Ўзбекистон футбол федерацияси делегациясининг Бразилия сафар анча самарали бўлди. Мираброр Усмонов у ерда қуруқ қайтмади: ФИФА юксак унвони “Хизматлари учун” ордени футболимиз раҳбарига топширилди. Мамлакатимиз делегацияси таркибида Бразилияга бориб келган ЎФФ матбуоти хизмати бошлиғи Санжар Ризаев билан сафар таассуротлари борасида суҳбатлашдик.
— ЎФФ президенти Мирбарор Усмоновга ФИФАнинг “Хизматлари учун” ордени топширилиши қанчалик кутилмаган бўлди? ФИФА Конгрессида бевосита иштирок этган инсон сифатида соврин топшириш жараёнини қандай тасвирлаб бера оласиз?
— Ўзбекистон Футбол Федерацияси ФИФА аъзоси сифатида ҳар йили ФИФА Конгрессида иштирок этиб келади. Ўтган йили Конгресс Маврикийда бўлиб ўтган эди. Бу сафар эса, анъанага кўра, Жаҳон чемпионати ўтказиладиган мамлакат Бразилияда бўлиб ўтди. 
Сан Паулу шаҳрида бўлиб ўтган ФИФА Конгрессида Ўзбекистон Футбол Федерацияси Президенти Мираброр Усмоновга мукофотнинг берилиши ҳам кутилмаган, ҳам кутилган ҳолат бўлди деган бўлардим. Кутилмаган деганимнинг сабаби шуки, ФИФА бундай орденларни аввалдан маълум қилиб бермайди. ФИФА ҳеч қачон, масалан, ЎФФ билан алоқага чиқиб масаланинг учини очиб қўймайди. Аксинча, имкон борича охирги дақиқагача сир тутади. ФИФА, одатда, бундай масалаларда конфедерациялар билан бирга ишлайди. ОФК эса, бизга ЎФФ ва унинг раҳбарияти ҳақидаги маълумотномани тасдиқлашни сўраб алоқагача чиққанида биз буларнинг барчаси орден учун кераклигини билмагандик. Шунчаки, оддий ҳисобот учун ёки веб-сайт учун бўлиши мумкин деб тахмин қилинган эди.
Кутилган деганимнинг сабаби шуки, биз ФИФА Ўзбекистон Футбол Федерациясига қандайдир мукофот беришини Конгресс бошланишидан 1 кун олдин тахмин қила бошладик. Сабаби, Конгресснинг очилиш маросимига борадиганлар учун транспорт ҳозирланаётган вақтда ЎФФ президентига ВИП меҳмонлар қаторида алоҳида автомобил ажратилди. Конгрессга кириш эшиги ҳам бошқа залдан бўлди. Саҳнага яқин қатордан жой берилди ва шунда ФИФАдан нимадир кутишни бошладик.
ФИФА Конгрессидан олдин унинг очилиш маросими ўтказилади. Очилиш маросими маҳаллий вақт билан 17:00 да бўлиб ўтди. ЎФФ Президенти Сан Паулуда ФИФА делегатлари жойлашган Ҳилтон Морумби меҳмонхонасини алоҳида ажратилган автомобилда маросимдан 1 ярим соат олдин тарк этди. Тахминан 40 дақиқача йўл юргач, Сан Паулудаги Трансамерика Экспо марказига етиб келдик. Сал ўтиб меҳмонларни залга таклиф қилишди. Маросим бошланиб, ФИФА Президенти нутқ сўзлади. Концерт дастури бошланди. Ярим соатча ўтиб, ФИФА билан шартнома имзолаган бразилиялик актриса ва бошловчи Фернанда Лима ФИФА ва ОФК президентини саҳнага таклиф қилди. Шунда икки президентдан қайси бири таклиф қилди эсимда йўқ, аммо саҳнада Мираброр Зуфаровичнинг расмлари пайдо бўлиб, ЎФФ Презденти таклиф қилинди. Мукофот топширилгач Мираброр Зуфаровичнинг футболда босиб ўтган йўли ҳақида кичик ҳикояча ўқилиб, фотосуратлар намойиш этилди. Мукофот топширилар экан, “ФИФА Мираброр Усмоновнинг бу хизматларини орденсиз ҳам тан олади” деб қўшиб қўйилди. 
