«Ливерпуль»нинг чемпионлиги учун катта ҳисса қўшган Садио Маненинг саргузаштларга бой ҳаёти билан ўқувчиларини таништириб ўтамиз. Тан олиш лозим, сабр, бардош ва орзу сари интилишда Садио бугунги кундаги ёш футболчиларга чинакам ўрнак бўлиши лозим. Келинг,ҳаммаси ҳақида навбати билан...
«Мен уйдан қочиб кетиш учун ҳамма нарсани тайёрлаб қўйдим. Афсуски, пулдан бошқа ҳаммаси ҳал этган эдим. Керакли буюмларни сумкага жойладим ва уйимиз олдидаги баланд ўтлар ичига беркитиб қўйдим. Ўша куни жуда эрта турдим. Тишларимни ювдим ва дўстимнинг уйига равона бўлдим. У менга йўл ҳақи учун пул бериб туриши лозим эди. Кейин 5 км пиёда йўл босдим ва Дакар сари жўнаётган автобусга ўтириб орзум сари йўл олдим».
Орадан икки ой ўтиб ёш Садионинг оиласи уни топди ва яна ортга – Бамбали қишлоғига олиб кетишди. Бу ҳам етмаганидек, унга «сен Бамбали қишлоғидан футболчи чиқади деб ўйлаганмидинг?» қабилидаги саволни ҳам беришди. Ачинарлиси шундаки, Садионинг оиласида ҳеч ким футбол билан қизиқмас, онаси уни кўчада тўп тепаётганини кўриши билан уни қувиб кетар эди. Бечора она ўз ўғлининг яхши ўқитувчи бўлишини, илм олиб Дакарга йўл олишини орзу қилар эди. Унинг назлида тўп тепиш билан ҳаётда ҳеч нарсага эришиб бўлмас эди. Шунга қарамай, Садио футбол учун дарслардан қочар, ҳар сафар дадаси ёки онасидан калтак есада футболдан сира воз кеча олмас эди. Эътиборлиси шундаки, у ўша калтакларни кулиб эслаб туради:«Бу менинг тарбиямнинг бир қисми. Айнан шу тарсакилар сабабли бугунги кунимда ҳам яратганга шукурлар айтаман».
Садио шу қадар футболни яхши кўрар эди-ки, ҳатто унга айрим кунлари чўмилиб чиқишга ҳам вақт етмай қолар эди. Бечора болакай доимо дўстларига: «қачон пул топсам, ана ўшанда чўмилишни бошлайман»,деб айтар, ҳеч қачон меҳнатдан қочмас эди. Ёш бўлишига қарамай, Садио қишлоқ яқинидаги гуруч ва ёнғоқ экилган ерларда ёлланма деҳқон сифатида ишлар, шу билан биргаликда,футбол учун ҳам вақт ажратар эди. Тасаввур қилинг! Озғиндан келган, паст бўйли болакай гуруч даласидан лой ботиб келганча чарчаб уйқуга кетмоқда...
Уйидан қочиб кетиш орқали вазиятни ҳал этиб бўлмаслигини англаган Садио бошқача услубни қўллашга тушиб кетди. Энди у барчани ўзидан яхши футболчи чиқишига ишонтиришни бошлади. Садионинг 6 ой давомида қилган илтимослари ота-онасини эритиб юборди. Бамбали қишлоғи аҳолиси Садио учун Дакар сафарига етарли пулни йиғиб берди. Унинг амакаси жияни билан автобусга ўтирди ва Сенегал пойтахти сари йўл олди.
«У ерда 200-300 чоғли болалар бўлиб, барчаси кўрикдан ўтиш мақсадида ташриф буюрган экан. Мен учун барчаси жуда ёмон бошланди. Барча устимдан кулишни бошлади. Сабаби, эгнимда ўзимга каттароқ бўлган иштон, ёнлари йиртилиб кетган эски бутса ва ранги униққан эски футболка бор эди. Мени кўрган «барча шундан футболчи чиқадими» деган қиёфада боқар, бироқ буни енгиб ўтдим. Майдонда янги бутса кийиб келган болалардан яхшироқ чопдим ва ҳаммасини амалда кўрсатдим. Уларга ёқдим ва мени танлаб олишди. Айнан ўша кундан бошлаб менинг саргузаштларим бошланди десам, адашмаган бўламан».
