Бундан 60 йил аввал Мюнхен аэропортида юз берган авиаҳалокат «МЮ» клубининг бир нечта футболчи ва ишчи-хизматчиларини ҳаётдан бевақт олиб кетди. Очилмай сўлган юлдузлар руҳи «Олд Траффорд»дан абадий жой олган.
«Кетишга чоғланар эканман, жамоадошларимни қаерда эканликларини ҳамширадан сўрадим. Унинг юзидаги маъюсликни кўргач, саволни такрорладим: «Қолганлар қани?» Нигоҳини мендан олиб қочган ҳамшира базўр жавоб қайтарди: «Қолганларми?
Ҳеч қанақа қолганлар йўқ, уларнинг барчаси шу ерда». Фақат шундан кейин мудҳиш фожианинг кўламини аниқ ҳис этиб, баданим титраб кетди. «Басби миттилари» ўтмишга айланишганди».
Мазкур иборалар «МЮ»нинг собиқ ҳимоячиси Билл Фоксга тегишли. Унинг даҳшатли фалокатдан соғ-омон чиққанлигининг ўзи чинакам мўъжиза. Биллни нафақат фожиа, балки жиддийроқ жароҳат ҳам четлаб ўтганди.
Эсҳуши жойида бўлган ҳимоячи фалокат кўламини тезда англаб етди: унинг дўстлари Мюнхендаги Rechts der Isar шифохонасидан жой олишганди: Бобби Чарльтоннинг боши бинт билан ўраб ташланган, Жеки Бланчфлауэрнинг қўли синган, юзи ёрилган, Альберт Сканлон кўзларини очолмай қолган, Рэй Вуд эса контузияга учраган ҳолда кўкка термулиб ётишарди.
Данкан Эдвардс билан Жонни Беррилар ўта оғир ҳолатда эдилар. Ҳамшира уларнинг соғайиб кетишларини айтиб, Фолксни тинчлантиришга уринди. Аммо афсуски, умидлар тез орада пучга чиқди.
Эдвардс буюк футболчига айланиши керак эди. Бу шунчаки юпанч ўрнида ишлатиладиган эътироф. Мэтт Басби ўз шогирди ҳақида шундай деганди: «У ҳеч қачон ёш бола бўлган эмас. Данкан 16 ёшдаёқ чинакам эркак эди. Шунинг учун уни иккиланмай «МЮ»га қабул қилгандик».
Ҳа, қисқа вақт ичида Эдвардс жамоанинг ноёб жавоҳирига айланди. Ўзининг универсаллиги ва топшириқни аъло даражада бажариши билан мухлислар меҳрини қозонганди. «Ишонинг, ҳаётимда кўплаб юлдузларга дуч келдим. Пеле, Марадона, Бест, Лоу, Гривзни яхши биламан.
Бироқ Данкан мен учун чинакам қаҳрамон ҳисобланган Альфредо Ди Стефанодан ҳам барча жабҳаларда бир бошга юксакроқ эди. Агар сиз шу мавзуда Стэнли Мэтьюс ёки Томми Финнига мурожаат қилсангиз, улар ҳам шу пайтгача Данкандек етук маҳорат соҳибига дуч келмаганликларини тасдиқлашларига шубҳа қилмайман», - деганди сэр Бобби Чарльтон мудҳиш фожианинг 50 йиллигида марҳум жамоадошларини хотирлаш чоғида.
Орзу бўлиб қолган жамоа
Ўша машъум ҳалокат туфайли барбод бўлган «МЮ» рўёбга чиқмаган орзулар жамоаси бўлиб қолди. Мухлислар клубнинг ҳар бир аъзосини бошда кўтариб юришга тайёр эдилар. Чунки, «Басби миттилари» клуб академиясининг тарбияланувчилари бўлишган.
Ваҳоланки, ўша даврда инглиз клублари футболчиларни тез-тез алмаштириб туришарди. 1956 ва 1957 йилларда Басбининг 20 ёшли йигитлари икки марта Англия чемпионлигини қўлга киритишганди. «Мен ўшанда хусусий болалар боғчасини очишни режалаштиргандим», - дейди Басби ярим ҳазил оҳангида.
«Болалар қанчалик барвақт қабул қилинса, аҳил жамоани тарбиялаш шунчалик осон бўлади, деган фикрда эдим». Тўрт йил давомида «МЮ» трансферлар учун бир фунт ҳам сарфламади, «Басби миттилари» эса ички мусобақалардаги муваффақиятлардан ташқари ЕЧКда ярим финалгача кўтарилишди.
Эътиборли жиҳати шундаки, ўша пайтдаги димоғдор инглизлар ФИФА ва УЕФА ғояларига беписандлик билан қарашган ва нуфузли турнирнинг дастлабки икки мавсумида қатнашишни ўзларига эп кўришмаган.
Ким билади дейсиз, агар футбол ихтирочиларининг ўша такаббурлиги бўлмаганида, «МЮ» ярим финалга эмас, балки сўнгги маррагача етиб борармиди...
Чарльтоннинг хотирлашича, аввалига инглиз ва Европа жамоалари ўртасидаги тафовут уни бироз хавотирга солган. Лекин беллашувлар жараёнида «МЮ»нинг рақибларидан кўра кучлироқ эканлигига амин бўлган: «Фожиа юз бермаганида биз бемалол ғолиб чиқа олардик. Назаримда, жамоамизга фақат «Реал» қаршилик кўрсатишга қодир эди».
Тақдир аломати
InterFutbol.uz нинг Telegram даги саҳифасига уланинг – энг сўнгги янгиликлар, қизиқарли блоглар ва таҳлилий материаллар энди бир тўпламда.
