Сўнгги кунлар "Бёрнли" ва унинг мухлислари учун ажойиб бўлди. 7 апрель, жума куни жамоа "Мидлсбро"ни 2:1 ҳисобида мағлуб этди ва ушбу ғалаба эвазига улар Чемпионшипга тушиб кетганидан бир йил ўтиб, Премьер-лигага қайтишди. Душанба куни эса "Терф Мур" стадионида ҳақиқий байрам бўлиб ўтди - "Бёрнли" "Шеффилд Юнайтед" билан тўқнаш келди (2:0) ва якунига олти ўйин қолганида чемпионатда биринчи ўринни қўлга киритди.

Винсент Компани "Бёрнли"да инқилобни амалга оширди

Бельгия терма жамоаси ва "Манчестер Сити"нинг собиқ сардори Венсан Компани ("Шеффилд Юнайтед" устидан ғалаба қозонилган куни у 37 ёшга тўлди) мураббийлик қилаётган жамоа жорий мавсумда чинакам устунлик қилди. "Бёрнли" ҳозирда энг кўп ғалаба қозонган (40 турда 26та), энг кам мағлубият (2та); энг кўп урилган (78 гол) ва энг кам гол ўтказиб юборган (30 гол) жамоа. Жамоа ҳаттоки очколар бўйича лига рекордини янгилаш имконияти ҳам бор - 2005/06 йилги мавсумда "Рединг" 106 очко тўплаган. Бунинг учун қолган олтита ўйиннинг барчасида ғалаба қозонишингиз керак бўлади, бу даргумон, лекин 100 очкодан ўтиш жуда мумкин ва бу сўнгги 20 йил ичида атиги уч марта қайд этилган натижа саналади.

"Бёрнли"нинг ютуқлари қизиқиш уйғотади ва бир-бирига боғлиқ иккита сабаб бор: биринчидан, клуб атрофидаги вазият, иккинчидан, фаолияти жуда ёрқин бошланган бош мураббийнинг шахсияти.

Афсонанинг кетиши ва 100 миллион қарздорлик

Сўнгги йилларда "Бёрнли" Шон Дайч номи билан қаттиқ боғланган. Қизил сочли мураббий 2012 йилнинг октябрь ойида "Кларетс"ни бошқарган, бир ярим мавсумдан сўнг клубни Премьер-лигага олиб чиққан ва 2017/18 йилги чемпионат якунларига кўра, жамоа 7-ўринни эгаллаган ва Европа Лигасига йўлланма олган. 51 йил ичида биринчи марта Европа майдонларига қайтган жамоа учун мавсум қисқа бўлди: август ойида "Бёрнли" "Олимпиакос"га ютқазиб, гуруҳ босқичига чиқа олмади. Лекин бунинг ўзи клуб имкониятларидан келиб чиққан ҳолда катта ютуқ эди.

Жамоа Премьер-лигадаги ҳақиқий эскича орол эди. Бошқа клублар америкалик сармоядорлар ва осиёлик ишбилармонлар томонидан қабул қилинган бўлса-да, "Бёрнли", худди юз йил олдин бўлгани каби, Ланкаширлик маҳаллий тадбиркорларга тегишли эди. Пеп Гвардиола ва Юрген Клопп Премьер-лигани босим ва тўпга эгалик қилиш лигасига айлантирган бўлсалар, Дайч узоқ паслар ва куч курашлари билан футболни ривожлантирди.

Аммо бу абадий давом этмади, айниқса клуб эгалари Майк Гарлик ва Жон Банаскиевич янги ўқув иншоотини қуришга жиддий сармоя киритганлари сабабли (Дайч лойиҳалашда иштирок этган ва бу унинг таъсири ва иштироки даражасини кўрсатади), 2020 йил декабрь ойи охирида "Бёрнли" Американинг ALK Capital инвестиция гуруҳи назоратига ўтди, у 84% акцияларни 200 миллион фунт стерлингга сотиб олди.

Аввалига ҳаммаси яхши кўринди: томонлар мақтовлар алмашишди ва ривожланишнинг янги босқичи ҳақида гапиришди ва Гарлик ва Банаскевич ҳатто янги директорлар кенгашига қўшилишди. Аммо тезда маълум бўлдики, ALK Capital "Бёрнли"ни сотиб олиш учун қарз олиб, бу қарзни (тахминан 100 миллион доллар) клуб балансига қўйган.