Академиядаги Садионинг биринчиустози Мади Туре ўша кун ҳақида қуйидагича хотрилайди: «Садио жуда эътиборли ва мушоҳадали болакай эди. У тенгдошларидан тезроқ ўргана бошлади».
Академия Франциянинг «Мец» жамоаси билан ҳамкорлик қилар, асосий даромад айнан шу ҳамкорликдан келиб тушар эди. Француз скаутлари Маненинг майдонда тер тўкишини кўрган куниёқ у билан шартнома имзолашди ва Фаранг юртига олиб кетишди. Қаҳрамонимиз тезроқ асосий таркибга кириш мақсадида илк учрашувини кучли оғриқ билан ўтказди. 2011-йилда бўлиб ўтган учрашвдан сўнг, қаҳрамонимиз ҳатто касалхонага тушиб ҳам қолди, бироқ ўзи истаган мақсадга эришди. У ўша учрашувдан бошлаб фақат «Мец»нинг асосий таркибида ўйнади.
Орадан бир йил ўтин Манени Сенегел олимпия терма жамоасига чақиришди. 2012-йилдаги Олимпиадада қаҳрамонимиз ўзини жуда яхши намойиш этди. Мусобақадан сўнг у билан «Марсель» ва «Бордо»сингари грандлар қизиққан бўлса-да, футболчининг агенти уни Австрияга мажбурлаб олиб кетди. Садио аслида ҳеч қаерга кетмоқчи эмас эди, бироқ «Ред Буллс» аллақачон унинг трансфери учун 4 миллион евро тўлаб қўйган ва Манедан кетишдан бошқа чора йўқ эди.
«Клуб президентихонасидан чиқар эканман, негадир кўзларимга ёш келди. «Мец» мен учун аллақачон ўз уйимдек қадрдон бўлиб қолгани боис, кетишни сира истамаганман. Шундай бўлсада, Австрияда мени ўз жамоасида кўришни истаган мураббий қарши олди. Рожер Шмид менинг футболчи сифатида ўсишимда катта ёрдам берди. Айнан у футболда энг муҳими тактика эканлигини, позиция танлашни ва ўз имкониятларимдан унумли фойдаланиш йўлларидан менга сабоқ берди. Энг муҳими шундаки, у менга биринчи кундан бошлаб ишонч билдирди ва бу ишончни йўқотиб қўймасликка тиришдим».
Шмиднинг ўзи сенегаллик йигитчадан илиқ хотирлар қолганини яшириб ўтирмайди: «Мен илк машғулот ўтказган кунимдаёқ унда топ даражага чиқиш учун барча имконият борлигини англаганман. Шундай бўлсада, тактик аспектлар борасида унда уқув йўқлиги сабабли тезда натижа қайд этишнинг иложи бўлмади. Эътиборлиси шундаки, янги даражага кўтарилиш учун ҳеч қандай вақт талаб этилмади. Мане сингари футболчини аввал сира учратмаган эдим. У жамоаси учун 90 дақиқа тинмай югуриши ва ҳимояда ҳам тер тўкиши мумкин. Унинг форматидаги ўйинчилар исталган мураббий учун орзу».
Айнан ушбу трансфер Манега катта футбол эшикларини очиб берди. Аввалига Австрия чемпионлиги, Европа Лигасидаги ажойиб ўйинлардан сўнг, «Саутгемптон» Манени «туманли албион»га олиб келди. Қаҳрамонимиз меҳнаткашлиги сабабли икки мавсумдаёқ «Ливерпуль» назарига тушди ва Юрген Клоппнинг енгилмас жамоаси аъзосига айланди. Кўп ўтмай, «Ливерпуль» уни бутун дунёга танитди. ЕЧЛ, АПЛ олтин медалларидан сўнг, Мане «олтин тўп» учун курашда 4-поғонани забт этди.
Клопп — Маненинг тақдири!
Аслида, Манени янги даражага олиб чиққан Рожер Шмид Юрген Клоппнинг «Боруссия»сидан илҳомланган мураббий саналади. Энг қизиғи шундаки, ўз вақтида Мане «Боруссия Дортмунд» билан шартнома имзолаш мақсадида Дортмундга келади ва Юрген Клопп билан суҳбат ўтказади.
