ёхуд Туркия билан ўйин бекор қилинадими?
Ўзбекистон миллий терма жамоаси Осиё қитъаси терма жамоалари ичида (жаҳонда ҳам) энг "ишкалчи" жамоалардан бири десак адашмасак керак. Боиси, ҳар сафар қандайдир форс-мажор, кўз кўриб, қулоқ эшитмаган ҳодисаларга тўқнаш келиб юради. Қайсидир маънода, мен Ўзбекистонни чумолига ўхшатаман. Ўзи миттигинаю, улкан-улкан мақсадлар сари интилади. Қайсидир вақтда буни эплайди ҳам, қайсидир пайтда улкан тўсиқнинг устидан бостириб ўтгунча вақт йўқотиб қўяди. Лекин ҳеч қачон ҳаракатдан тўхтамайди. Қайсидир кучли терма жамоалар (Саудия, Хитой, Баҳрайн) ЖЧга бир марта чиқа олмасалар, кейинги сафар синиб кетадилар, аммо Ўзбекистон келаси сафар янада қаттиқроқ ҳаракат қилади. Циклдан-циклга унинг тажрибаси ошиб бормоқда. Бу сафар эса Ўзбекистон Мундиалга боришига аниқ ишонмоқда, керак бўлса Қатарни йирик ҳисобда енгиб бўлса ҳам!

Бугун Твиттерда футбол мухлисларидан бири — Зафарбек Бадалбоев (@ummatiyuz) менинг саҳифамга (@Olimkhoja_B) қуйидаги савол билан мурожаат қилиб қолди: "Агар сўнгги турда Жанубий Корея - Эрон - 3:3, Ўзбекистон - Қатар 4:0 натижалари қайд этилса, Эрон билан барча кўрсаткчилар бўйича тенг бўламиз. Унда 2-ўринда қайси жамоа бўлади?"

Ўринли савол. Бундай вазият юзага келиш эҳтимоли қанчалик пастлиги кейинги масала. Аммо юқоридаги саволга жавоб бериш асносида регламентнинг айрим бандларини ҳам тилга олиб кетишни лозим топдим. Боиси, очколар тенг келиб қолган ҳолатда кўпчилик регламентни аниқ билмагани учун турли хил фикрларни гапиряпти (ҳатто журналистлар ҳам).

ФИФАнинг "Бразилияда ўтадиган Жаҳон кубоги-2014 регламенти" деб номланган китобчасини варақлашни бошлаймиз. Унинг 23-саҳифасидан бошлаб саралаш босқичига оид саволларга жавоб топамиз. Регламентнинг 18-моддаси ("Саралаш босқичи қуръаси, формати ва гуруҳларни ташкил қилиш" деб номланган), 6-банди биз энг кўп мурожаат қиладиган, ҳозирги кунда биз учун энг долзарб бўлиб турган "манзил" бўлиб турибди (24-саҳифа).

6. Гуруҳларда жамоаларнинг ўринлари қуйидагича аниқланади:
а) гуруҳнинг барча ўйинларида кўп очко тўплаган жамоа;
b) гуруҳнинг барча ўйинларида энг яхши тўплар нисбатига эга бўлган жамоа;
с) гуруҳнинг барча ўйинларида энг кўп гол урган жамоа.

Агар юқоридаги 3та кўрсаткич бўйича икки ёки ундан кўп жамоанинг натижалари бир хил бўлса, уларнинг ўринлари қуйидаги тамойиллар асосида аниқланади:

d) ўзаро ўйинларда кўп очко тўплаган жамоа;
e) ўзаро ўйинларда яхши тўплар нисбатига эга бўлган жамоа;
f) ўзаро ўйинларда кўп гол урган жамоа;
g) ўзаро ўйинларда сафарда кўп гол урган жамоа (бу кўрсаткич фақат икки жамоа ўртасида таққосланади).

Ана энди мухлиснинг юқоридаги саволига қайтишдан олдин Эрон ва Ўзбекистон терма жамоаларининг сўнгги тур олдидан ҳолатига бирров кўз югуртирамиз.
Эрон — 13 очко, тўплар нисбати — 7-2
Ўзбекистон — 11 очко, тўплар нисбати — 6-5.

Мухлисимиз тахмин қилганидек, Ўзбекистон терма жамоаси Тошкентда Қатарни 4:0 ҳисобида енгиб, Ульсандаги ўйинда 3:3 ҳисоби қайд этилса, ҳақиқатан ҳам Ўзбекистон ва Эроннинг барча кўрсаткичлари бир хил кўринишга келади.

Эрон — 14 очко, тўплар нисбати — 10-5
Ўзбекистон — 14 очко, тўплар нисбати — 10-5.

Сўнгги тур ўйинларида 5:1 ва 4:4 ёки 6:2 ва 5:5 ҳисоблари қайд этилганида ҳам мутлақ тенглик юзага келади.

ФИФА мазкур ҳолатни ҳам инобатга олиб қўйган экан. Бундай ҳолат учун регламентда алоҳида банд ажратилган. 7-банд:

7. Юқорида кўрсаткичлардан (регламентнинг 18-моддасининг "6а" бандидан "6g" бандигача) кейин ҳам тенглик сақланиб қолса, ФИФА ташкилий қўмитасининг қарори билан нейтрал майдонда битта қўшимча ўйин белгиланади. Қўшимча ўйиннинг асосий вақтида дуранг натижа қайд этилса, ҳар бири 15 дақиқадан иборат 2та қўшимча бўлимлар белгиланади. Унда ҳам ғолиб жамоа номи аниқланмаса, пенальтилар сериясига мурожаат қилинади.
 
Ким билади дейсиз, балки қўшимча ўйинга ҳам гувоҳ бўлармиз, айниқса, Жанубий Корея бош мураббийи ва Эрон томони ўртасида кетаётган ахборот уруши пайтида (кўп голли дуранг натижага ишора). Агар иш қўшимча ўйингача етиб борадиган бўлса, ФИФА қўшимча ўйинни август ойидаги расмий кунга (14 август) белгилаш эҳтимоли юқори. Боиси, 18 июндан кейин ФИФА кунлари якунига етади ҳамда футболчилар ўз жамоалари сафига ёки дам олишга кетишлари керак. 14 август куни эса клублар клубларни ФИФА куни учун яна қўйиб юборишлари лозим.

Август ойида эса биз Туркияни Тошкентга чақириб қўйганмиз. Қўшимча ўйин белгиланадиган бўлса, Туркия билан ўйин ўз-ўзидан бекор қилинади ёки бошқа муддатга кўчирилади. Балки биз Туркияга борармиз, Эрон билан қўшимча ўйинни айнан Туркияда ўтказиш учун. Ҳамма нарса бўлиши мумкин. Ахир бу тиниб-тинчимас Ўзбекистон!

Олимхўжа Бўронов