Маросим тугагач, ҳеч ким кутмаганлиги учунми менга залдаги ҳамма келиб Мираброр Зуфаровични табриклаётгандек туюлди. ОФК президенти Шайх Салмон, УEФА президенти Мишел Платини, ФИФА бош котиби Жером Валк, ОФК бош котиби Алекс Сусей каби турли конфедерация ва федерациялар раҳбарлари мазкур мукофот билан Мираброр Усмоновни табриклади.
ФИФА Конгресси – халқаро футбол жамоатчилигининг энг олий органи. 1998 йилгача ҳар икки йилда бир марта йиғилган. Франциядаги Жаҳон чемпионатидан буён ҳар йили ўтказиб келинади. Бу футболдаги ўзига хос парламент бўлиб, футболни ривожлантиришга доир қарорларнинг қабул қилинишига бевосита таъсир қила оладиган катта орган ҳисобланади.
— Мираброр Усмонов Бразилияда бўлиб турган пайтда УЕФА ва бир қанча ассоциациялар раҳбарлари билан суҳбатда бўлди. Ушбу музокаралар пайтида нималар муҳокама қилинди?
— Мираброр Зуфарович асосан икки томонлама ҳамкорликни кучайтириш юзасидан таклифлар олди ҳам таклифлар берди. Ўртоқлик учрашувлари, ҳакамлар семинарлари, мураббийларни қайта тайёрлаш каби масалаларда суҳбатлар бўлди. Ўзбекистон терма жамоасига ўртоқлик учрашувлари бўйича таклифларнинг охирги вақтда кўпайиб бораётганлигининг тагида ҳам мана шу музокаралар ётибди дейиш мумкин.
— Шунингдек, Бразилияда ОФКнинг навбатдаги ташқари йиғилиши бўлиб ўтди. Унда қандай эътиборга молик қарорлар қабул қилинди?
— ФИФА Конгресси бўладиган санадан бир кун олдин одатда ОФКнинг навбатдан ташқари Конгресси ўтказилади. Кун тартибидаги асосий мавзу Осиёда “Марказий Осиё” минтақасини ташкил этиш масаласи бўлди. Конгресс аъзолари ушбу масалани маъқуллаган бўлса-да, ҳамма минтақа аъзолари ҳам бу таклифга мойиллик билдирмади. Шу сабаб Марказий Осиё минтақасини ташкил этиш масаласи кейинги ОФК Конгрессига қолдирилди ва бу Конгресс 2015 йилги Осиё Кубогидан олдин Австралияда йиғилади.
— “Марказий Осиё” минтақаси фаолиятида Ўзбекистоннинг ўрни қандай бўлади?
— Бу ҳақда мен Конгресс иштирокчилари қатори кўп нарсани билмайман. Аммо, бу ташаббус Ўзбекистондан чиққанига қаттиқ ишонаман. Ҳозирча, ОФКнинг 2015 йилги Конгрессини кутишдан бошқа чора йўқ.
— ЎФФ делегацияси Бразилияга БАА орқали учганидан хабаримиз бор. Ушбу давлатда ҳам ОФК йиғилиши бўлиб ўтди. Бундай Осиё футболининг қандай масалалари ҳал қилинди?
— БАА бизга фақат транзит йўл вазифасини ўтаб берди. БААда қандай йиғилиш ўтказилди ва нима масалалар муҳокама қилинди, буни билмадим. Биз БААда эртанги кунги рейсни кутиш учун қолдик.
— Мазкур сафар сизда чуқур таассурот қолдирган бўлса керак...
