90-chi va asrimizning dastlabki yillaridagi bolalar uchun futbol olami tamoman o‘zgacha ko‘rinishda namoyon bo‘ldi.

Garchi ayrim nomdor klublar o‘z nufuzlarini mustahkamlab olgan bo‘lsalarda, ular orasida yorqin davrlari o‘tmishga aylangan, lekin hozir ayanchli holga tushib qolgan jamoalar ham yo‘q emas. Ayniqsa, so‘nggi o‘n yilliklardagi YECHL finalchilarining nochor holatga tushib qolishgani kuchli taassurot qoldiradi.

«VALENSIYA»

Mazkur jamoa yaqinda Suriya terma jamoasini boshqargan Ektor Kuper rahbarligida 2 marta Ispaniya chempioni maqomida YECHL finallarida maydonga tushgandi. Hozir Valensiyani u yerdagi kuchli toshqin tufayli butun dunyo esga oldi. Futbolda ham xursandchilikka sabab bo‘ladigan voqealar yo‘q. «Valensiya» singapurlik Lim oilasi tasarrufida. Milliarderda klubni sotish niyati yo‘q, lekin biron-bir foydali ishni amalga oshirgan emas. Jamoa esa o‘ta achinarli holatda. «Valensiya»ning afsonaviy xavbeki Baraxa jamoa turnir jadvalining o‘rtasida borayotgan paytda qaytmoqchi bo‘lgandi. Biroq jamoa hozir autsayderlar guruhida bormoqda. Vaholanki, asrning dastlabki yillarida darvozabon Kanisares, himoyachilar Jukich va Angloma, xavbeklar Mendyeta va Baraxa, shuningdek, argentinalik hujumchilar Kili Gonsales va Klaudio Lopeslar sermazmun va sermahsul o‘yinlari bilan dong taratishgandi. Ha, «Valensiya» YECHLning hal qiluvchi bahslarida «Real» va «Bavariya»dan yengilgan bo‘lsada, juda ko‘p jamoalarga nisbatan maftunkor o‘yin ko‘rsatardi.

«AYAKS»

«Valensiya» bilan taqqoslaydigan bo‘lsak, niderlandiya klubining ishlari birmuncha yaxshi ketmoqda. Ispaniyaliklar UYEFA Kubogi va ichki chempionatda navqiron murabbiy Benites bilan muvaffaqiyatga erishgandilar. Niderlandiyada esa chempion bo‘lish unchalik qiyin emas, buyuk jamoadagi har qanday pasayish «Valensiya»ning omadsizligiga nisbatan o‘zgacha qabul qilinadi. «Ayaks» sovrinsiz, muvaffaqiyatli «PSV»dan ortda qolmoqda. Biroq bosh murabbiy Fariolining malakasi va xizmatlariga munosib baho berish lozim. U barbod bo‘lgan jamoani tiklab, Amsterdamda tartib o‘rnatishga intilmoqda. Direktorlar van der Sar va Overmars klubni tark etishdi, so‘nggi avlod iqtidorlari sotib yuborildi. Agar hozirgi jamoani Zeedorf, Davids, aka-uka de Burlar, finlyandiyalik Litmanen va nigeriyalik Jorjlar to‘p surgan «Ayaks»ga taqqoslasak, klub muxlislarini depressiya holatiga tushirib qo‘ygan bo‘lamiz. Klub ramzi bo‘lgan Yoxan Kroyf ancha barvaqt olamdan o‘tdi. Lekin uning konsepsiyasi manfaat keltirmoqda. «Ayaks» sezilarli darajada o‘zgardi.

«YUVENTUS»

«Keksa sinyora» 2017 yilda so‘nggi bor YECHLning finalida maydonga tushgandi. Biroq shunday badavlat klubning chorak asrda 3ta finalda «Milan», «Barselona» va «Real»dan yengilishi buyuk «Yuventus» uchun o‘ta yomon ko‘rsatkich. Anyellini klub rahbari maqomida qoldirishdi. Biroq Andrea strategik fikrlashdan yiroq bo‘lgan milliarder ekanligi tez orada ma’lum bo‘ldi. Uning amerikalik xo‘jayini va qarindoshi esa klub faoliyatini nazorat qilish uchun vaqt topa olmasdi. Natijada achinarli holat yuzaga keldi. UYEFA «Yuve»ni diskvalifikasiya bilan jazoladi, u Italiyadagi haq-huquqlari, obro‘-e’tiboridan judo bo‘ldi. Endi serg‘ayrat Tyago Mottaning sa’y-harakatlari ham skudettoni qaytarib olish uchun kamlik qilmoqda. «Yuventus»ning buyuk tarkibi esa nafaqada, Buffonning nikoh to‘yi kabi tadbirlarda ko‘ngilxushlik qilish bilan ovora. Lekin 90-yillar chempionlik seriyalaridagi buyuklikdan asorat ham qolmagan. «Yuventus»ni  xarobadan forig‘ etib, qayta tiklash talab etiladi. Buning uchun vaqt kerak.

