Бир неча футбол янгиликлари ва хабарларини ёритадиган газеталар ва интернет нашрларида “Ғузорга телевидение қачон келади?”, деб номланган мақола чоп этилибди. Бу мақоланинг муаллифи Хайрулла Холиқов ОАВларида олий ва биринчи лига учрашувларини ёритиш давомида йўл қуйилаётган хатолар, ечимини кутаётган муаммолар юзасидан ўз қарашлари ва фикрларини баён этган.
Журналистлар орасида ўзига хос ўринга, услубига эга бўлган тажрибали журналист бу гал ўз фикрларини Қашқадарё вилояти мисолида давом эттирибди. Очиғи фикрларни кўпчилиги остида аччиқ ҳақиқат ётибди. Лекин танқид қилиш учун журналистик суриштирув ва таҳлил хам ўтказиш керак эмасми? Мақолада бир неча бора Қарши телевидениеси деб келтирилган, ваҳоланки гап Қашқадарё вилоят телевидениеси ҳақида кетмоқда. Журналист иккита телевидениени номини хам алмаштириб юборган (Қарши шаҳрида собиқ Қарши, ҳозирги “Насаф” телеканали ҳам фаолият кўрсатади). Балки “земляг”имиз воҳамизнинг икки клуби “Шўртан” ва “Машъал”да матбуот хизматида ишлаб, Тошкентдек шаҳри азимда яшаб, фақат ўйин кунлари Тошкентдан ташриф буюриб, буни фарқига бормай қолгандир? Унда билиб қўйинг, бу телевидениелар ҳар хил, уларнинг олдига қўйилган вазифалар ҳам турлича, бир-биридан тубдан фарқ қилади.
Мақолани мана бу жумлаларига этибоқ қаратинг…
“Масалан ўтган йил Муборакка телевидение битта ўйинга борди: “Машъал ” – “Насаф“ баҳсини ёритиш учун. Ўшанда ҳам эркин фаолият юритадиган телевидение келгани йўқ, балки “Насаф” футбол клубига қарашли КТС (кўчма телевизион станция) келиб ўйинни тўлиқ тушириб кетди”.
Аслида эса ўтган йилги мавсумда “Машъал”нинг уй учрашувларини барчасидан тайёрланган радио йўқлама “Машъал” радиоканалидан жонли тарзда бериб борилган. Ундан ташқари “Машъал” жамоасининг 4 та уй учрашуви бевосита стадионда тасвирга олиниб, “Sport” телеканалининг “Футбол шарҳи” ва Қашқадарё телевидениесининг “Вақт” информацион дастури орқали эфирга узатилган. Шу ерда мақола муаллифига яна бир нарсани эслатиб қўйишни лозим топдим. Қашқадарё телевидениеси фақат спорт ёки футбол янгиликларини ёритадиган ТВ эмас, балки вилоятимизнинг барча сиёсий, ижтимоий, иқтисодий ва бошқа соҳаларини ёритадиган телекомпания ҳисобланади. Вилоятимизнинг ҳудуд жиҳатдан, ижтимоий ва иқтисодий жиҳатдан қанчалик кенглиги ва салоҳиятини яхши биласиз, ана шулар ҳақида бир вақтнинг ўзида хабар, янгиликлар ва кўрсатувлар тайёрлаш учун қанча техник воситалар ёки бўлмаса журналистлар кераклигини бир тасаввур қилиб кўрингчи. Афсуски, бу борада телекомпаниямиз имконияти чекланган. Шундай бўлсада, компаниямиз вилотимизда бўлиб ўтаётган спорт мусобақалари ҳақида имкон қадар хабар ва кўрсатувлар бериб бормоқда, жумладан, футбол ҳақида ҳам.
