Сўнгги ўн йилликда “Барса”нинг машҳур ёшлар тизими жаҳон даражасидаги бир қанча маҳоратли футболчиларни етиштириб берди. Бироқ, нега ушбу тизим тўхтаб қолди, сабаблари нимада? Goal.com нашри бу саволга жавоб излаб кўрди.
Тарихнинг балки энг яхши жамоаси асосини ташкил қилган «Ла Масиа» техник мукаммаллик эвазига бошқа клубларнинг ёшлар тизимидан бир бош олдинда келди. Аммо ҳозирда унинг аҳамияти ўзини йўқота бошлади.
Хосеп Гвардиола сўзсиз «Ла Масиа» муваффақиятларининг тимсоли бўлди. Каталониялик мураббий «Ла Масиа»да етишиб чиққан илк иқтидор эгаларидан бири эди. Кейинчалик клуб бошқарувига ўтган Гвардиола жамоасини клуб академиясида етишиб чиққан иқтидорли футболчилар атрофида қурди. Булар Валдес, Пуёл, Пике, Инеста, Хави, Педро ва Месси эди.
Ажойиб фалсафа бор эди: клуб анъаналари остида етишиб чиққан мураббий, сўнгра ўринбосарлар жамоаси бошқарувига ўтиши ва сўнггида асосий жамоа билан ишлаш. Барча футболчилар ҳам худди шу тарзда етишиб чиқарди. Ёшлар аниқ услуб, аниқ фалсафа асосида катта футболга кириб келишарди.
Гвардиола эрасида 19 совриндан 14 таси қозонилгач, бу тизим Тито Виланова қўл остида ҳам давом этди. Ла Масиа 2012-йил 25-ноябр куни ўз тарихида янги саҳифа битди. Ушбу санада “Леванте”га қарши баҳс олиб борган “Барселона” асосий таркибда «Ла Масиа» битирувчилари билан бир соатдан ортиқ ўйнади. Бу биринчи бўлимда Дани Алвеснинг ўрнига Мартин Монтоянинг майдонга тушиши билан содир бўлди. Ўйинни эса каталонияликлар 4-0 ҳисобида ғалаба билан якунлади.
Бу ҳолат энг юқори чўққи бўлди. Бироқ, ўша вақтдан тўрт ярим йил ўтиб, вазият ўзгача тус олди. 2015-йилда клуб ёш футболчиларни имзолашда йўл қўйган хатолари учун жазолангач, клуб мухлислари “Камп Ноу”да “Ла Масиага тегинма!” шиорини осишди. Кўриниб турибдики, Луис Энрике шиорни ўзига ҳам тегишли деб ҳисоблаган.
Гвардиола жамоа бошқарувига эндигина келган пайтида Педро ва Серхио Бускетсни асосий таркибга олиб чиққан бўлса, амалдаги каталонияликлар бош мураббийи клуб тарбияланувчиларига ишончсизлик билан қарамоқда. Агарда Рафиня (“Селта”да мавсумни бирга ўтказишганди) ва Серхи Роберто (2014-йилда Энрике келмасидан олдин ҳам асосий жамоада эди)лар ҳисобга олинмаса.
Луис Энрике натижа учун ўйнамоқда ва фақат бугунги кунни ўйламоқда. Ёзда, юқори савиясини кўрсата олган Серхи Сампер ижарага бериб юборилди ва ўрнига Андре Гомеш сотиб олинди. Пако Алкасер 30 миллион еврога сотиб олиниб, айни йўналишда Мунир ҳам “Валенсия”га ижарага бериб юборилди. Албатта, мураббий сўнгги сўзни айтади, бироқ бу клуб йўнлашига зиддир. Нега «Ла Масиа»ни қўллаб кўрмаслик керак? Сампер ва Мунир Гомеш ва Алкасердан ёмонроқ ўйнармиди?
Goal нашрига исмини маълум қилишни истамаган «Ла Масиа»нинг мураббийлар штабида ишлаган мураббийлардан бири қуйидаги фикрларни билдирди: “Клуб фалсафаси ортиқ олдингидек эмас. Албатта, футбол ҳам ўзгарди. Биздан доимо энг яхши футболчиларга эга бўлиш талаб этиларди. Жисмоний кўрсаткичлари юқори бўлган футболчилар эмас.”
