"87-йиллар авлоди"

"Ўйинларнинг бирида биз 3-дақиқадаёқ 3:0 ҳисобида олдинда бораётгандик. Бу деярли имконсиздек туюлди. Мен ёрдамчига ўгирилиб: "Энди уларга нима деймиз? Агар 8:0 ҳисобида ғалаба қозонган бўлсангиз, танаффусда қандай кўрсатма бериш керак?"

Бу бечора Тито Виланованинг сўзлари. Айнан у бу гуруҳни кашф этган, уни ишлаб чиққан; деярли имконсиз иш қилди - ўн беш ёшли футболчилар билан U-16 чемпионлигини қўлга киритди.

Ўшанда ҳам уларнинг ҳақиқий юлдуз бўлиб етишишига ҳеч ким шубҳа қилмаган - айниқса, ҳеч қандай қилиб тўхтатиб бўлмайдиган митти аргентиналик.

"87-йиллар авлоди" ташкил этилишидан олдин "Барселона" вақти-вақти билан ютқазиб турарди - масалан, 2001 йилда нуфузли "Торнео де Брунете" финалида "Реал Мадрид"га имкониятни бой берганди. Аммо кейин Месси ўзини кўрсатди ва шундан бери улар икки йилдан бери мағлуб бўлишмади.

***

Эҳтимол, ҳар бир футболчи буни ўн марта эшитган, кам эмас.

Аргентинада дефолт: ота заводдаги яхши маошли ишидан айрилиб қолади; "Ньюэлз Олд Бойз" Леонинг қиммат гормонал даволаниши учун пул тўлаш шарт эмас, деган қарорга келди - кейин уфқда "Барселона" пайдо бўлади.

Гарчи у ерда ҳам тартибсизлик ҳукм сурган ва тортишувлар узоқ вақт давом этган бўлса-да, якунда 2000 йил декабрь ойида Карлес Решак ресторандаги салфеткага шундай деб ёзган:

"Мен, Карлес Решак, "Барселона"нинг техник котиби сифатида ва баъзи қарама-қарши фикрлар мавжуд бўлишига қарамай, Лионель Месси билан шартнома имзолаш ва у билан келишилган шартларни бажариш мажбуриятини оламиз."

Афсонавий! Аммо бошқаларнинг ўз ҳикоялари бор эди. Жерар Пике олифталардан бири эди. Уни клубга бобоси, "Барселона"нинг собиқ вице-президенти Амадор Бернабеу олиб келган. Умуман ҳеч қандай кўриниши йўқ йигитни тўғридан-тўғри мураббий Альберт Бенейжеснинг олдига олиб боришди, шунда у "ўйлаганини айтди". Икки соатдан кейин жавоб келди: "Амадор, неварангиз - машина."

Шу билан бирга улар Сеск Фабрегасни "Барселона"га қўйиб юборишни исташмади. Махфийлик учун унинг биринчи клуби "Матаро" Фабрегасни каталонияликлар билан ўйинлар учун қайдномага киритмаган, эҳтимол улар кўпроқ болалар совринларини йиғишни хоҳлашган. Аммо режа барбод бўлди.

***
У ерда бошқалар ҳам бор эди - унчалик истеъдодли эмас эди, лекин кўпчилиги профессионал футболчига айланди.

Хуллас, Фабрегас билан майдон марказини бўлажак "денгизчи" Сито Риера мустаҳкамлади; чап қанотда машҳур дарвозабоннинг ўғли Жак Сонго'О Франк куч қўшди; "Вальядолид"нинг бўлажак тўхтатувчиси Марк Вальенте биринчи пас учун жавобгар бўлди.

Шунингдек, ўша пайтда Виктор Васкес бор эди, шубҳасиз, "қолганлар"нинг энг қизиқарлиси, унинг фаолияти тиззасидан олган даҳшатли жароҳати туфайли бузилган.

"Менинг ишим давомида мен бундай шижоатли ва рақобатбардош гуруҳни ҳеч қачон учратмаганман. Нафақат ўйинларда, балки синфда ҳам. Баъзида тормозни босишга тўғри келди. Улар машғулотларга финалдек муносабатда бўлишди ва улар шунчаки ажойиб ўйнашди" -деб эслайди "Барселона" академиясининг собиқ мураббийи Алекс Гарсия.

Тасаввур қилинг-а, 2001/02 йилги мавсумда U-15 жамоасида Месси "сохта тўққизлик"да ўйнаган!

Айнан Кройффнинг ашаддий мухлиси Тито Виланова 3-4-3 схемасини танлаган ва табиий марказ ҳужумчиси бўлмагани учун бу ўринни фақат қоғозда бўлган, аслида эса ҳамма жойда ўйнаган Лео эгаллаган.

