Sasha Geynrix. Kim o‘zi u? Aslida u hech qachon bizni o‘ziga ishontirmagan. Bunga harakat ham qilmagan balki. Misol uchun, Shkvirin kabi hammamizni oldinga boshlamasdi, Maksga o‘xshab, har qanday paytda ham chaqirilishi shart bo‘lgan ruyxatga kirmagan. U haqida doim munozara qilingan, kimdir uni futbolimizdagi eng zo‘r futbolchi desa, boshqasi umuman terma jamoaga loyiq emasligini aytadi. Butun ahli muxlis buralab so‘kayotgan pallalar, yana qanaqadir o‘yinlar, gollar va endi, butun mamlakat bir bo‘lib terma jamoa bosh murabbiyiga bosim o‘tkazishni boshlaydi – Geynrixni olasan! Geynrix maydonda, nihoyat. Xuddiki, orzuimizning yarmiga yetishdik, qolgan yarmini mana shu nostandart futbolchi amalga oshiradigandek. Chiroyli zarbani bajaradi. Kimnidir aldab, golli pas beradi. Hech bo‘lmasa, aslida bo‘lmagan penaltini ishlab beradi. Hech bo‘lmasa, doim bizni yig‘latadigan arablarning ustidan kulib berar? Qayoqda... Yonidagi to‘pga yugurmaydi, qulay vaziyatlarni ko‘kka sovuradi, maydonni tark etadi. Nahotki, mana shu futbolchini deb shuncha kuyungandik? Qizig‘-a?
U haqidagi fikrlar doim turlicha. Ba’zan ajoyib qiliqlari bilan jamoadoshlariga zavq bag‘ishlaydi, ba’zida kimdir to‘p oshirmagani uchun arazlab, uzoq vaqt o‘yinga qo‘shilmay yuraveradi. Ba’zan qulay vaziyatda turgan sherigini «ko‘rmasdan», ilojsiz holda raqibni aldashga kirishib ketadi, ba’zida esa ochiq darvoza qarshisida jamoadoshini qidiradi. Maydondagi pozisiyasidan tortib, aslida qanday o‘yinchi ekanigacha bahstalab! Sashani bu qoniqtiradi, u hech qachon bizni o‘ziga ishontirmaydi. Shu bilan birgalikda, usiz ham iloji yo‘qligini beixtiyor uqdirgandek, maydonda o‘z bilganini qilaveradi. Sashaning «o‘z bilgani» esa, ko‘pincha bizni ham hayratga soladi, zavq beradi, chunki tan oling, u – geniy.
U bizga yana bir muhim narsani berardi. U hatto maydonga tushmay, zaxirada o‘tirgan paytlarda ham foydali edi: biz ikkinchi bo‘limda uning tushishini va o‘yinni o‘zgartirishini kutib o‘tirardik. Umid bo‘lardi. Umidsiz futbol muxlisini tasavvur qilasizmi? Men, yo‘q.
Salkam o‘n besh yil «Paxtakor» va terma jamoamiz muxlislariga quvonchi onlar taqdim etib kelgan hujumchi Aleksandr Geynrix o‘z faoliyatini yakunlashini e’lon qildi. Bu voqea bir kun yuz berishini bilsak-da, qalbimizda qandaydir bo‘shliq paydo bo‘lgani shubhasiz.
U haqida ko‘p yozish mumkin. Mayli, gollari gapirsin. E’tiboringizga uning terma jamoamiz safida kiritgan eng muhim gollari o‘nligini havola qilamiz.
10-O‘RIN
28.01.2011. Doha. Osiyo kubogi. 3-o‘rin uchun bahs. Janubiy Koreya – O‘zbekiston 3:2
Geynrix juda ko‘p marotaba, ruscha ta’birga qiyosan aytganda, «prestij uchun gollar»ning muallifi bo‘lgan. JCH -2006 saralashida Koreya va Kuvayt, shuningdek Ukraina, Armaniston terma jamoalari qarshi o‘rtoqlik o‘yinlaridagi gollar yorqin misol. Qatardagi «kichik final»ga kiritilgan ikki gol terma jamoamizga ochko olib kelmagan bo‘lsa-da, ushbu gollar biz uchun qadrli. Aynan yuqorida aytilgan ta’bir – «prestij goli» uchun juda mos keladi.
