«Аякс» ёмон мавсумни ўтказмоқда. Навбатдаги мағлубиятдан сўнг Амстердам клуби сўнгги ўринга тушиб кетди.
Қуйида бу қандай содир бўлганини ва машҳур клубнинг нега қуйи лигага тушиб кетиши мумкинлигини тушунишга ҳаракат қиламиз.
Мавсум бошидаги фалокат
Якшанба куни «Аякс» «Утрехт»га ютқазиб, Голландия чемпионатида сўнгги ўринга тушиб кетди. Бу Амстердам жамоасининг Эредивизиядаги кетма-кет тўртинчи мағлубияти ва ғалабасиз саккизинчи ўйинидир. «Аякс» дастлабки турда «Эракл»ни 4:1 ҳисобида мағлуб этиб, кейин мухлисларни хурсанд қилишни тўхтатди: 7 учрашувда 5 очко – клуб учун антирекорд. Натижада, ҳозир турнир жадвалида биргина «Волендам» Амстердам жамоасидан ёмонроқ. Айтганча, «Утрехт» амстердамликлардан бир очкога олдинда эди. «Аякс»нинг захирасида иккита ўйини бор, шу жумладан ўша «Волендам»га қарши, аммо тенденциянинг ўзи даҳшатли.
Бу мавсумда жами иккита муваффақиятли натижа қайд этилган. Европа лигаси саралаш ўйинларидан бирида «Лудогорец» 4:1 ҳисобида этилган бўлса, жавоб ўйинида тескариси бўлди. Турнирнинг гуруҳ босқичида «Аякс» икки бор дуранг ўйнади – «Марсел» ва АЭК билан.
Пул муаммоси
«Аякс»нинг натижалари тасодифий эмас, балки умуман клубда содир бўлаётган воқеаларнинг мантиқий натижасидир. Бу ўтган ёзда бошланмади. Биринчидан, жамоанинг ўзи ҳозир кадрлар нуқтайи назаридан жуда ғалати кўринмоқда ва муаммо... пулга бориб тақалади. 2022 йилнинг ёзида Эрик тен Хаг Антони ва Лисандро Мартинесни «Манчестер Юнайтед»га олиб кетди ва «Аякс» улар учун жами 150 миллион евродан кўпроқ маблағ олди. Бундан ташқари, ўша ёзда «Аякс» Аллаис, Гравенберх ва бошқа бир қатор футболчиларни сотди. Умумий даромад 200 миллиондан ошди.
Бироқ, амстердамликлар бу пулни жуда ғалати тарзда сарфлашди. Ўша ёзда жорий мавсумни ижарада ўтказаётган Франсиско Консейсао, Хорхе Санчес ва Оуэн Вийндал 20 миллион еврога сотиб олинганди. Нима учун «Аякс» Стивен Бергвейн ва Браян Бробби учун деярли 40 миллион тўлагани ҳали ҳам номаълум.
Ўтган ёздаги трансфер мавсуми ҳам саволларни қолдиради. Кудус, Тимбер, Эдсон Алварес ва бошқалар жами 150 миллион евродан ортиқ маблағга сабаб бўлди. Шу билан бирга Душан Тадич ва Дейви Классенлар жамоани текинга тарк этишди. 100 миллиондан ортиқ янги ўн битта (!) ўйинчига (яна бири эркин агент сифатида келган) сармоя киритилди. Ҳимоячи Йосип Шутало энг қиммат харид бўлди ва ҳозирча ундан ишончли ўйин кўринмаяпти. Янги ҳужумчи Георгий Микаутадзе «Аякс» сафида ҳеч қачон гол ура олмади. Қолганлари гапиришга ҳам арзимайди.