Шу билан бирга, у майдоннинг нариги томонида мураббийлар, рақиблар ва баъзида Марк Вальенте Фабрегасга ҳам зарба берди:

"Сеск ўйинни ўқиш учун санъатга эга эди. Биз квадрат ўйнаганимизда, у ҳар доим ёмон ҳолатда бўлганга ўхшарди, аммо тўп барибир унга қандайдир тарзда тегиб кетарди".

Бундай шериклар билан Пикега ҳақиқатан ҳам иш етишмади, шунинг учун Виланова у учун махсус машғулотларни ўйлаб топди ва юқоридаги тўплар учун курашишга урғу берди. Улар туфайли Жерар бошига кучли зарба беришни ўрганмагунча майдонни ҳаммадан кеч тарк этди.

Пикеда яна бир роль бор эди, уларсиз бу ғалабалар бўлмасди - у гапирувчи эди.

Месси эса майдон ташқарисида кўникишга қийналди. Бунинг сабаби у "Ла Масиа" кампусларида яшамагани ва отаси билан квартирани ижарага олгани учунми? Ким билади. Ҳар ҳолда Фабрегас уни узоқ вақт соқов деб ҳисоблади.

Бу воқеа ўзгарди. 2002 йилда "Барcелона" U-15 Италияга Маэстрелли турнирига таклиф қилинди ва Лео ўзи билан Апеннин оролларига ўша пайтда асосий бойлик - янги PlayStation олиб кетди. Ва нима деб ўйлайсиз? Кечки овқатдан кейин у ғойиб бўлди! Ва у билан бутсалар, экипировкалар, шахсий буюмлар - ҳамма нарса йўқолди. Буни кўрган Месси жойида қотиб қолди ва бошини ушлаб олди.

"Тинчланинг, улар шу ерда. Биз буни барча янгилари билан қиламиз. Энди сен бизнинг бир қисмимизсан, хуш келибсан!" - деди бир дақиқалик паузадан сўнг Пике чидай олмай.

Ажабланарлиси, бу Леонинг кулгисига сабаб бўлди ва у бир ярим йил ичида биринчи марта футбол ҳақида эмас, балки суҳбатни бошлади.

"Бундан кейин Месси бутунлай бошқача бўлди", - дейди ярим ҳимоячи Хулио де Диос. - Энди у ҳазил қилди ва менимча, Пике ўз ғояси билан ҳамма нарсани ўзгартирди. "Энди Лео биз билан!" - шундай дедик. Биз биродарлар гуруҳига айландик".

Майдонда умуман муаммо йўқ эди. "Барселона" финалда "Парма"ни мағлуб этиб, Маэстрелли турнирида осонлик билан ғолиб чиқди. Месси истисносиз барча учрашувларда гол урди.

Бунга параллел равишда "Барселона U-15" U-16 минтақавий лигасида (Каталония афзаллиги) ғолиби бўлган биринчи ва ягона жамоа бўлди.

Тахминан бир вақтнинг ўзида Босс тахаллуси Пикега ёпишиб қолди - нафақат ишончли ўйин учун, балки нозик шериклар ва биринчи навбатда, муаммоларини самарали ҳал қилиш учун, улар Мессини ўзаро чақиришди.

***

2002/03 йилги мавсумда Вилановадан жамоани қабул қилиб олган Алекс Гарсия натижаларга амал қилмади - бу унга керак эмас эди.

"Гап қанча гол уришимизда эди, ғалаба қозонишимизда эмас", - деб эслайди Виктор Васкес. "10-0 ёки 15-0 ҳисоблари одатий ҳолга айланган. Месси ва мен ҳар бир ўйинда ким кўпроқ гол уришини билиш учун курашдик. Пике ва Сеск тўплар ва тўсиқлар бўйича бир-бирларидан устун келишга ҳаракат қилишди."

Баъзан уларни аҳмоқона масхара қилишарди. Қанот ҳимоячи Ориоль Паленсия бир ўйинда 22:0 ҳисобида ғалаба қозонганини эслайди; Фабрегас 32:0 ҳисобини эслаб турибди.

Йўқ, голлар умуман уларнинг мақсади эмас эди - йигитлар профессионал бўлиш учун меҳнат қилишарди. Ҳар куни кўпроқ рағбатлар бор эди. Кўп ўтмай, "Арсенал" Сескка, "МЮ" эса Пикега қизиқиш билдиришни бошлади.