Tasavvur qiling, Avstraliyadan oltita gol o‘tkazilgach, Janubiy Koreya ham ketma-ket uchta gol kiritib ustimizdan muzdek suv quyib yubordi. Yarim finaldagi yirik hisob tasodif emas, Osiyo futbolimizdagi haqiqiy o‘rnimiz ekaniga ishonishni umuman istamasdik albatta. Geynrix ham buni istamadi, haqiqiy yetakchilarga xos harakat qilib, sha’nimizni qisman saqlab qola oldi. Avvaliga Olim Navkarov ishlagan penaltini golga aylantirgan bo‘lsa, keyinchalik individual harakatlari yordamida hisobni yanada qisqartirdi. To‘g‘ri, boshqa golga kuchimiz yetmadi, ammo mana shu gollar shaxsan men uchun juda muhim ediki, o‘ylashimcha, o‘sha Avstraliya tajribasidan keyin futbolchilarimiz o‘z kuchlariga qaytadan ishonishlari uchun qandaydir muhim faktor vazifasini o‘tadi.
9-O‘RIN
11.03.2007. Almati. Alma TV kubogi. Qozog‘iston – O‘zbekiston 1:1
Bir paytlar qozog‘istonliklar yaxshi ishni boshlashgandi. Davraviy formatda maydon egalari, biz, Ozarboyjon va Qirg‘iziston terma jamoalari homiy ta’sis etgan bosh sovrin uchun uchun kurashishdi. Terma jamoamiz Ozarboyjonga yutqazib, qirg‘izlarni yirik hisobda yengdi. Maydon egalari ikki o‘yinda g‘alaba qozondi. Xullas, so‘nggi turga kelib, shunday vaziyat paydo bo‘ldiki, mezbonlarni durang ham qoniqtirar, terma jamoamiz esa turnir g‘olibi bo‘lish uchun g‘alaba qozonishi kerak edi. Ana o‘shanda uch jamoada oltitadan ochko bo‘lar, qirg‘izlarga eng ko‘p golni biz urgandik.
Hisobni mezbonlar ochishdi. 35-daqiqada esa, Aleksandr Geynrix chiroyli gol kiritdi va hisobni tenglashtirdi. Uchrashuv oxiriga borib, vakillarimizda hisobda oldinga chiqib olish uchun yuzaga kelgan imkoniyatlar, qirg‘izistonlik hakamning xatolari va Anvar Soliyevning quyoshqondan chiqib ketgani barchaning esida bo‘lsa kerak. Menimcha, buni qo‘shnilarimiz ham unutishmagan bo‘lsa kerakki, turnir ham «tagiga oldi».
8-O‘RIN
17.11.2015. Toshkent. JCH-2018 saralash o‘yini. 2-bosqich. O‘zbekiston – Yaman 1:0
Doimo bizga oson tuyulgan bu bosqichni Shimoliy Koreyada 2:4 hisobidagi mag‘lubiyat bilan boshlagach, terma jamoada nimanidir o‘zgartirish ehtiyoji paydo bo‘lgandi. Qosimov iste’foga chiqarilib, Samvel Babayan boshqaruvga kelgach, jamoa muhitini qandaydir ijobiy o‘zgarishlar sezilgan va ikki yillik tanaffusdan so‘ng, Geynrixni terma jamoaga qaytargandi.
Hujumchi bu ishonchga munosib javob qaytardi. Yamanliklar himoyada yaxshi o‘ynab, futbolchilarimizga imkoniyat bermayotgan bir paytda maydonga tushgan Geynrix hujum chizig‘iga yanada mazmun kiritdi. Uning goli O‘zbekistonning g‘alabasini ta’minladi va guruh peshqadamiga aylantirdi.