— Биринчи навбатда бу менинг биринчи Жаҳон чемпионатимдан олган таассуротларим бўлди. ФИФА Конгресс иштирокчиларининг барчасига бепул чипта бериб, меҳмонхонада то стадионгача транспорт ташкил қилиб берди. Биз Сан Паулунинг шимолий тарафидан жанубий тарафига йўл олдик. 1 соатча юрдик. Стадионга яқинлашгани сайин одам ҳаяжонланади. Қанақа экан бу ўзи Жаҳон чемпионати дегани деб.
Автобус ойнасидан одамлар кўринади. Ҳамма сариқ рангда. Ора-сира шахматранглилар кўринади. Энди, одам шунақа кўпки, бутун дунё кўргани келганми мусобақани деб ўйлайсиз.
Стадионга кириш учун навбатга турдик. 1 соатча турдик, кейин биринчи текширувдан ўтиб ичкарига кирдик. Сизни кираверишда ва ўтирадиган жойингизгача кўнгиллилар кутиб олади ёки қаерга юришингизни кўрсатиб туришади. Стадионга ейиш ва ичиш учун ҳеч нарса олиб кириш мумкин эмас, фақат ичкаридангина олиш мумкин бўлганлиги учун ҳалиги стадионга кираверишдаги 1 соатлик навбат энди ичимлик, егулик ва хожатхонада ҳам юзага келган. Навбатнинг охирига келиб туришнинг ўзидан умид йўқ. Оҳириги келиб турган кишига қараб, нимадан умид қилаётганига ҳайрон қолдим.
Ана шуларга қараб, жойимизга яқинлашдик. Лекин, стадион ходими бизни бошқа йўналишга бурди. Ортга қайтдик. Суриштириб, айланиб-айланиб яна ҳалиги келган жойимизга келиб қолдик. Стадиондаги бразилияликлар ҳам бизнинг секторни топиб беришда роса қийналганлиги учун стадионни айланиб юравердик. Охири топдик. Лекин, топганимизда Жаҳон чемпионатининг очилиш маросими бошланиб, мусобақа мадҳияси куйлаб бўлинган эди. Шуни кўролмаганим алам қилди. 
Майдон устидаги декорациялар йиғиштирилаётганда биз ичимлик ва егулик учун навбатга турдик. Чунки, меҳмонхонадан чиқаётганда фақат нонуштанинг кучи билан йўлга чиққандик ва кун 16:00 ларни кўрсатаётган эди. Навбатга турганимизда биздан олдинги турган икки қизга кўзим тушди. Улар тўқ қизил форма кийиб олганликлари учун “Russia?” деб сўрадим. “No, Fluminence!” деди инглизчалаб қизларнинг бири. Лекин, Россияда 3 ой ишлаганлиги сабаб Россия терма жамоасининг формасига ўхшаб кетишини тан олиб, “нега Россия деб сўраганингизни тушундим”, ҳам дейишди. Улар Бразилия терма жамоаси ҳужумчиси Фреднинг мухлисалари бўлганлиги учун ҳам Флуминенсе формасида келишган экан. Инглизчани билишганлиги бизга қўлга келди. Егулик ва ичимлик олишда ёрдам беришини илтимос қилдик. Чунки, Сан Паулуда инглизча гапирадиган одамни топиш жуда қийин, биз билган португалча “Обригадо”, яъни “Раҳмат!” ҳеч нарсага ярамас эди. Навбатимиз негадир тез келди ва қизлар таржимонлик қилиб бизга егулик ва ичимлик олишга ёрдам бериб юборишди.
Жойимизга бориб ўтиришимиз билан жамоалар чигалёзди машқларини бошлаб юборишди. Стадион лиқ тўла. Ҳаммаёқ сариқ рангда. Хорватлар ҳам анча кўп, лекин уларнинг бақир-чақирлари эшитилмайди. Ҳамма расмга тушиш билан овора. Шу жумладан мен ҳам.