"Барселона" бошлиқлари бунга бармоқлари билан қарашди. Улар Мессига энг кўп қизиқиш билдиришди ва Лео ўсмирлар жамоасида зерикиб қолмаслиги учун уни U-19га ўтказишди; асосий жамоанинг машғулотларига таклиф қилинди.

2002/03 йилги мавсум охирида Месси U-16 таркибида деярли ўйнамади, аммо чемпионатда 40 та гол урди. Мунтазам равишда майдонга тушган Васкес 31 гол урди.

Уларнинг авж нуқтаси 2003 йилнинг 4 май кунига тўғри келди: Каталония кубоги финалида "Эспаньол"га қарши ўйин; Лео ўйиндан бир ҳафта олдин ёноқ суягини синдирди. Нима қилиш керак? Қоидаларга кўра, у майдонга тушмаслиги керак эди. Фақат сўнгги дақиқаларда "Барселона" Мессидан ҳимоя ниқобида ўйнаш ҳуқуқини сўради.

Аслида, шунинг учун ўйин El partido de la mascara - "Ниқоб ўйини" деб номланган. Мессига аввалроқ Карлес Пуйоль учун қилинган махсус ниқобни кийиб, ўйин тугагунига қадар уни ечмаслик кераклиги айтилган.

Тахминан ўн дақиқа давомида у қаерга югураётганини билмай, югураверди, кейин эса ниқобни узоққа улоқтирди.

"У уни синдириш яхшироқ эканлигини айтди, лекин у бу ҳолатда ўйнай олмайди. Аллақачон ниқобсиз Лео танаффусга қадар яна икки бор гол урди, шундан сўнг биз уни ўз ўрнига қўйдик. Учрашувда 4:1 ҳисобида ғалаба қозондик. Мен ўша куни тушундимки, Месси учун футбол энди шунчаки ўйин эмас, балки жамоавий ҳаракатдир", - дея тан олди Гарсия.

Аслида, бу "87-йиллар авлоди"нинг сўнгги дуэли эди; болаликнинг зафарли якуни. Шундан кейин ҳар кимнинг ўз йўли бор эди.

Месси "Барселона"даги дебютини 2003 йилда Жозе Моуриньо бошчилигидаги "Порту" жамоасига қарши ўртоқлик учрашувида ўтказган.

Фабрегас "Арсенал"ни забт этиш учун кетди. Чунки, Хави ва Иньеста шунчаки "Камп Ноу"да порлашди ва Фабрегас ўзига таркибда кўрмади. Жерар Пике ҳам Месси каби аввалига U-19 га йўл олди, бироқ орадан бир йил ўтиб "Манчестер Юнайтед" билан тўлиқ шартнома имзолади - Сэр Алекс ҳимоячи ҳақида кўп нарсани биларди.

"Мен қолиб, имкон қадар бу жамоа орзусини сақлаб қолишга ҳаракат қилдим", деб хўрсинди Васкес.

У "Барселона" таркибида бир неча ўйин ўтказди ва ҳатто 2011 йилда Пеп Гвардиола мавзуни ёпгунга қадар "Рубин"га қарши Чемпионлар лигасида гол урди: "Бас! Бу охир эканлигини тушунишинг керак. Кетиш вақти келди".

Виктор охир-оқибат Бельгия ва МЛСда фаолиятини яратди - Британиянинг қуйи лигаларида айланиб юрган, юзлаб ўйинларни йиғмаган Франк Сонго'О фонида унчалик ёмон эмас. Ва, албатта, бу "Сегунда-Б"дан юқорига кўтарилмаган Хулио де Диос ва Хуанхо Клаусидан яхшироқ. Бу ва бошқа йигитлар учун "87-йиллар авлоди" - футболдаги энг катта муваффақият.

"Месси болаликдаги дўстим бўлгани учун келдингми?" - 36 ёшли Васкес табассум қилади, чунки у ўзининг ҳақлигини аниқ билади.

Юлдузлар учун бу бошқача эди. Яқинда Фабрегас "Ла Масиядаги кунлар у учун ҳаётдаги энг бахтли кунлар бўлганини" тан олди.

Албатта, бу мураббийлар учун алоҳида тажриба бўлди. Виланова у ҳақида гапирмайди, лекин Алекс Гарсия, "Барселона"да яна йигирма йил ўтгандан сўнг, ташхис қўйган шифокор каби қатъий: "87-йиллар авлоди" ажойиб истеъдоднинг ажойиб уйғунлиги эди, улар 11 ёшидан бери бирга машғулот ўтказган яхши футболчилар эди. Улар орасида табиий ғолиблар кўп эди. Биз буни ҳеч қачон ҳозирги шароитда такрорлай олмаймиз."