"Futbol o‘yini tajriba maydoni emas", degan edi FIFAning sobiq boshlig‘i Yozef Blatter. U bu sport turiga har qanday yangilik kiritilishiga qarshi edi. Biroq korrupsiya janjali bilan lavozimini tark etgach, futbolga yangilik kiritishga urinuvchilar ko‘paydi, – deb yozadi "AiF" (2018 y. 30-son).
Maydonda nima gap?
2018 yilgi jahon chempionatida hakamlarga videoyordam tizimi (VAR) paydo bo‘ldi. Rekord miqdorda penaltilar soni (28 ta. 2014 yilda bu atigi 13 ta edi)ni mutaxassislar aynan ana shu yangi tizim bilan bog‘lashmoqda. Natijada futbolchilar ehtiyotroq bo‘lib o‘ynashga intilishmoqda. Hakamning qaroridan norozi bo‘luvchi o‘yinchilar ko‘paydi. Bu esa hakamlarda o‘ziga ishonchni susaytirdi. Umuman, futbol ozgina o‘z jozibasini yo‘qotib, bahs-munozaralar sal ko‘paydi. Lekin baribir hakamlar mustaqilligiga bu uncha ta’sir etgani yo‘q.
Videotakrorga hakamlardan boshqa hech kim murojaat qilishga haqli emas. Xullas, videoyordam tizimida muammolar bor va FIFA uni takomillashtirishga so‘z bermoqda.
Yangi g‘oyalar
Qo‘pol futbol o‘ynagani uchun futbolchini maydondan vaqtincha – 10 daqiqaga chetlatish g‘oyasi taklif etilmoqda. Bu o‘smirlar va yoshlar o‘rtasidagi musobaqalarda tajriba tariqasida sinovdan o‘tkazilyapti.
Yana bir tajriba. Almashtirilgan o‘yinchini yana qayta maydonga tushirish g‘oyasi ilgari surilyapti. Bu hali hammasi emas. 1862 yildan buyon amal qilib kelayotgan o‘yindan tashqari holat (ofsayd)ni bekor qilish taklif etilmoqda.
Ochko hisoblash tizimini o‘zgartirish. 1981 yildan buyon g‘alaba uchun 3 ochko berilmoqda. Endi yirik hisobda g‘alaba qozongan jamoani qo‘shimcha ochko bilan rag‘batlantirish ham taklif etilmoqda.
2026 yildan boshlab jahon chempionati finali ishtirokchilari sonini hozirdagi 32 tadan 48 taga ko‘paytirish taklif qilinmoqda. Ular uchtadan 16 guruhga bo‘linadi. Guruhdan 2 ta eng kuchli jamoa 1/16 finalga chiqadi. Bundan tashqari, 2026 yilda birinchi marta jahon chempionati biryo‘la uch mamlakat – AQSH, Kanada, Meksikada bo‘lib o‘tadi. Bu jamoalar saralash o‘yinlarisiz to‘g‘ridan-to‘g‘ri JCHda ishtirok etish huquqini qo‘lga kiritadi. Turnirning birinchi kuni har bir maydon egasiga birinchi o‘yinni o‘z maydonida o‘tkazish huquqi beriladi.
Hozirda ushbu takliflar mutaxassis va muxlislarda har xil bahs-munozaralar uyg‘otmoqda. Kimlar yangiliklar futbol o‘yinlari jozibadorligini oshiradi, degan fikrni bildirayotgan bo‘lsa, boshqalar final bosqichiga chiquvchi terma jamoalar soni oshirilishi JCHning zaiflashuviga olib keladi, deb hisoblamoqda.
Aftidan biz yaqin kelajakda ilgari guvohi bo‘lgan shiddatli va murosasiz o‘yinlarni endi ko‘rmaymiz. Yirik mutaxassislar va mashhur futbolchilarning fikricha, millionlar o‘yiniga har xil o‘zgartirishlar va qoidalarni tiqishtirish to‘p suruvchilarning va hakamlik qiluvchilarning erkin harakatlanishini cheklab qo‘yadi.
