Luis Enrike PSJga uchralgan safardagi mag‘lubiyat va “Leganes” bilan kechgan uy uchrashuvidagi nursiz o‘yinidan so‘ng, “Barsa”ning taktik sxemasini 4-3-3dan 3-4-3 (ba’zi holatlarda 3-3-4)ga o‘zgartirdi. Bu holat muxlislarda kataloniyaliklar katta tavakkalga yo‘l qo‘ymayaptimi, degan xavotirli savolni keltirib chiqardi.
Inqiroz
Enrike mavsum avvalidagi transferlar orqali jamoa yarim himoyasini kuchaytirishga intildi. Ammo xarid qilingan yarim himoyachilar u ko‘zlagan nafni bera olmadi. Aksariyat bahslarda “Barsa” aynan yarim himoyada muammoga uchradi va bu o‘yin inqirozini yuzaga keltirdi. Yarim himoya muammosi va uning ortidan yuzaga kelgan inqiroz sabablarini avvalgi postlarimizdan birida tahlil qilgan edik. PSJ bilan dastlabki o‘yin hal qiluvchi zarba bo‘ldi. Enrike endi yarim himoya muammosi va chiziqlardagi bog‘liqlikni ta’minlay olmasligini to‘liq tushunib yetdi. Chora izlash kerak. U bu inqirozni taktik sxemani o‘zgartirish orqali yechishga ahd qildi.
“Barselona” o‘z uslubida yaxshi o‘yin ko‘rsata olishi uchun barcha chiziqlarning o‘zaro bog‘liqligi kerak. Himoya, yarim himoya va hujum. Qaysidir nuqtada uzilish bo‘lsa, raqib bundan unumli foydalanadi.
“Barselona” maydon markazida o‘yinni ishonchli nazorat qila olmagan o‘yinlarda raqiblar MSNni bahsdan uzib tashash imkonini topdilar. Yuqori pressing bunda ularga qo‘l keldi. Enrike bu kamchilikni yo‘qotish uchun jamoaning jipsroq o‘ynashini ta’minlashi kerak edi. Maydon markazida faqat uch yarim himoyachiga tayanib emas, Messining ortroqqa qaytib, romb tashkil etishi bu jipslikni tashkil etishi lozim edi. Aslida mavsum boshidanoq “Barsa” 4-3-3 sxemasida o‘ynasa ham, Messi qanot hujumida emas, markazga yaqin zonada o‘ynayotgan edi. Natijada o‘ng qanotga asosan Serxi Roberto javobgar bo‘lib qoldi. U esa ko‘pincha o‘sha qanotdan hujumniyam qo‘llay olmasdi, himoyaga qaytishlardayam xatolarga yo‘l qo‘yardi.
To‘rt himoyachi bilan o‘ynalsa-da, aslida Alba va Serxining bir vaqtning o‘zida hujumga chiqib ketishi “Barsa”ning himoyada ko‘pincha ikki himoyachi bilan o‘ynashga majbur qilardi. Bunda raqiblar shu bo‘shliqdan foydalanib qolardi.
4 himoyachidan 3tasi yaxshiroq
Kataloniyaliklar 3-4-3 sxemasiga o‘tganidan keyin himoyada bo‘shliq nisbatan yo‘qoldi. Chunki 3 himoyachi kamdan-kam hollarda o‘z pozisiyalarini tark etadilar. Himoya zonasi har uchala himoyachiga teng taqsimlanadi.
Va bu holatda “Barselona” 3 himoyachi uslubiga o‘tganidan buyon 5ta o‘yinda faqat bir marta raqibning pozision (tezkor) hujumidan gol o‘tkazib yubordi. Qolgan gollarning barchasi (4ta) standart vaziyatlardan o‘tkazildi.
Demak, 3 himoyachi uslubiga o‘tilishi pozision himoyalanishdagi natijalarni anchagina yaxshiladi. Faqat Enrikega resurs yetishmovchiligi to‘sqinlik qilishi mumkin. Maskerano – Pike – Umtiti uchligi optimal variant. Tarkibda faqat Matyo bu sxemaga mos tushadi. Alba va Din esa bu uslubga tushmaydi. Ular qanot himoyachilari. Rotasiya qilishda shu holat muammoni yuzaga keltiradi. “Deportivo”ning tajribali murabbiyi Pepe Mel bu kamchilikdan juda unumli foydalanib qoldi.
Yarim himoyadagi ustunlik
3-4-3 sxemasi boshdanoq maydon markazidagi jipslikni ta’minlash uchun qo‘llangan chora edi. Maqsadga erishildiyam. Messining uchlikka qo‘shilib, maydon markazida romb tashkil etishi to‘pni nazorat qilish bilan birga, hujumchilarga bo‘shliq yaratishda ham qo‘l keladi.
Bundan tashqari futbolchilarning maydon bo‘ylab teng taqsimlanishi yuqori pressingni ta’minlaydi.
Faqat yakuniy sifat markazdagi ijrochilarga ham bog‘liq bo‘ladi. Keskin rotasiyalar ko‘zlangan maqsadga to‘sqinlik qilayotganiyam bor gap. Gomes – Inyesta o‘rnini, Denis – Rakitich vazifasini to‘laqonli bajara olmasligi ko‘zga tashlanib qolyapti. Ayni paytda Enrike boshqotiradigan asosiy masala shu.
Keyingi og‘riqli masala – standartlar. 3-4-3 sxemasiga o‘tilganidan keyin o‘tkazib yuborilgan 5 golning 4tasini raqiblar standart vaziyatdan so‘ng kiritishdi (Atletiko, PSJ – bittadan va Deportivo – ikkita).
Hujumdagi ustunlik
Yangi sxemada hujumdagi eng asosiy ustunlik – o‘ng qanotda ham doimiy hujumchining paydo bo‘lgani bo‘ldi. Chap qanotda Neymar qanday harakat qilsa, o‘ng qanotda deyarli shu vazifani bajaradigan Rafinya pozisiyasi hosil bo‘ldi.
4-3-3 sxemasida Messining asosan markazga yaqin, hujum ortiga ko‘chib o‘ynashi o‘ng qanot hujumida bo‘shliq yuzaga keltirardi. Serxi Roberto esa butun qanot bo‘ylab, bo‘shliqni yopishga ulgurmas edi. Bu qanotda hujumning oqsashi yaqqol ko‘zga tashlanar edi.
So‘nggi o‘yinlarda kiritilgan ko‘pgina gollarda (jumladan, Atletiko va PSJga urilgan birinchi gollarda) o‘ng qanotning, jumladan Rafinyaning hissasi katta bo‘ldi.
Yuqorida aytilganidek, Messi va Suaresning markazda o‘z atrofida yarim himoyachi va himoyachilarni to‘plashi – qanotlarda Neymar va Rafinyaga yetarlicha bo‘shliqlarni yaratyapti. Bu futbolchilarning oxirgi vaqtlarda sermahsul va foydali o‘yin ko‘rsatayotganining sababi ham ko‘p jihatdan shunga bog‘liq.
Enrikening o‘yin uslubini keskin o‘zgartirishi, hech shubhasiz, jamoa foydasiga ishlamoqda. Endi u rotasiya bilan bog‘liq hamda standart vaziyatlardagi kamchiliklarni ham tuzata olsa, klub boshqaruvini umuman o‘zgacha ruh va kayfiyatda tark etadi.
Lutfullo Tursunov