7-O‘RIN
07.06.2008. Toshkent. JCH – 2010 saralash uchrashuvi, 3-bosqich. O‘zbekiston – Singapur 1:0
Yuqoridagi o‘yinga o‘xshash xarakterdagi yana bir o‘yin. Umuman bunday vaziyatlarda gol kiritish aynan Geynrixga xos. U ko‘pincha terma jamoamizning yagona gollarini urgan yoki hisobni ochgan. Ya’ni raqib kuchlilik qilayotganda yoki jamoa o‘yini qovushmayotgan paytda u tashabbusni o‘z qo‘liga olar va individual mahorati evaziga chiroyli gol kiritardi.
Bu safar JCH-2010 saralashining uchinchi bosqichida Toshkentda Singapurni qabul qilgandik. Safarda aynan ushbu jamoani 7:3 hisobida yutganimiz tufayli, Toshkentda ko‘pchilik gollar shousini kutgan bo‘lishi ehtimol. Ammo keyingi bosqichdan faqat nazariya ajratib turganini bilgan futbolchilarimiz gol urishni uddasidan chiqa olmayotgandi. O‘yin zerikarli tus olayotgan bir pallada, Inileev maydonga Geynrixni tushirdi. O‘yinning 65-daqiqasi edi. O‘yinda jonlanish darrov sezildi va oradan 15 daqiqa o‘tar o‘tmas hujumchi hisobni ochdi. Hisob o‘yin oxirigacha o‘zgarmay qoldi va aynan shu g‘alabadan so‘ng, rasman keyingi bosqichga chiqdik. Livan va Saudiyaga qarshi keyingi uchrashuvlar faqat rasmiyatchilik uchun kerak bo‘ldi, xolos.
6-O‘RIN
16.01.2011. Doha. Osiyo kubogi. Xitoy – O‘zbekiston 2:2
Geynrix ijrosida yana bir superzarba. Esingizda bo‘lsa, guruhdagi ikki o‘yinni g‘alaba bilan yakunlagan bo‘lsak-da, keyingi bosqichga chiqa olmaslik xavfi oz bo‘lsa-da bizni ta’qib qilayotgandi. Agar Xitoy bizni yutsa, ochkolar bo‘yicha bizga yetib olar, mabodo ikki to‘p farqi bilan g‘alaba qozonsa, biz guruhda uchinchi o‘ringa tushib ketishimiz mumkin edi.
O‘yinning dastlabki daqiqalaridayoq hisobni ochgan xitoyliklar biroz xavotirimizga sabab bo‘lishdi. Yaxshiyamki, Abramov jamoasi tezda o‘ziga keldi va odatdagi «kvadrat»larini o‘ynashga tushib ketdi. Chiroyli kombinasiyani mantiqiy yakuniga yetkazgan Ahmedov hisobni tenglashtirdi. Ikkinchi bo‘limning ilk daqiqasida, hali futbolchilar tanaffusdagi ko‘rsatmalarga kirishmasdanoq, Sashaning o‘ttiz metrlar masofadan yo‘llagan superzarbasi barcha xavotirlarimizni tarqatib yubordi. Keyinchalik raqib hisobni tenglashtirgan bo‘lsa-da, bu guruhda g‘olib bo‘lishimizga xalaqit bermadi.
5-O‘RIN
22.07.2004. Chengdu. Osiyo kubogi. Guruh bosqichi. O‘zbekiston – Saudiya Arabistoni 1:0
Sovrinli o‘rinlar ostonasida uning jarima maydoni tashqarisidan yo‘llagan yana bir zarbasiga duch kelamiz. Yodingizdami?
Xitoydagi Osiyo chempionati guruh bosqichida Iroq, Turkmaniston va Saudiya Arabistoni terma jamoalari bilan bir guruhdan joy olgandik. Iroqqa qarshi dastlabki o‘yinda Qosimovning jarimadan kiritgan goli g‘alaba keltirgan bo‘lsa, ushbu o‘yining 13-daqiqasidayoq Sasha hisobni ochdi. Bu gol o‘yining oxirigacha o‘zgarmay qoldi va muddatidan oldin bizni chorak finalga olib chiqdi.