«Мен ўз ҳаётим давомида бир нечта хатоларга йўл қўйганман. Улардан энг каттаси сифатида Манени қўлдан чиқариб юборганим эканини тан оламан. У менинг хонамда ўтирар, биз узоқ суҳбат қурдик. Негадир сўнгги дақиқаларда шубҳа уйғонди ва мен бу трансфердан воз кечдим. Бу 111 фоиз менинг айбим. Садио ажойиб йигит. Яхшиямки,тақдир менга иккинчи имкониятни тақдим этди».
Садио «Ливерпуль» билан шартнома имзолагач, инглиз нашрлари учун қизиқарли воқеани сўзлаб берди.
«Мен АПЛга келганимда, Клопп аллақачон «Ливерпуль»да иш бошлаган эди. Мен доимо унинг жамоасига қарши учрашувларда гол киритганман. Ҳар сафар «Ливерпуль» билан ўйинда гол урганим боис ҳам у мени сотиб олишларини сўрган бўлса, ажаб эмас. Улар «Ливерпуль»га бошқа гол киритмаслигим мақсадида мени сотиб олишган бўлса керак».
Тан олиш лозим, футбол ортидан келган катта пуллар Садиони ўзгаритиб юборгани йўқ. Ҳозир унга бўлган ҳурматингизни ошишига сабаб бўлувчи кичик омилларни эътиборингизга ҳавола этамиз.
«Ўйлашимча, ер юзида «PlayStation»дан фойдаланишни билмаган ягона профессионал футболчи мен бўлсам керак. Сабаби, жамоадошларимнинг барчаси кўп вақтини айнан видеоўйинларга сарф этишади. Тўғриси, бундай ўйинлар мени сира қизиқтирмаган. Очиғи,ўйин пультини тўғри ушлашни ҳам билмайман».
Садио ҳақида француз суратчиси айтиб берга воқеа ҳали-ҳамон мухлисларни ҳайрон қолдиришда давом этмоқда. Унинг айтишича, Садио камерани кўргач, унинг олдига келади ва ундан ўзини клуб эпикировкаси туширилган либосда суратга олиб қўйишини илтимос қилади. Сенегаллик болакай ушбу суратни онасига жўнатишини илтимос ҳам қилади. Сураткаш онасининг e-mail адресини сўрганида, у бошини чайқатади. Кейин клуб почтасини беради. Ҳаммаси келишилгач, Мане ҳаммаси текингами деб сўраб ҳам қўяди. Бу воқеани айтиб берган сураткаш Эмил Густонс аллақачон ижтимоий тармоқлар юлдузига айланиб кетган. «Садиони бир кўришда эслаб қолдим. У худду японлар сингари бошини эгганча раҳмат айтар, жуда тавозебилан сўзлар эди. Ўшанда у менга Сенегалдан энди келганини ва оила аъзолари ундан хавотир олаётганини ҳам қўшиб қўйган эди».
Садио Мане 2016-йилда отаси имомлик қилаётган масжидни тўлиқ таъмирдан чиқариб беради. Ушбу мавзу ҳақида берилган саволга Мане «Мен ҳали ёшман, бироқ айни дамда юртим учун нимадир қилиш мақсадидаман. Ёшлигимдан бошлаб мени тарбия қилган регион учун нимадир қила олиш иштиёқида катта бўлдим. Сенегаллик дўстларим билан ажойиб режаларни ўйлаб қўйганмиз. Ҳаммаси ўз навбати билан бўлади деган умиддаман».
«Мен мусулмонман. Ҳар куни беш бор Аллоҳга ибодат қилишга ва бу ишни масжидда бажаришга ҳаракат қиламан. Қайсидир куни масжидда ганалик дўстимни учратиб қолдим. У билан суҳбатлашдик ва бирга масжид таҳоратхонасини тозаладик. Ана шу пайтда, бизни кимдир суратга олаётганини кўриб қолдим. Дарров унинг олдига келдим ва бу видеони оммага кўрсатмасликни илтимос қилдим. У ваъда берганча биздан нари кетди, бироқ эртаси куни интернетда ўша видеога кўзим тушиб қолди. Бироз ғалати, бироқ бунинг қўрқинчли жойи йўқ».
Яхёхўжа Улуғхўжаев
