Kamerun U-17 terma jamoasi yig‘iniga chaqirilgan 21 nafar futbolchi tarkibdan chetlashtirildi.
O‘yinchilar asl yoshini aniqlash bo‘yicha o‘tkazilgan tibbiy test natijalaridan so‘ng shunday qarorga kelindi. Ha, Kamerun futbolida yana yosh «kesish»ga doir katta janjal: o‘smirlar termasiga jalb etilgan aksariyat yigitlar tug‘ilgan vaqtni tasdiqlash testidan o‘tolmadilar.
Kamerun futbol federasiyasi ma’lumotiga ko‘ra, Afrika chempionati saralashi uchun U-17 termasiga jalb etilgan 30 nafar futbolchidan naq 21 nafari asl yoshni tasdiqlash uchun zarur sanalgan MRT-testlaridan o‘tolmadi. Endi natijasi ijobiy chiqmagan o‘yinchilar o‘rni boshqa o‘smirlar bilan to‘ldiriladi. «Bu Fecafoot (Kamerun futbol federasiyasi) prezidenti tomonidan berilgan qat’iy ko‘rsatmalar samarasidir. Maqsad - o‘tmishda Kamerun futboli oliy organi obro‘siga putur yetkazgan fuqarolik hujjatlarini qalbakilashtirish illatini batamom yo‘qotish. Fecafoot sohaga aloqador barcha-barchani yosh toifalari qoidalariga qat’iy amal qilish zarurligi xususida yana bir bora jiddiy ogohlantiradi», - deyildi milliy federasiyaning bu boradagi bayonotida.
Kamerun futbol federasiyasi futbolchilar hujjatini qalbakilashtirish va bu boradagi firibgarlik (ba’zida bir futbolchi hujjati bilan boshqasi maydonga tushishi ham mumkin) masalasiga o‘tgan yilning yozidayoq jiddiy e’tibor qarata boshladi. Shundan buyon 8ta klubning 44 nafar futbolchisi shubha ostiga olindi va Fecafoot qo‘mitasi tomonidan so‘roqqa chaqirildi. Bu ishlarning tepasida Kamerun futbolini boshqarayotgan mashhur Samuel Eto~O turibdi. Ha, vaqtida Yevropada katta obro‘ orttirgan sobiq hujumchi milliy federasiya boshqaruvini qo‘lga olishi bilan avvalo, shu illatga barham berish uchun jiddiy kurash boshladi. To‘g‘ri, hozircha harakatlar samarasi uncha sezilayotgani yo‘q.
Qiziq, asl yosh qanday aniqlanadi? 18 yoshdan oshmagan shaxslar yoshini MRT-testlari yoki qo‘l suyagi rentgeni yordamida aniqlash imkoni bor. Jarayonda suyak rivojlanishi va uning tuzilishiga e’tibor qaratiladi. Shu orqali insonning biologik o‘sish darajasi bo‘yicha xulosa chiqarish imkoni bor. Shifokorlar guruhi tekshiruv davomida rentgen tasvirini tahlil qilish barobarida shaxsning qaysi yosh guruhi me’yoriga to‘g‘ri kelishini aniqlaydi va barcha ma’lumotlarni o‘zaro taqqoslaydi. 18 yoshdan oshgan odamlar yoshi esa klavikula rentgenografiyasi vositasida aniqlanadi. To‘g‘ri, bu tajriba yuqori radiasiya ta’siri tufayli zararlidir. Yoshni yana tishlar va suyaklar tahlili bilan ham taxminan belgilash mumkin, ammo oxirgi variantda hali standartlashgan baholash usuli yo‘q.
Umuman olganda, Afrika futboli yoshni «kesish»ga bog‘liq mojarolar bilan tanilgan allaqachon. Bunga yorqin misollarni yetarlicha keltirish mumkin:
*** FIFA 1989 yiliyoq Nigeriya yoshlar jamoasini xalqaro turnirdan chetlashtirgandi. Bunga jamoa tarkibidagi 3 nafar futbolchining tug‘ilgan sanasi avvalgi turnir - Olimpiada-88da ko‘rsatilganiga muvofiq kelmagani sabab bo‘lgan.
*** Kamerunlik himoyachi Tobi Mimbo tug‘ilgan sanasini bir necha marta o‘zgartirgan. Uzoq vaqt Paragvay klublarida o‘ynagan futbolchi u yerda yosh bilan bog‘liq firibgarlikka ehtiyoj sezmagan. 1996 yili esa Mimbo Turkiyaning «Genchlerbirligi» jamoasi safiga yangi hujjat bilan qo‘shiladi. Unda Tobining 1974 yil 30 iyun kunida tug‘ilgani qayd etilgandi. Vaholanki, futbolchi aslida 10 yil oldin dunyoga kelgan. Mimbo 1998 yilgi Afrika kubogida esa 1970 yili tug‘ilgan futbolchi sifatida qatnashadi.
*** Gambiyalik Yusuf Yaffa tarixi ham juda qiziq. Bu futbolchi 2014 yildan buyon «Milan», «Bolonya» va «Ayntraxt» yoshlar jamoalarida o‘ynadi. 2015 yili esa Yaffa hujjatlarda ko‘rsatilganidan naq 9 yosh katta ekanligi oshkor bo‘ldi. Ya’ni Yusuf 1996 yilda emas, 1987 yilda tug‘ilgan ekan.
*** 2019 yili Gvineya termasi 17 yoshgacha bo‘lgan futbolchilar o‘rtasidagi JCHdan chetlashtirildi. O‘shanda jamoaning ikki futbolchisi yoshga bog‘liq firibgarlik ishlatganlikda ayblangan edi.
A.ABDUVALIXO‘JAYEV tayyorladi