4-O‘RIN
30.07.2004. Chengdu. Osiyo kubogi. Chorak final. Bahrayn – O‘zbekiston 2:2
Futbolimiz tarixidagi eng alamli uchrashuvlardan biri Geynrixning chiroyli goli bilan boshlangandi. Guruh bosqichida vakillarimiz har uchchala uchrashuvni ham 1:0 hisobida yakunladi va qaysidir ma’noda hali tugaganiga bir oy ham bo‘lmagan Portugaliya-2004 dagi Gresiyani eslatib yuborayotgandi. Qizig‘i, kiritilgan uch goldan ikkitasini Mirjalol Qosimov jarima zarbasidan kiritgandi.
Birinchi bo‘limda hisob ochilmadi. 60-daqiqada esa, yana qulay nuqtadan jarima zarbasi belgilandi. Albatta deyarli hamma, Qosimovdan navbatdagi zarbani kutayotgandi
Geynrix to‘pga yugura boshladi. Oldingi vaziyatlar kabi, uning to‘pdan sakrab o‘tib ketishini kutayotganimizda, hammani chalg‘itib zarbani ijro etdi va to‘pni Ali Saidning uzoq burchagiga joylab qo‘ydi.
Afsuski, bu safar hisobni ushlab qola olmadik. 2:2 hisobida yakunlangan o‘yindan keyingi penaltilar seriyasida Geynrix o‘z imkoniyatini qo‘ldan boy bermadi. Marat Bikmayev va Leonid Koshelev esa zarbani noaniq ijro etdi.
3-O‘RIN
13.10.2004. Oman. JCH-2006 saralash uchrashuvi, 3-bosqich. Iroq – O‘zbekiston 1:2
Avvallari biz uchun muammosiz bo‘lib kelgan 3-bosqich bu safar juda xavotir bilan boshlandi. Bizga Iroq raqib bo‘lgandi va faqatgina guruh g‘olibi so‘nggi bosqich ishtirokchisiga aylanardi. Buning ustiga birinchi turda Toshkentda Iroq bilan zo‘rg‘a durang o‘ynadik. Yaxshiyamki, jonimizga Falastin terma jamoasi oro kirdi va Iroqdan qimmatli ochkolarni tortib oldi. Biz esa guruh peshqadamiga aylandik.
Baribir eng so‘nggi tur judayam tahlikali edi. Agar rasmiy mezbonlar (uchrashuv neytral maydonda, Oman shahrida bo‘lgan) g‘alaba qozonsa, bizni quvib o‘tishardi. Durang natija esa bizni qoniqtirardi. Maksim Shaskix o‘ninchi daqiqadayoq hisobni ochdi. Oradan 12 daqiqa o‘tib esa Sasha hisobni 2:0 ko‘rinishiga yetkazdi. Iroq hisobni qisqartirgan bo‘lsa-da, ikkinchi golni ura olmadi va qahramonimizning o‘sha zarbasi g‘alaba goliga aylandi.
2-O‘RIN
11.10.2011. Pxenyan. JCH – 2014 saralash uchrashuvi, 3-bosqich. Shimoliy Koreya – O‘zbekiston 0:1
Terma jamoamizning eng muhim g‘alabalaridan biri Geynrixning yagona goli evaziga qo‘lga kiritildi. Suriyani Tojikiston almashtirib, ikki turda ochko ololmadi, Yaponiya qandaydir kutilmagan vaziyatlarni taqdim etmadi, demak, 3 va 4-turlardagi Shimoliy Koreya va O‘zbekiston to‘qnashuvi o‘ziga xos pley-offga aylanishi aniq bo‘lib ulgurdi. Ushbu o‘yinlarda raqibidan ko‘proq ochko to‘plagan jamoa oqibatda guruhdagi ikkinchi o‘rinnni naqd qilib qo‘yishiga shubha yo‘q, albatta. Bu maqsad yo‘lidagi eng katta qadam esa, safardagi o‘yinda tashlangani biz uchun ayni muddao.
