сўради ва жамоа лагерини тарк этди.
Уйда ёлғиз
1998 йилда Бразилия терма жамоаси Францияда бўлиб ўтган жаҳон чемпионатига йўл олди ва Ромарио Рио-де-Жанейро штатининг бир қатор клубларида ўзини яхши ҳолатда сақлаш учун кўргазмали ўйинлар ўтказди. У шу қадар ажойиб ҳаракат қилди ва шу қадар кўп гол урдики, барча бразилияликлар уни терма жамоанинг асосий ҳужумчиси сифатида кўришди. Жаҳон чемпионати учун ариза топширишдан бир ой олдин "Рио" ўнг оёғининг болдир мушакларини шикастлаб қўйган бўлса-да, жароҳатни ўз вақтида даволашга муваффақ бўлди. Бу ёрдам бермади - Марио Загалло ҳужумчини қайдномага киритмади. Ромарионинг матбуот анжуманида йиғлаётгани тасвирлари бутун дунё бўйлаб тарқалди. Бразилиялик мухлислар миллий федерация идораларини қамал қилиб, “Рио”ни таркибга киритишни, Загаллони эса ҳайдашни талаб қилишди. Аммо ҳеч нарса ёрдам бермади: 32 ёшли ҳужумчи уйда қолди. Ромарио эса Марио Загаллодан қасос олди ва тан олиш керакки, у бунинг учун жуда мураккаб усулни танлаган. У дабдаба билан Рио-де-Жанейрода ўзининг тунги клубини очди ва тақдимотга кўплаб матбуот вакилларини таклиф қилди. “Рио” ҳожатхона дўконларини намойиш қилиб, уларнинг ҳар бирида Загаллонинг карикатурасини кўрсатаётгани маълум бўлди – бу суратларда Бразилия терма жамоаси мураббийи ҳожатхонада анча маъюс кўринишда ўтирган эди.
"Ўз уйинг - ўлан тўшагинг"
2003 йилда Ромарио Қатарга маҳаллий чемпионат финалидаги бир нечта ўйинларга таклиф қилинди. Таклиф бразилиялик ҳужумчининг иқтидорига ашаддий мухлис бўлган нефт шайхларидан бири томонидан келган. Қатарда эса Ромарио ўзининг хира соясига ўхшарди. Бразилияда улар ҳужумчи гиёҳванд моддаларга берилиб кетганини айтишган.
2005 йили “пакана” 39 (!!!) ёшида барча танқидчиларни оғзини ёпиб, Бразилия чемпионатининг энг яхши тўпурари бўлди. У шунчалик ажойиб ўйнайдики, уни терма жамоага чақиришади ва Ромарионинг ёрқин иқтидори кўпчилик мухлислари ҳужумчининг Германиядаги жаҳон чемпионатига боришини орзу қилади. Аммо тўрт йил аввалги воқеа такрорланди – бутун Бразилия ҳужумчини “Селесао”да кўришни истайди; Парейра охирги куни уни қайдномага киритмайди; ва ҳужумчи матбуот анжуманида яна кўз ёшларини тия олмайди.
1000-гол
Жаҳон чемпионатида ўйнаш учун сўнгги имконият қўлдан чиқарилганини тушуниб, Ромарио АҚШга жўнаб кетади ва у эрда ўзининг дўсти, мураббий Зиньо бошчилигидаги “Маями” таркибида МЛСнинг энг яхши футболчисига айланади. "Маями" ҳомийлари бразилияликга ҳар бир урилган гол учун жуда катта миқдорда бонус ваъда қилишган. Моддий рағбатлантириш "Рио"нинг қалбида акс садо беради - у 17 та гол урди.
2007 йилда Васко да Гама таркибида Шорти фаолиятидаги 999-голини урди ва Романиомания бутун мамлакатни қамраб олди. Бразилия футбол федерацияси имкон қадар кўпроқ томошабинлар тарихий воқеа гувоҳи бўлиши учун “Васко да Гама” клубининг барча ўйинларини “Маракана” стадионига кўчирди. Март ойида 999-марта гол урган Ромарио шу қадар ҳаяжонланганки, кейинги голини уриш учун унга бешта ўйин керак бўлди. 2007 йил 20 майдан 21 майга ўтар кечаси "Спорт" жамоасига қарши ўйинда 47-дақиқада “Рио” жарима тўпини тепадиган бўлди. Бир сониядан сўнг, тўп тўр ичида тебранди, йиғлаётган Ромарио атрофга қаради ва "1000" рақами буюк стадионнинг таблосини кўрди.
Ушбу воқеадан кейин Ромарио деярли майдонга тушмади ва Васко да Гаманинг ўйиндаги мураббийига айланди. 2008 йилнинг март ойида у футболчилик фаолиятини якуний тугатишини эълон қилди. "Мен энди ёш эмасман, - деди “Рио” ғамгин табассум билан, - ва мен аввалгидек жисмоний ҳолатда эмасман. Мен футболда кўп ютуқларга эришдим ва ёшларга йўл бериш вақти келди”.
Табиийки, бу баҳс-мунозаралардан холи эмас эди. 2007 йилнинг кузида Ромарио допинг қабул қилгани маълум бўлди. Шу билан бирга, форварднинг ўзи таъкидлаганидек, унинг қониди топилган тақиқланган финастерид препарати ҳужумчи қўллаган калликни даволаш воситасида мавжуд бўлган.
Ҳозирда Ромарио де Соуза Фариа Рио-де-Жанейро штатидан Бразилия федерал сенатори ҳисобланади. Унинг нафақат футбол майдонида, балки сиёсатда ҳам рақиби йўқ.
Миржалол Пардабоев мақоласи.