Яна бир гап, ҳурматли журналистимиз ишлаётган “Машъал” футбол клуби ҳанузгача бирон марта клуб расмий сайти орқали жамоанинг уй ўйинлари ҳақида трансляциясини ёритмади. Майли биз журналистлар хизмат вазифамиз туфайли ўйин ҳақида маълумот йиғиш учун стадионга борамиз, ўйинни кузатамиз. Аммо чекка ҳудудларда яшаётган футбол ишқибозлари ўйинлар қандай кечаётганини билгиси келадику, нега клубнинг расмий сайти орқали бевосита ўйин пайти ҳеч нарса ёритилмайди? Ҳозирча, сиз бевосита ишлаётган “Машъал” ва “Шўртан” клублари ўйини натижасини (“Насаф”нинг ўйинларидан ташқари - изоҳ муаллифники) аксарият мухлислар бошқа интернет нашрларидан ўқиб, билиб олишга мажбур бўлишаяпти-ку. Тўғри, яқиндан “Шўртан” ПФК расмий сайтида ўйинлар трансляция қилина бошланди, аммо менимча бу сизнинг хизматингиз бўлмаса керак.
Яна мақолага қайтамиз. Футболимизнинг ташкил этилганлигига 100 йил тўлиши муносабати билан ташкил этилган бир неча тадбирлар ва футбол учрашувлари республика телевидениеси орқали ёритилган. Вилоятнинг “Олтин воҳа” радиосидан ҳам кунлик футбол янгиликлари ўрин эгаллаган. Тўғри бу амалга оширилган ишларни оммага тақдим этиш, бажарилиши керак бўлган ишнинг кам қисмини ташкил этади, лекин мақола муаллифининг бу нарсалар ёдидан кўтарилганлиги кишини озроқ ранжитади. Ҳа айтгандек, ҳурматли Хайрулла Холиқов Тошкентда яшаб, булардан хабари бўлмаган.
Вилоят ҳудудида бўлиб ўтадиган ҳар қандай спорт тадбири (ТВ талабларига тўғри келадиган) Қашқадарё вилояти телевидениеси ташрифисиз ўтмайди. Хусусан, спортнинг футбол тури бўйича фикримизни давом эттирадиган бўлсак, уч босқичли спорт мусобақаларини саралаш беллашувлари, “Футболимиз келажаги”, “Маҳалламиз болалари”, янги спорт мажмуалари ва майдончаларининг очилиши, турли ёш тоифаларида Ўбекистон чемпионати, “Камолот” ва турли ташкилотлар биринчилиги, футбол мактаблари ўртасидаги Ўбекистон биринчилиги, хотин-қизлар футболи, фахрийлар, ампутантлар ва пляж футболи бўйича ўтказилган Ўзбекистон чемпионати ва кубоги баҳслари хам Қашқадарё ТВ ва Респеблика телевидениесидан ёритилиб келинади. Мақола муаллифи агар бу кўрсатувларни кўрмаган бўлса, Қашқадарё телевидениесининг айби йўқ-ку?
Мақола давомида вилоят журналистларининг тажрибасизлиги ҳақида фикр ёритилган-у, аниқ бир шахс ҳақида айтилмаган. Демак, гўё Қашқадарёдан битта тажрибали журналист Хайрулла Холиқов чиққану, қолганлар “чаласавод”. Шу ўринда “Шўртан” ПФК раҳбариятига ҳақли бир савол туғилади. “Шўртан” ПФК расмий сайти Хайрулла Холиқовнинг “шахсий минбари”ми? Ёки... шунга бир эътибор қаратсалар яхши бўларди, бизнингча.
Ўтган мавсумда “Шўртан” жамоасинининг бир неча ўйинлари Қашқадарё вилоят телевидениеси орқали янгилик кўринишида эфирга ўзатилган. Жамоа билан вилоят телевидениеси ўртасида алоқа йўлга қуйилган бўлиб, учрашувдан сўнг тасвирга туширилган ўйин ҳақидаги махсус диск Қашқадарё телевидениесига етказилган ва “Вақт” информацион дастури орқали эфирга узатилган. “Футбол шарҳи” кўрсатувига кадрлар талабга жавоб бермаслиги сабабли кейин бу иш тў’хтатилган.