Aziz Haydarovning zargarona to‘p uzatishini ta’kidlagan holda, bu golda baribir, Geynrixning mahorati ustunroq ekanini tan olish kerak. Agar golni yana e’tibor berib tomosha qilsangiz, to‘p dastlab Azizga borayotgan pallada aynan Geynrix o‘z maydonimizda to‘p uchun kurash olib borgandi. Haydarov to‘pni egallab, uzoq masofaga uzatmani amalga oshirguncha, Geynrix raqib jarima maydoni yaqinida paydo bo‘ldi. Pozision kurashda bir himoyachini, to‘p bilan ikkinchi himoyachini aldab o‘tdi va yaqin burchakni aniq nishonga oldi.
1-O‘RIN
01.09.2016. Toshkent. JCH-2018 saralash o‘yini. So‘nggi bosqich. O‘zbekiston - Suriya - 1:0.
Aksariyat hollarda, terma jamoamiz so‘nggi bosqichni mag‘lubiyat bilan boshlagan va aynan shu omil keyinchalik, vaziyatni o‘nglashda muammolar keltirib chiqargan. Bu safarga qur’adan so‘ng, dastlabki o‘yin guruh autsayderi deb o‘ylaganimiz Suriya bilan o‘z maydonimizda o‘ynashimiz kerakligi hammada optimistik ruh ulashgandi.
Ammo bayram kuni o‘tkazilgan ushbu o‘yinda terma jamoamiz o‘yini qovushavermadi. To‘p hech raqib darvozasiga kiray demasdi. Nihoyat, o‘yinning 65-daqiqasida hamma kutib turgan holat yuz berdi - Geynrix zaxiradan maydonga tushdi. Aynan ushbu uchrashuv taqdirini hal qilgan yagona gol muallifiga aylandi. Tariximizda birinchi marta saralashning so‘nggi bosqichini g‘alaba bilan boshlay oldik.
Afsuski, musobaqaning ikkinchi yarmida terma jamoa ishonchni oqlay olmadi va aynan Suriya bizga hatto uchinchi o‘rinni ham bermadi. Lekin muhimlik va o‘sha paytdagi e’tibor bilan Aleksandr Geynrix bizga juda kerakli uch ochkoni taqdim etgandi.
Yana bir qiziq tomoni, ushbu gol Sashaning terma jamoamiz raqiblari darvozasiga urgan so‘nggi goli edi. Geynrixning eng so‘nggi goli uning O‘zbekiston libosidagi eng muhim goli bo‘lib qoldi, deyish mumkin.
BILASIZMI...
* Aleksandr Geynrix terma jamoa safida jami 31 gol urgan va bu ko‘rsatkich bo‘yicha faqat Maksim Shaskixdan (34) ortda qoladi xolos. * Terma jamoa tarkibida eng ko‘p maydonga tushgan futbolchilar ruyxatida Geynrix Jeparov (126) va Kapadzedan (119) keyin uchinchi o‘rinda bormoqda. Ammo aksariyat o‘yinlarda u zaxiradan ham maydonga tushganini e’tiborga olsak, uning terma jamoa libosida maydonda o‘tkazgan daqiqalari 8 nafar futbolchidan kam. Geynrix jami 22 o‘yinda asosiy tarkibda to‘liq o‘ynagan, 44 o‘yinda zaxiradan maydonga tushgan bo‘lsa, 31 o‘yin davomida almashtirilgan.
* Maqolada aytilganidek, Geynrix ko‘pincha, jamoa o‘yini qovushmayotgan paytlarda katta sahnaga chiqadi. Albatta, bunday uchrashuvlar ko‘proq safarda bo‘ladi. Ya’ni u TJ safida kiritgan 31 goldan 19tasini yurtimizdan tashqaridagi o‘yinlarda kiritgan. Lekin qizig‘i, u terma jamoamiz tarkibidagi so‘nggi 6 golini Toshkentda urgan.
Qahramon ASLANOV tayyorladi