«Аякс»нинг ҳозирги таркиби ҳақида энг яхши таърифни Рональд де Бур берган: «Сиз шоколадни ахлатдан ясай олмайсиз. Буларнинг ҳаммаси қаерга кетяпти? Мен чин дилдан хавотирдаман. Янги ўйинчиларга нисбатан ҳеч қандай ижобий фикрим йўқ. «Аякс» бунчалик кўп иккинчи даражали ўйинчиларни сотиб олади деб ўйламагандим».
Бошқа даражадаги кадрлар билан боғлиқ муаммолар
«Аякс» кўпинча яхши мураббийлар учун бошланғич нуқта бўлган, аммо ҳозир клуб бу борада ҳам муаммоларга дуч келмоқда. Тен Хагдан кейин «Брюгге» клубидан амстердамликлар Алфред Шройдерга қўнғироқ қилишди, у муваффақиятсизликка учради. Аммо клуб раҳбариятининг муносабати ғалати эди. Бу ёзда Амстердам жамоасини авваллари кичик маҳаллий клубларда ишлаган ва муваффақиятга эриша олмаган Морис Штайн бошқарди. Умуман олганда, унинг жамоалари ҳеч қандай инқилобий футбол кўрсатишмади.
Бироқ, барча муаммолар ҳали ҳам раҳбарият томонидан қабул қилинган қарорлардан келиб чиқади, бу ҳам сезиларли даражада ўзгарган. Биринчидан, спорт директори Марк Овермарс аёлларга шилқимлик қилгани учун «Аякс»ни тарк этди. Ўтган мавсум охирида Эдвин ван дер Сар бош директор лавозимини тарк этди.
2023 йилнинг май ойида Дортмунднинг «Боруссия»сида бир пайтлар ажойиб ишлаган Свен Мислинтат спорт директори лавозимига таклиф қилинди. Аммо сентябрь ойидаёқ «Аякс» уни клубда қўллаб-қувватламаганини айтиб, ишдан бўшатганди. Шу билан бирга, «Аякс»да молиявий фирибгарлик бўйича тергов бошланди. Яқинда Клаас-Ян Хунтелаар ажойиб сўзлар билан нафақага чиқди. Собиқ нидерландиялик форвард яқинда «Аякс» академиясига жалб қилинганди, бироқ бошқарув лавозимини тарк этди. Унинг қанча вақтга кетгани номаълум. «Аякс»даги тартибсизликни Эдуард Сперцян билан бўлган узун воқелик исботлайди. Клуб унинг номзодини узоқ вақт кўриб чиқди, «Краснодар» ярим ҳимоячисининг ўзи Амстердамга кетишга тайёр эди. Бироқ, якунда «Аякс» Россия клуби билан муносабатларни ўрнатишни истамагани маълум бўлди.
Аякс қуйи лигага тушиб кетиши мумкинми?
Воқеаларнинг бундай бурилишига ҳалигача ишониш қийин. Клубнинг барча муаммоларини инобатга оладиган бўлсак, «Аякс»нинг қуйи лигага тушиб кетишига мутлақо ишониш мумкин эмас. Ахир Голландия чемпионати анча юқори зичликка эга. Ҳа, «Аякс» ҳали ҳам энг сўнгисидан олдинги ўринни эгаллаб турибди, лекин шу билан бирга, амстердамликлар Конференциялар лигаси йўлланмаси учун плей-офф зонасидан атиги етти очко ортда қолмоқда (заҳирадаги иккита ўйин ҳақида эслайлик). Яна бир нарса шундаки, Европа Лигасига чиқиш учун Амстердам жамоаси тўртинчи ўриндаги «Твенте»дан ўн етти очко ортда қолмоқда.
Шу билан бирга, «Аякс» клубда жиддий муаммолар борлигини тан олиши керак. Салбий трансфер кампанияси, менежерлар ва мураббийларнинг ротацияси, бу ерда тизим йўқ. Буларнинг барчаси жамоани ҳозирги нуқтага олиб келди. Агар «Аякс» яхшиланишни бошламаса, у ҳолда жамоа яқин келажакда ўз даражасига қайтиши даргумон.
