Шимолий Македония терма жамоасини енга олмаган Италия ЖЧ-2022 турнирида иштирок этиш ҳуқуқидан маҳрум бўлди. Тўғри, омадсизликдан ҳеч ким кафолатланган эмас. Лекин томонларнинг савияси ва мавқеини инобатга олганда... саралаш босқичида терма жамоаларнинг «Шерифи»га айланган жажжи жамоа жаҳон футболининг 4 карра (!) тождоридан мундиал йўлланмасини тортиб олди.
Балки Матерацци Зиданнинг ҳамиятига тегмаганида шундай бўлмасмиди?
Шов-шувли омадсизлик айнан Италия терма жамоасида юз бергани футбол жамоатчилигига ЖЧ-2006нинг финалида юз берган Марко Матерацци билан Зайниддин Зидан ўртасидаги можарони эслатди, ижтимоий тармоқларда Зизу ўшанда рақиб жамоани лаънатлаган, деган ҳазиллар пайдо бўлди. Дарҳақиқат, ўйиннинг қўшимча вақти ўтаётган паллада италиялик ҳимоячи Зизуга нимадир деган, у эса рақибининг кўксига калла тортиш билан жавоб қайтарганди. Учрашув бош ҳаками Орасио Элисондо бу келишмовчиликни кўрмай қолган ва 4-ҳакам билан маслаҳатлашгач, Зиданни қизил карточка билан жазолаганди. Якунда Италия пенальтилар сериясида ғалабага эришиб, 4-жаҳон Кубогини қўлга киритганди. Зидан ва Матерацци ўртасидаги можаро эса 1966 йилдаги Жефф Херстнинг фантом голи ва Тофиқ Баҳромов, 1986 йилдаги Марадонанинг Англия дарвозасига урган икки голи ва 1994 йилдаги Роберто Баджонинг тарихий хатоси каби камёб воқеалар ёнидан жой олди. Орадан икки йил ўтгач, Матерацци Зиданга нима деганини ошкор этди:
«Воқеанинг шу йўсинда ривожланишини четлаб ўтишим мумкин эди. Бироқ менга 4 марта менинг майкамни кийиб кўришни истайсанми, дейишгач, мен «яхшиси, сенинг синглингни кийиб кўраман» дедим. Унинг синглиси борлигини билмасдим. Билганимда, бундай демасдим. Онасини ҳақорат қилганим? Мен ҳеч қачон бировнинг онасини ҳақорат қилмаганман».
Чиндан ҳам, Марко ҳеч кимни сўкмаган бўлиши мумкин. Лекин Берлиндаги ўша финалдан кейин «Скуадра Адзурра» мундиалларда муваффақиятга эриша олмаяпти. ЖЧ-2010да жамоа гуруҳдан чиқа олмади ва амалдаги чемпион навбатдаги ЖЧда плей-офф босқичига чиқа олмаслик анъанасининг асосчиси бўлди. Бу шармандалик 2014 йилда такрорланди, 2018 ва 2022 йилларда эса томошабинлар сафидан жой олди.
Афтидан, Зизунинг тавқи-лаънати фақат ЖЧларига тааллуқли, шекилли. Италия 2006 йилдан кейинги Европа чемпионатларида рисоладагидек тўп сурмоқда: икки марта пенальтилар сериясида чорак финалларда курашни тўхтатди, бир марта финалда имкониятни бой берди, иккинчисида ғолиб чиқди.
Лекин 2006 йилнинг ёз фаслини жамоа мағлубиятсиз ўтказганди: гуруҳда Гана билан 2:0, АҚШ билан 2:2, Чехия билан 2:0. Кейин Австралия (1:0), Украина (3:0) ва тарихий ярим финалда Германия (қўшимча вақтда 2:0) тор-мор этилганди. Ниҳоят, Франция билан можароли финал.
Эътиборлиси, ЖЧ-2006дан икки ҳафта аввал Апеннин «кальчополи» қуршовида қолганди. Бироқ бу кўнгилсизлик жамоадаги ҳамжиҳатликни янада оширганди.
«Ўшанда кўпчилик буни биз учун кучли руҳий зарба, деб ўйлаган, рақибларимиз тепкилаб ташлашини тахмин қилганди. Аммо биз барча муаммоларни ижобий қувватга айлантирдик. Жамоадаги илк кундан бошлаб барча ўйинчиларни терма жамоа доимий орзу бўлиши кераклиги, у ҳақда ҳар куни ўйлаш лозимлигига ишонтиришга ҳаракат қилдим. Жамоада тўқнашувдан ўзини четга оладиган ёки ўртоқлик учрашувларига келишни истамайдиган футболчи йўқ эди. Улар жароҳатлари бўлса ҳам Коверчанога келишарди. Бир куни Гаттузо қўлтиқтаёқ ёрдамида келганди. Ундан бир кун аввал «Милан» директори Адриано Галлиани қўнғироқ қилиб, оёғи жиддий шикастланган Рино юра олмай қолганига қарамасдан, йиғинга боришга рухсат сўраётганини айтганди. Мен қаршилик кўрсатмасликни сўрагандим», - деганди терма жамоанинг ўша пайтдаги бош мураббийи Марчелло Липпи.
Жамоадаги ҳайратомуз муҳит ҳақида барча ўйинчилар, жумладан, Тотти ва Буффонлар ўзларининг автобиографик асарларида ҳикоя қилишган. Лекин Фабио Каннаваро билан журналист Алессандро Альчато ҳамкорлигида яратилган «Бизнинг фарзандимиз» китоби мукаммаллик борасида бошқалардан яққол ажралиб туради.
Ғалабанинг 10 йиллиги шарафига мўлжалланган асарда эса сўнгги чемпионлик таркибидаги 23 нафар футболчи турнирга оид хотираларини баён қилганди. Муҳими, мундиалда нима учун айнан Италия ғолиб чиққанлигига ҳам жавоб топиш мумкин.
«Дортмунддаги майдонга чиққанимизда одатдагидек марказий трибуна қаршисида сафландик. Кейин рақибларимиз билан саломлашдик. Одатий анъана. Немислар ўз ўринларида қолишди, биз улар билан бирма,бир қўл олишдик. Лекин уларнинг бирортаси ҳам кўзимга қарамади, ҳаммаси майсага тикилиб турарди. Улар қўрқишаётган, жуда қўрқишаётган эдилар. Майли, мен тентак бўлсам, бўла қолай. Аммо биз Германияни ҳеч қачон мағлубиятга учрамаган стадионида енгдик, муқаддас туморларини пачоқлаб ташладик» - бу Каннаваронинг Германия билан кечган ярим финалдаги хотиралари.
Ҳа ўшанда Италия ҳар қандай туморни мажақлашга қодир эди. Бироқ нима бўлганда ҳам Зиданни ранжитмаслик керак эди.
МУҲАММАДСОДИҚ тайёрлади
