Yevropada «Oltin butsa» mavsumni Yevropaning barcha yuqori divizionlari bo‘yicha to‘purar sifatida yakunlagan o‘yinchiga beriladi.
Birinchi marta 1967-68 yilgi mavsumda fransuz futbol jurnali L'Equipe tomonidan taqdim etilgan.
Loyiha L'Equipe tomonidan ishlab chiqilgan bo‘lsada, «Oltin butsa» mukofotini topshirish mas’uliyati 1996-97 yildan beri European Sports Media (ESM) - futbolga oid nashrlar uyushmasi, shu jumladan Marca, La Gazzetta dello Sport kabilar zimmasiga yuklanadi.
Levandovski ketma-ket ikkinchi marta «Oltin butsa»ni qo‘lga kiritdi.
Bu yo‘lda unga qarshilik ko‘rsatgan nomlar orasida ayrim kutilmagan futbolchilar bor. Aksariyat Yevropa ligalarida mavsumlar allaqachon yakunlanib bo‘ldi. Bu shuni anglatadiki, natijalarni, jumladan, goleadorlarni sarhisob qilish vaqti keldi. Robert Levandovski 2021/22 yilgi mavsum yakuniga ko‘ra «Oltin butsa»ni qo‘lga kiritdi. Nufuzli sovrin uchun yo‘lda Levani quvib kelayotgan eng yaxshi o‘n nafar futbolchi mana shunday ko‘rinishda ro‘yxatdan joy olgan.
ESM 1996-97 yillarda «Oltin butsa» mukofotini topshirishni o‘z zimmasiga olganidan beri to‘purarni aniqlashda ballar tizimidan foydalaniladi.
Qit’aning kuchli beshlik ligalarida urilgan gollar ikki ballga, 6 dan 21 gacha bo‘lgan ligalarda urilgan gollar 1,5, qolgan ligalarda esa bir koeffisiyentga ko‘paytiriladi.
Yevropaning kuchli besh ligasi: La Liga, Premyer-liga, A Seriya, Bundesliga va Liga 1. Shunisi e’tiborga loyiqki, 1990-91 yillarda Kipr futbol assosiasiyasi bilan kimning g‘olib ekanligi borasidagi kelishmovchilikdan keyin mukofot 1991-92 va 1995-96 yillar oralig‘ida berilmagan. O‘sha mavsumda 34 ta gol urgan «Srvena Zvezda» futbolchisi Darko Panchevga keyinroq 2006 yilda «Oltin butsa» topshirildi.
Lionel Messi «Oltin butsa» mukofotini eng ko‘p qo‘lga kiritgan futbolchi hisoblanadi. «Barselona» afsonasi olti marta (2009-10, 2011-12, 2012-13, 2016-17, 2017-18, 2018-19) sovrinni qo‘lga kiritgan.
Messining azaliy raqibi Krishtianu Ronaldu hisoblanib, u «Real Madrid» (2010-11, 2013-14, 2014-15) va «Manchester Yunayted» (2007-08)da ushbu sovringa ega chiqqan.
Levandovski ketma-ket ikkinchi marta «Oltin butsa»ni qo‘lga kiritdi.
Bu yo‘lda unga qarshilik ko‘rsatgan nomlar orasida ayrim kutilmagan futbolchilar bor. Aksariyat Yevropa ligalarida mavsumlar allaqachon yakunlanib bo‘ldi. Bu shuni anglatadiki, natijalarni, jumladan, goleadorlarni sarhisob qilish vaqti keldi. Robert Levandovski 2021/22 yilgi mavsum yakuniga ko‘ra «Oltin butsa»ni qo‘lga kiritdi. Nufuzli sovrin uchun bu yo‘lda Levani quvib kelayotgan eng yaxshi o‘n nafar futbolchi mana shunday ko‘rinishda ro‘yxatdan joy olgan.
«Oltin butsa» uchun kurashda ballar qanday hisoblanishi barchaga qiziq. Top 5 ligalarda urilgan gol ikki ochkoga teng. UYEFA koeffisiyentlar jadvalida esa status bo‘yicha 6-o‘rindan 21-o‘ringa qadar bo‘lgan chempionatlarda har bir urilgan gol uchun 1,5 balldan beriladi. Bundan tashqari, har bir gol uchun faqat bir ochko olish ham mumkin.
• Yuqorida ta’kidlanganidek, Levandovski uchun «Oltin butsa» uning uchun ketma-ket ikkinchisi bo‘ldi – 2020/21 yilgi mavsumda polshalik 41 ta gol (82 ochko) bilan ushbu sovrinni o‘ziniki qilgan edi. Bungacha Robert hech qachon «Oltin butsa»ni qo‘lga kiritmagan. Undan tashqari yana 9 nafar futbolchi ikki martadan ushbu individual sovringa ega chiqqan. Ular orasida Leo Messi eng ko‘p «Oltin butsa»ga ega (6), Krishtianuda esa bu ko‘rsatkich 4tani tashkil etadi.
Kilian Mbappe Liga 1da 28 ta gol va 56 ochko bilan ikkinchi o‘rinni egalladi. Yosh fransuz hali «Oltin butsa»ni qo‘lga kiritmagan bo‘lsada, uning kelajagi hali oldinda.
• «Lasio» hujumchisi Chiro Immobile 27 gol / 54 ochko bilan uchinchi o‘rinni egalladi. Chiro 2019/20 yilgi mavsumda «Oltin butsa»ni qo‘lga kiritgan. Eng qizig‘i, italiyalik futbolchi Messi va Levandovskining bombardimonlik davrlaridan qo‘rqmay chiqib, yetakchilikni qo‘lga olgandi.
• «Srvena Zvezda»ning norvegiyalik hujumchisi Oxi Omoyxuanfo kutilmaganda oltinchi o‘ringa ko‘tarilib oldi. 28 yoshli hujumchi «Molde» safida gollarni raqiblari darvozasiga qalashtirib tashladi. 2022 yilning yanvarida u Serbiyaga ko‘chib o‘tdi va gol urishni davom ettirdi.
• Kuchli o‘nlikka so‘nggi turgacha Premyer-liganing eng yaxshi to‘purari nomi uchun kurashgan Muhammad Saloh va Son Xyon Minlar kirdi. Son «Norvich»ga urilgan goldan so‘ng Saloh gol urdimi deb sheriklaridan so‘radi. Misrlik gol urgan edi va natijada mukofot ikkiga bo‘lindi.
