2024 yilgi Yevropa chempionatidan to‘qqiz oy oldin Germaniya bosh murabbiyi Xans-Diter Flikni iste’foga chiqardi. Flik Germaniya terma jamoasi tarixida shartnomasi muddati tugamasdan iste’foga chiqarilgan birinchi murabbiyga aylandi.
Mutaxassis Yaponiyaga qarshi o‘rtoqlik o‘yinida 1:4 hisobida mag‘lub bo‘lganidan keyin iste’foga chiqarilgandi. Flik oxirigacha iste’foga chiqishdan bosh tortdi. Mutaxassis o‘zini terma jamoaga to‘g‘ri kelgan murabbiy ekanligini ta’kidlashda davom etdi. Ammo Germaniya futbol assosiasiyasi (DFB) boshqacha fikrda bo‘ldi.
Flik "Bavariya"da nihoyatda muvaffaqiyatli ishladi va Germaniya terma jamoasining 2014 yilgi jahon chempionatidagi g‘alabasining "me’morlari" dan biri hisoblanardi. Keyin esa bosh murabbiy Yoaxim Lyovning yordamchisi bo‘lgan. Germaniya futbol assosiasiyasi tarixda birinchi marta murabbiyni ishdan bo‘shatish to‘g‘risida qaror qabul qilgani to‘rt karra jahon chempionlarining o‘z uylarida Yevro o‘yinlari oldidan davom etayotgan muammolari ramziy ma’noga egadir.
Avvalo, nemis futbolida juda hurmatga sazovor shaxs bo‘lgan Flik haqida gapirsak to‘g‘ri bo‘lardi. U professional futbolchi edi va jarohatlar 28 yoshida nafaqaga chiqishga majbur bo‘lishidan oldin "Bavariya" bilan 4 ta chempionlikni qo‘lga kiritdi. Flik quyi liga klublarini muvaffaqiyatli boshqargan, ammo 2006 yildan 2014 yilgacha Germaniya terma jamoasida Lyovning yordamchisi sifatida shuhrat qozongan.
Mutaxassis o‘z mamlakatining asosiy jamoasiga ketma-ket 5 marta yirik turnirlarning yarim finaliga chiqishga yordam berdi. Flik “Bundestim”ning JCH-2014dagi g‘alabasida hal qiluvchi rol o‘ynadi. Avvalo, u taktik va murabbiylar shtabi o‘rtasida bo‘g‘in bo‘luvchi shaxs sifatida masul bo‘ldi.
2014 yilgi jahon chempionatidan keyin Lyov jamoasini tark etgach, Flik 2017 yilda tashkilotni tark etishidan oldin Germaniya futbol assosiasiyasida 3 yil sport direktori bo‘lib ishladi. “Xoffenxaym” sport direktori sifatidagi qisqa muddatdan so‘ng mutaxassis 2019 yilda “Bavariya”ga Niko Kovachning yordamchi murabbiyi sifatida qaytdi. U kelganidan 4 oy o‘tgach, xorvatiyalik ishdan bo‘shatildi. Flik “Bavariya”ni vaqtinchalik boshqarib, klub futboli tarixidagi eng ajoyib mavsumlardan biriga olib keldi.
Mutaxassis boshchiligida myunxenliklar o‘z tarixida ikkinchi marta treblga erishdi. Shuningdek, ular Chempionlar ligasida mag‘lubiyat va durang o‘ynamagan birinchi jamoa bo‘lishdi. Germaniya Superkubogi, Yevropa Superkubogi va klublar o‘rtasidagi jahon chempionatidagi keyingi g‘alabalar Flikni bir yil ichida barcha mumkin bo‘lgan oltita sovrinni qo‘lga kiritgan birinchi “Bavariya” murabbiyiga, tarixda esa Pep Gvardioladan keyin bu muvaffaqiyatga erishgan ikkinchi murabbiyga aylandi.