«MANCHESTER YUNAYTED»

Bu jamoa 2011 yildan keyin YECHLning birorta finalida ishtirok etmagan, 2013 yilda Fergyuson bosh murabbiylik lavozimi bilan xayrlashgach, chempionlikka erisha olmay kelmoqda. Ser Aleksdan keyin klubning menejerlar, murabbiylar va futbolchilar uchun tikkan omadsiz ganaklariga guvoh bo‘ldik. Milliardlab funtlar sarflandi, «MYU» esa hamon turnir jadvalining quyi qismida bormoqda. Portugaliyalik navqiron va makkor Amorimda «qizil iblislar»ni YECHL hududiga olib chiqish imkoniyati yo‘q emasligi tushunarli. Hozir Mareska badavlat «Chelsi»da shunday vazifani ado etmoqda. Biroq «MYU»dek buyuk tarixga ega bo‘lgan klub uchun 3-o‘rin munosib marra emas. Angliyada «oltin» masalasi uzoq vaqt davomida yechimini topadi. «MYU» esa YECHLda mavsum favoriti maqomidan taxminan Mbappeni bir yildan keyin etilishidek yiroqda.

«MILAN»

Bu yerda klubning keng ko‘lamli tarixi «rossonerlar»-ga qarshi guvohlik beradi. Bir necha o‘n yilliklar davomida shvesiyalik Nordal, Gren va Lidxolmlar jamoa sharafini munosib himoya qilishgan, ular ortidan navqiron Chezare Maldini maydonga tushgandi. Keyin buyuklik unvoni sobiq futbolchi va murabbiyning o‘g‘li Paolo Maldiniga o‘tdi. Yaqinda navbatdagi Maldini - Daniele sahnaga chiqdi. Biroq u «Monsa»ga o‘tib ketdi. «Milan» esa YECHLning pley-off bosqichi va «A» seriyasidagi shiddatli parvozini o‘tmishdagi mashhur barqarorlik bilan ta’minlay olmayapti. Ulug‘vorlik xususida gap bo‘lishi mumkin emas. Agar avvalgi tarkiblar - Sakki, Kapello yoki Anchelotti jamoalariga qiyoslaydigan bo‘lsak, Menyan va Leua jamoasi mag‘lub bo‘lishi aniq. Hozirgi «Milan»da Kafu, Maldini, Nesta, Pirlo, Zeedorf, Kaka, Shevchenko va katta Inzagilar yo‘q. Garchi «rossonerlar» «Real»ni avvalgidek mahv etgan bo‘lsalarda, buyuklikdan judo bo‘lganlar.

«ARSENAL»

Yuqorida zikr etilgan barcha jamoalardan farqli ravishda, «to‘pchilar» faqat bir marta YECHL finalida maydonga tushgan. «Valensiya»dan tashqari, faqat «Arsenal» YECHL kubogini qo‘lga kirita olmagan. Lekin o‘tmishdagi tarkiblarni esga olganda, Bergkamp va Anri jamoasi ro‘yxatga mos keladi. Juda uzoq vaqt davomida «to‘pchilar» Arsen Venger davridagi muvaffaqiyatlardan yiroq bo‘lishdi. Garchi klubda mablag‘ yetarli, Arteta o‘z g‘oyalarini ro‘yobga chiqarayotgan bo‘lsada, Mikel hozircha, Venger muvaffaqiyatini takrorlay olmayapta. Arsen qudratli Fergyusondan qo‘rqmagan holda asosiy raqib maqomida buyuk «MYU»dan chempionlik unvonini tortib oldi. Keyin Mourinyoning «Chelsi»si bosh ko‘tardi. Natijada «Arsenal» 20 yil chempionlikdan chetda yurdi. Nihoyatda uzoq muddat. «Arsenal» 2006 yildan beri YECHLning finalida maydonga tushmagan. O‘shanda jamoa Ronaldinyoning «Barselona»siga Xenrik Larsson zaxiradan maydonga tushganidan keyin imkoniyatni boy bergandi. Bir paytlar moda olamining timsoli bo‘lgan «to‘pchilar» hozir «Vest Xem» bilan bo‘lgan otishma zavqidan mamnunlar.

M.PO‘LATOV tayyorladi