Бироқ ҳозирда клуб фалсафаси бошқача йўлдан бормоқда. Луис Энрикенинг ярим ҳимоясига назар ташлайдиган бўлсак, техникадан кўра кўпроқ жисмоний кўрсаткичлар кўзга кўринади, агарда майдонда Инеста ва Бускетс йўқ бўлса.
“Биз футболчилардан курашишни, ҳалол ўйнашни ва ниҳоят ғалаба қилишни сўрардик. Круйфф биз қандай ўйнаганимизни сўрарди. У асло натижани сўрамасди”, давом этди «Ла Масиа»да фаолият юритган мураббий. «Барселона Б» ҳақида эса қуйидаги қизиқ фикрларни билдириб ўтди: «Ҳозирда ўринбосарлар жамоаси кучли футболчиларга эга, иқтидорлилари эса йўқ. «Барса Б» ҳам фақат ютиш учун ўйнамоқда ва буни ўсиш ёшида бўлмаган футболчиларсиз амалга оширмоқда. Бу эса алдамчидир».
«Барселона Б»нинг 21 футболчисидан фақатгина 12 таси 21 ёшгача бўлган (Ундер-21) ёшлардан иборат. Иккитаси эса 25 ёшдан юқори. Балки шунинг учундирки, ёшлар тизимидан яқин орада асосий таркибга футболчи етиштириб бериш қийин масалага айланади.
Луис Энрике даврида жамоа ярим ҳимояси вертикал ўйинга ўтганини ҳам эслатиб ўтиш жоиздир. Астуриялик мураббий яқинда берган интервюсида қуйидагиларни билдириб ўтди : «Рақибларимиз бизга кучли босим ўтказишмоқда. Агар бизда икки пас билан гол уриш имконимиз бўлса нега бундан воз кечайлик?»
«Ла Масиа» мураббийидан бири эса Энрикенинг бу фикрини маъқуллади. “Унга қўшиламан. Бироқ ўша икки пас қанақа эканлигига боғлиқ. Куман, Лаудруп, Стоичков бошчилигидаги “орзулар жамоаси”да буни бир неча марта гувоҳи бўлганмиз. Бу тактиканинг 90% да сиз тўпни орқасидан югурасиз дегани. Ўз жарима майдончасига беркинган жамоалар қаршисида эса ҳақиқий “Барселона”ни кўрасиз. Ҳаммамиз билган, севган жамоа”.
Охирги пайтларда, Луис Энрике ярим ҳимояни вертикал ва тажовузкор ўйнаш тарзига мослаштирди. Бу амалиёт Хави клубда эканлигидаёқ бошланганди. Аммо, Хави керакли пайтда майдонга тушиб, жамоасини эски услубга қайтариб турарди. Хави клубдан кетгач эса, бу услуб тўлиқ шакллантирилди ва жамоа Месси, Неймар, Суарес учлигига қаттиқ боғланиб қолди.
Жамоа ёмон ўйинини кўрсатаётган бир пайтда айнан Мессини жамоасини етаклаб юрмоқда. «Ла Масиа» тарбияланувчиларисиз у ҳам баъзан чорасиз қолмоқда. Мураббийи эса “Барса” унинг атрофида қурилганлигидан бахтли эканлигини яшириб ўтирмади. “Биз бир неча йиллар Мессига боғлиқ қолишимизга умид қиламан” деб айтиб ўтди Луис Энрике.
Ҳар бир “Барселона” мухлиси ҳам буни албатта хоҳлайди. Бироқ, олдинда катта ташвиш бор. «Ла Масиа»да бошқа на Месси бор, на Хави. Чиқса ҳам, биз кўрган мўъжизакор техникали футболчилар ўрнига жисмоний кўрсаткичларни мақсад қилган ёшлар етишиб чиқади.
«Ла Масиа»да фаолият юритган мураббий клуб ёшлар тизимидаги муҳим ўзгаришни айтиб ўтди. “Ҳозирда сиз «Ла Масиа»да ёш футболчи афсуски жуда кичкина эканлиги ҳақидаги сўзларни эшитасиз”. Бу эса ҳақиқат. Тушунарсиз ҳолат эса, «Барса» уларни буюк жамоага айлантирган муҳим ҳолатни унутмоқда.