"Bavariya"dagi ikkinchi mavsumida Flik yana jamoani liga chempionligiga olib keldi. Biroq mutaxassis o‘sha paytdagi sport direktori Hasan Salihamidjich bilan janjallashib qolgan, shundan so‘ng u Germaniya terma jamoasiga o‘tgan edi. Terma jamoada Flik xuddi Myunxen klubidagidek ishonchli boshladi. Murabbiy o‘zining dastlabki 8 o‘yinida g‘alaba qozondi.
Biroq, to‘rtta ketma-ket durang va Qatardagi Jahon chempionati oldidan Vengriyaga 1:0 hisobida birinchi mag‘lubiyatdan keyin “yoriqlar” paydo bo‘la boshladi. Guruh bosqichida 2022 yilgi Jahon chempionatidan chiqib ketgandan so‘ng, Flik o‘z lavozimini saqlab qoldi va DFB rahbariyati, muvaffaqiyatsizlikka qaramay, jamoani uydagi Yevropa chempionatiga tayyorlashini aytdi. Biroq o‘rtoqlik o‘yinlarida vaziyat yaxshilanmadi.
Yevro-2024 ga tayyorgarlik jarayonida Germaniya terma jamoasi 6 ta o‘yin o‘tkazib, ularda faqat bitta g‘alabaga erishgan. Nemislar Peruni (2:0) mag‘lub etishdi, shundan so‘ng Belgiya (2:3), Polsha (0:1), Kolumbiya (0:2) va Yaponiyaga (1:4) mag‘lub bo‘ldi. Ukraina terma jamoasiga qarshi o‘yinda ham durang qayd etildi (3:3), ammo u yerda ham “Bundestim” mag‘lubiyatdan arang qutulib qoldi.
Shu tariqa Flikning Germaniya terma jamoasidagi faoliyati yakunlandi. Rudi Vyoller vaqtinchalik boshqaruvni o‘z qo‘liga oldi, 2005 yildan beri birinchi marta murabbiylikka qaytdi va hatto Fransiyani o‘rtoqlik uchrashuvida mag‘lub etdi (2:1). DFB yangi murabbiy qidirmoqda. Va keyingi murabbiy jamoani qutqara oladimi?
Bu shubhali, chunki nemis futboli noo‘rin murabbiylar yoki yomon o‘yinchilardan ko‘ra ko‘proq tizimli muammolardan aziyat chekmoqda. Garchi yuqori sifatli murabbiylar shtabi yo‘qligi ham katta muammo bo‘lishi mumkin. Bu, shuningdek, Germaniyada, hozir Miroslav Kloze kabi, chinakam yuqori sifatli hujumchilar ham yo‘qligi bilan bog‘liq.
Eng katta tashvish bu yoshlarning rivojlanishiga sharoit yaratib berishdir. DFB bu muammoni yangi islohotlar bilan hal qilishga urinmoqda. Germaniya chempionatidagi raqobat masalasiga ham to‘xtalib o‘tish joiz. Biroq, DFB na Bundesligani, na ikkinchi divizionni nazorat qilmaydi. Ular Germaniya Futbol Ligasi (DFL) yurisdiksiyasi ostida va shuning uchun DFB yuqori divizionga ta’sir o‘tkazishi cheklangan.
"Bavariya"ning davomli ustunligi Bundesligani zerikarli qilib qo‘ygan. Lekin, ehtimol, muhimi shundaki, Germaniyada ulardan boshqa hech kim Yevropaning boshqa yirik klublari bilan moliyaviy jihatdan raqobatlasha olmaydi.
"Manchester Yunayted" bosh murabbiyi Erik ten Xag yaqinda aytganidek, Bundesliga Premyer-liga futbolchilari rivojlanishi uchun ajoyib joy. Ko‘pgina futbolchilar Germaniya chempionatini tramplin deb bilishadi. DFL moliyalashtirishni jalb qilishga va Bundesligani tashqi sarmoyalarga ko‘proq qabul qilishga harakat qildi, ammo bu muxlislar va milliarderlarning o‘z jamoalariga ega bo‘lishini istamagan ba’zi klublarning qattiq qarshiliklariga duch keldi.