Трансфер бозорида Дайч янги хўжайинлардан ҳам унчалик кўп ёрдам олмади - 2021 йилнинг январида жамоага ҳеч ким қўшилмаган. Ёзда эса Ваут Вегхорст (17,5 миллион евро) ва Максвел Корнет (15 миллион) жамоага келиб қўшилди, бу эса ҳужумкор гуруҳни бироз янгилашга имкон берди, қўшимча равишда марказий ҳимоячи Натан Коллинз учун 14 миллион тўланди. Аммо январь ойида, АПЛда жон сақлаб қолиш учун кураш авжига чиққан пайтда "Ньюкасл"га асосий ҳужумчи Крис Вудни сотиб юборди. Бир томондан, 30 миллион беришганда, рози бўлиш мантиқан тўғри, лекин муаммо шундаки, Вуд ўрнига ҳеч ким олинмаган.

Ҳаммаси 2022 йил апрель ойида Дайчнинг кетиши ва сўнгги турда айнан ўша "Ньюкасл"дан учралган мағлубиятдан кейин қуйи лигага тушиб кетиш . Кейин деярли барча асосий ўйинчиларнинг кетиши бошланди. Лекин клуб уларнинг трансферидан мўмайгина пул ишлаб олишга муваффақ бўлди: дарвозабон Ник Поуп "Ньюкасл"га 11,5 миллион евро эвазига йўл олди, Коллинз "Вулверхэмптон"га 24 миллионга кетди, Корнет "Вест Хэм"га (20,7 миллион), Дуайт Макнейл "Эвертон"га 17 миллионга сотилди. Бошқалар "Бёрнли"ни эркин агент сифатида тарк этишди. Ҳаммаси бўлиб 13 нафар футболчи кетди, аввалги таркибдан эса 10 нафар футболчи қолди.

Буларнинг барчасини ҳисобга олсак, истиқболлар унчалик қизғин кўринмади. Айниқса, Қатарда бўлиб ўтадиган 2022 йил қишки Жаҳон чемпионати муносабати билан мавсум 29 июлда бошланди ва Чемпионшип тиғиз тақвими билан бутунлай сиқилди.

Компанининг "Бёрнли"даги инқилоби: тортни тақиқлаш, майдонда қўшимча белгилар ва кунига 12-14 соат иш.

Ўтган ёзда Компанининг таклифи иккала томон учун ҳам хавф бўлиб туюлди. Бир томондан қарзи бор ва деярли ўйинчиси йўқ, қуйи лигага тушиб кетган клуб, иккинчи томондан ўша пайтдаги 36 ёшли мураббий, унинг тажрибаси "Андерлехт"да икки мавсум билан чегараланган эди. Аммо айни пайтда инқирозли вазият имкониятларни очиб берди. Компани амалда уйига қайтаётганди - Бёрнли Манчестердан 75 км узоқликда жойлашган бўлиб, бельгиялик мутахассис у ерда 11 йил яшаган, ўша ерда рафиқаси билан учрашган ва фарзандли бўлган. У Дайчнинг меросига қарамай, ўзи учун таркиб йиғиши ва ўз ғояларини амалга ошириши мумкин эди. Ва жамоа оммавий қайта ишга тушириш имкониятига эга бўлди.

Премьер-лигадан "парашют" деб аталадиган тўловлар қарзларни тартибга солишга ва молиявий аҳволни барқарорлаштиришга ёрдам берди ва ўйинчиларни сотишдан тушган маблағ дарҳол янгиларини сотиб олишга йўналтирилди, ойлик маоши эса кескин камайди.

