Ma’lumki, Olimpiya o‘yinlari XIX asrda emas, balki Qadimgi Yunonistonda, antik davrdayoq o‘tkazilgan. Zamonaviy Olimpiya harakatining tarixiga esa 120 yildan oshdi (1894 yilda Olimpiya o‘yinlarini qayta tiklash bo‘yicha Kongress o‘tkazilgan), Qadimgi Olimpiya o‘yinlari tarixi ming yildan ortiqroq davrni o‘z ichiga oladi. Bugun biz sizlarga Qadimgi Yunonistonda o‘tkazilgan Olimpiya o‘yinlari haqida qiziqarli faktlardan bir nechtasini keltirib o‘tmoqchimiz.
Birinchi Olimpiya o‘yinlari miloddan avvalgi 776 yilda bo‘lib o‘tgan. Biroq ko‘pchilik tarixchilarning fikricha, Olimpiada undan oldin xam o‘tkazilgan bo‘lishi mumkin.
O‘sha vaqtlarda Olimpiada faqat bir kun davom etgan. Ma’lum muddat o‘tgach, bu vaqt 5 kungacha cho‘zilgan. Xar bir kun ma’lum bir musobaqa uchun ajratilgan. Dastlabki Olimpiya o‘yinlarida faqatgina bitta musobaqa – yugurish bo‘lgan (192,27 metr masofaga). Asta-sekin Olimpiya dasturlariga yangi musobaqalar – disk uloqtirish, kurash, aravachalar poygasi, uzoqqa sakrash va kuch sinashish kabilar kiritilgan.
Qadimgi Yunonistonda o‘tgan Olimpiya o‘yinlari o‘ziga xos milliy ruhda tashkil etilgan. Bundan tashqari, faqat ozod tug‘ilgan yunonlargina musobaqalarda qatnashish va ularni tomosha qilish huquqiga ega bo‘lgan. Olimpiada musobaqalariga ayol kishilar kirishi va ishtirok etishi qat’iyan ta’qiqlangan. Faqatgina bitta ayol – Demetra ibodatxonasining xizmatchisi kirishi mumkin bo‘lgan, buning uchun unga alohida joy hozirlangan.
Zamonaviy sportda qoidani buzganliklari uchun atletlarga qizil yoki sariq kartochka berishlari, to‘plagan ochkolarini olib tashlashlari, diskvalifikasiya qilishlari mumkin. Avvallari esa bunday bo‘lmagan. Qadimgi greklar juda qattiqqo‘l bo‘lishgan. Masalan, biror atlet startga ertaroq chiqsa, uni tayoqlar bilan savalashgan. Musobaqa ishtirokchilari nosog‘lom raqobat qilsa, qoidalarni buzsa, uni toshbo‘ron qilishlari va hatto o‘ldirib yuborishlari ham mumkin bo‘lgan. Qoidalarga rioya qilmaslik Zevsga (Qadimgi Yunon xudosi) nisbatan hurmatsizlik deb baholangan.
394 yilda Rim imperatori Feodosiy I Olimpiya o‘yinlari o‘tkazishni taqiqlagan. Rimliklarning fikricha, Olimpiada xristian dinining greklar orasida tarqalishiga salbiy ta’sir ko‘rsatgan (to‘sqinlik qilgan).