Кейин “Насаф” жамоасининг ўйинларини кўпроқ ёритилишига сабаб, “Насаф” ПФК ва Вилоят телевидениеси ходимлари ҳамда раҳбарлари ўртасида шунингдек матбуот хизматлари ўртасида ҳамкорлик ва дўстона муносабат ўрнатилган. Юридик жиҳатдан ҳам икки томоннинг расмий келишувлари бор. Шунингдек, “Насаф” стадионида ҳам журналистлар учун барча шарт-шароитлар аъло даражада яратилган. Алоҳида шарҳ учун кабина, махсус курсилар, журланалистлар учун қўлай сектор, кенг ва ёруғ конференция зали, бир йиллик махсус кириб чиқиш учун рухсатнома ва ҳаттоки клуб томонидан чанқоқ босиш учун минерал сувларгача ҳозир ва ҳоказо… Сиз матбуот хизмати ходими бўлиб, бирон марта клуб раҳбарига шу ижодий ҳамкорлик тўғрисида таклифингизни айтдингизми? Ёки сиз ишлаётган клуб матбуот хизматини бирон бир ОАВ билан ижодий ҳамкорлиги йўлга қўйилганми?
Энди солиштириб кўринг, Муборакдаги стадионга кириб чиқиш учун махсус рухсатнома бўлса ҳам, стадионга кириб олиш учун 30-40 дақиқа сарфланади. Бунга кўп гувоҳ бўлганмиз. Стадион ходимлари ёки ички ишлар ходимлари аккредитация карточкаларини тан олишмайди. Уларга буни тушунтириб ёки шундай карточкаларни намунасини тақдим этиб қўйсангиз, нур устига аъло нур бўлармиди? Давом этамиз, шарҳ учун қулай жой йўқ. Бу муҳим сабаб бўлолмаслиги мумкиндир балким. Лекин бу вазифаларни матбуот котиблари амалга ошириш лозим эмасми? Матбуот котиблари ҳам талабчан бўлиб, учрашувларни ОАВда ёритишда журналистларга кўмак бериши лозим эмасми? Мухбирни жамоасидаги ўзгаришларни айтиб, тадбирларга ёки футбол учрашувларига чақириб, талабчан ва ўз ишини устаси бўлиши керак эмасми? Ёки сиз ишлаётган клублар ҳақида ОАВларида кўпроқ ёритилиши матбуот хизмати ходими учун қизиғи йўқми?
Керак бўлса, учрашувни ОАВдан ёритасан деб ўзи бошқа иш билан машғул бўлиб ўтиради. Ҳатто “Шўртан” жамоаси матбуот котиблари вилоят телерадиокампанияси ходимларини, республика мухбирларини танимаса, мавсум давомида бир маротаба ҳам Қашқадарё вилоят телевидениеси, радиосига келиб лойиҳалар, ғоялар ёки таклифлари билан ўртоқлашмаса. Ўзи ишлаётган жамоа футбол учрашувларини ОАВлари орқали кўпроқ ёритилишидан матбуот котиблари, клуб ходимлари, футболчилар, маҳаллий мухлислар ҳам манфаатдор эмасларми? Тўғри бу ўринда такидлаш жоизки, Олий лига ва Ўзбекистон кубоги баҳсларини ОАВдан ёритишда, бир неча камчимликларга йўл қўйганмиз. Бизнинг касбда хато қилишга, футбол учрашувларини ОАВдан ёритиш борасида масъулиятсизлик қилишга ҳеч кимни ҳаққи йўқ. Биз бу ишларни амалга ошириш учун имкон қадар ҳаракат қиляпмиз. Футбол бўйича олий ва биринчи лига учрашувларини ОАВдан ёритиш шарт. Бу ишни амалга ошириш учун эса барча (журналистлардан тортиб, клуб менежерлари, матбуот котиблари) бир ёқадан бош чиқариб ҳаракат қилиш керак.
Унутманг, барча юртимиздаги журналистлар каби, қашқадарёлик журналистларнинг ҳам мақсади спортни, хусусан, футболни оммалаштириш. Шундай экан, барчамиз қўлни-қўлга бериб ҳаракат қилайлик.
Айбни дастлаб ўзимиздан қидириб кўрайлик. Ахир айтишадику: «Пичоқни аввал ўзингга ур, оғримаса бировга”. Ҳали биргаликда қиладиган ишларимиз жуда кўп.
Бир-биримизни танқид қилиб, сохта обрў излагандан кўра, биргаликда ижод қилиб, миллионлар ўйини – ўзимизни футболни кўпроқ ва кенгроқ ёритайлик!
Зафар Жўраев
“Спорт ДУК”нинг Қашқадарё вилоятидаги махсус мухбири