Ўйин бошланди. Хорватлар гол урганда, ҳамма ўрнидан турди. Стадион ларзага келди. Бразилия ҳужумга ўтиб, охири Неймар гол урганида эҳтирослар сал босилди. Бразилияликлар анча эҳтиросли эканлигига яна бир бора амин бўлдим.
Телевизорда кўришга одатланганинг юлдузларни кўз ўнгингда ўйнаётганини кўриш бир бошқача бўлар экан. Бизга яқин жойда аут отган ёки бурчак тўпи тепган бразилияликни ҳамма расмга ёки видеога олади. Булар футбол кўргани келганми ё расмга олганими деб ўйлаб қоласизу, лекин Жаҳон чемпионатининг очилиш ўйинини кўриш ҳар доим ҳам насиб қилмаслиги хаёлга келиши билан тўғри тушунасиз.
Ўйин тугагач, аэропортга йўл олдик. Меҳмонхонага қайтишга вақт йўқ эди ва аввалдан режа қилингани каби аэропортга кетдик. Йўлда Бразилия терма жамоаси автобусини кутиб турган бир неча ўн минг бразилиялик ишқибозларни кўрдик. Улар бир қарашда бизни балки Бразилия терма жамоасининг автобуси деб ўйлашармиди, ишқилиб, бизга қараб қўллари билан салом беришарди. Кўча тўла сариқ рангдаги бразилияликлар. Автомобилларда Бразилия байроқлари. Мусиқаларни баландлатиб қўйиб, Голливуднинг “Тиғиз пайт” киносида Жеки Чанга қора танли полициячи Крис Картер оғзини қимирлатиб фонограмма айтгани каби, бизга ҳам шундай қараб қўшиқ айтишарди. Ҳақиқий байрам.
Уйларнинг олдиндан ўтаяпмиз. Балконлар, том, дераза, умуман илиш мумкин бўлган жойларга байроқлар илинган. Халқ кўчага чиққан. Кимдир ялангоёқ, оёқ кийимини кийишга улгурмаган, яна кимдир пижаламаларда кўчага чиқиб келган.
Яна бир “маҳалла”дан ўтаётганимизда бу ерда бразилияликлар кўп эди. Шу даражада кўп эдики, автобусимизни муштлари билан тақиллата бошлашди. Автобус секинлади. Лекин, уларнинг ёмон ниятлари йўқ. Фақатгина Бразилия терма жамоасининг ғалаба қозонганлигидан хурсандликлари учун шундай қилишаётган эди.
Дарвоқе, Сан Паулуга Дубай орқали учдик. Парвоз 14,5 соатни ташкил этди. Шахсан мен учун бу рекорд даражали узун парвоз. 2011 йилги ўсмирлар ўртасидаги Жаҳон чемпионатига Мексикага Мадриддан учган эдик ва ўшанда парвоз 11 соат давом этган эди.
БААдан эрталаб 08:00 ларда учиб кетган бўлсак, Сан Паулуга қуёш ботишига етиб бордик. Делегация аъзоларини Сан Паулу аэропортида автобус кутиб олди. Кун илиқ, худди бизнинг баҳор каби эди. Аэропортдан меҳмонхонагача яна 2 соат юрдик. Автобус ҳайдовчиси йўлдан адашдими, бир ерни 2 марта айланиб охири манзилга етиб бордик. ФИФА Конгресс иштирокчиларини рўйхатга олиб, ўз хоналарига жойлаштиргунча кун кеч бўлди.
Кечаси уйқу келмади. Чунки, Сан Паулу Тошкентдан 8 соат орқада эди ва ухлашнинг иложиси йўқ эди. Эртасига ОФК Конгресси борлиги учун ҳам яхшилаб дам олиш жуда зарур эди, аммо худди пешиндаги уйқу каби, масалан мен, 02:00 ларда уйқуга кетган бўлсам, 05:00 ларда кўз автоматик равишда очилиб кетаверди.
Тошкентга қайтиш осонроқ бўлди.
Олимхўжа Бўронов суҳбатлашди.