Натижада, Компани "Бёрнли"да ҳақиқий инқилобни амалга ошириб, инглиз ОАВлари мавсум давомида Чемпионшипдан "Манчестер Сити" ёки "Манчестер Сити" деб атаган енгил жамоани қурди. Стилистик жиҳатдан улар ҳақиқатан ҳам ўхшашдир (албатта, ўйинчиларнинг даражаси ва қаршилик учун мослаштирилган). Тўпга эгалик қилиш, ижодкорлик, юқори интенсивлик ва прессингга асосланган ҳужум услуби. Ҳатто тафсилотлар ҳам ўхшаш: Компани қўл остида "Бёрнли" орқа тўртлик билан ўйнайди, унга эга бўлганда, учликка айланади: экстремаллар олдинга кўтарилади ва марказий ҳимоячилар таянч ярим ҳимояга кўтарилади.

"Бир кун келиб у "Сити"ни бошқаради. Қачон? Билмайман, лекин бу содир бўлишига аминман. Бу шунчаки тахмин ва эҳтимол, мен нотўғри гапираётгандирман. Аммо Винсентда барча керакли фазилатлар бор: тўғри иш ахлоқи, ўйинни тушуниш, ҳурмат, тажриба. У қилган ишни қилиш жуда қийин, аммо Винсент ажойиб иш қиляпти. Унинг тақдири шу ерда бўлади", - деди Пеп Гвардиола Компани ҳақида.

Испаниялик мураббий билан таққослаш муқаррар, гарчи Компанининг ўзи буни олдини олиш учун қўлидан келганича ҳаракат қилса-да, у ўзини, ўз қарашлари ва ғояларига эга мутахассис эканлигини таъкидлайди. Аммо Гвардиоланинг бельгияликка таъсири яққол кўриниб турибди ва унинг ўзи ҳам буни инкор этмайди. "Сити"да улар уч йил бирга ишладилар ва ўйинчилик фаолиятининг кейинги босқичларида Компани ўйнаганидан кўра кўпроқ муомалада бўлди. Аммо бошқа томондан, бу унга кўпроқ томоша қилиш, тинглаш, тафсилотларни сезиш имконини берди. Ўшанда бельгиялик мураббий бўлиш истагида ўзини намоён қилди.

Умуман олганда, қизиқ тенденция юзага келмоқда: Гвардиоланинг қандайдир шогирдлари саналган Хави ва Микель Артета юқори лигада илк чемпионликни қўлга киритишга яқин турибди. Компани эса Чемпионшипда чемпионликни қўлга киритди.

"Бёрнли"га келганидан сўнг, у дарҳол ўйинчиларни маълумот билан юклай бошлади ва ўйинчиларнинг назарияни ўрганишини осонлаштириш учун машғулот майдонларидан бирига қўшимча бельгилар қўйиб, уни зоналарга бўлди. The Athletic нашри хабарига кўра, Компани базага биринчи бўлиб етиб келган ва охирги бўлиб у ерда 12-14 соат вақт ўтказган. Ва ҳозир ҳам, мавсум давомида у футболчиларни томоша қилиш учун боради, шу жумладан скаутлик: март ойида, масалан, у Данияда эди.

Бельгиялик мутахассис мослашувчан бўлишни билади: Дайч даврида кўп йиллардан буён туғилган кун тортларини тўғридан-тўғри базада истеъмол қилиш одати бор эди, бироқ, Компани буни тақиқлади. Аммо у ўзидан олдинги раҳбар томонидан ўйлаб топилган "Оёқлар, юрак, бош" шиорини Дайч "Бёрнли" билан эришган барча ютуқларига ҳурмат сифатида қолдирди. Футболда Компани бош билан биринчи ўринда туради, лекин у баъзида оёқ ва юракни буриш кераклигини тушунади. “Сандерленд” билан сафар ўйинидаги танаффусда, “Бёрнли” 0:2 ҳисобида мағлуб бўлаётган вақтда, бельгиялик мураббий футболчиларга: “Йигитлар, сизлар Лондонда ёки Мадридда эмассиз. Сиз Бёрнлидасиз. Шу сабабли, югуриш ва жанг қилиш кераклигини тушунинг". Якунда “Бёрнли” 4:2 ҳисобида ғалаба қозонди.

Премьер-лигада ҳаммаси бошқача бўлади. "Бёрнли" 0:6 ҳисобида мағлуб бўлган "Сити"га қарши Англия кубоги баҳси шундан далолат беради. Аммо жамоанинг ўйини томоша қилиш учун қизиқарли бўлади.