ФИФА воситачилар, яъни агентларнинг 2013 йилдан то ҳозирга қадар халқаро трансферлар орқали қанча даромад олишгани ҳақидаги ҳисоботни эълон қилди. Бу рўйхатдаги рақамлар кўпчиликни қизиқтириши шубҳасиз.
Иштаҳа карнай-ку!
ФИФА ҳамда УЕФАнинг деярли барча докладларида клублар харажати ошгани қайд этилмоқда - маошлар, трансферлар, мукофот пуллари. ФИФАнинг воситачилар билан боғлиқ ҳисоботи эса бунга мойиллик қандай ҳолатда эканини яна бир карра кўрсатди. 2013 йилдан буён фақатгина клубларнинг ўзи агентларга 2,14 миллиард доллар (футболчиларнинг қанча тўлашгани ҳисобга олинмаган) тўлаган. Ваҳоланки, беш йил аввал воситачилар умумий ҳисобда 218 миллион ишлашган, 2018 йилда эса бу кўрсаткич 548 миллионни ташкил этган. ФИФА вакилларининг таъкидлашларича, мазкур сумма яна ошиши мумкин, зеро йил якунланишига яна бироз муддат бор.
Футболчилар учун воситачилар муҳим
ФИФА футболчилар агентларини воситачиларга тенглаштиряптими, демак бу масаланинг мантиқий сабаби бор. Аммо уни эсга солиш мақсадга мувофиқ. Сўнгги олти йилда ФИФА 86 мингта трансферни қайд этган, улардан деярли 17 мингтаси камида бир нафар воситачи (ё футболчининг, ё харидор клубнинг ёки сотувчи клубнинг агенти) иштирокида ўтказилган. 12 ярим минг нафар футболчи музокаралар ўтказишга ўз вакилларини жўнатишган, клублар эса четдаги кўмакка камроқ мурожаат этишган.
Даромаднинг «қаймоғи» - ҳаммага ҳам эмас
Юқорида қайд этилган 2,14 миллиард долларнинг ярмидан кўпи амалга оширилган трансферларнинг атиги 6 фоизига тўғри келган. Айнан қайси келишувлар экани кўрсатилмаган. Бироқ мазкур ҳолатда тахмин қилиш қийин эмас: мисол учун, Поль Погбанинг «Ювентус»дан «Манчестер Юнайтед»га ўтиши (AS нашрининг таъкидлашича, франциялик ярим ҳимоячининг агенти Мино Райолага ушбу трансфердан 20 миллион евро улуш теккан) ёки Неймарнинг «Барселона»ни «ПСЖ»га алмаштириши (A Bola нашрининг маълумотларига кўра, маслаҳатчи Пини Захави ҳамда футболчининг отаси 36 миллион еврони ўзаро бўлишиб олишган) шулар жумласидан. Маълумки, Ер сайёраси аҳолисининг фақатгина бир фоизи жаҳон капиталининг катта қисмига эгалик қилади. Шунга ўхшаш ҳолатни футбол трансферларида ҳам кўриш мумкин.
Россия клубларига воситачилар шартмас
ФИФА ҳисоботида руслар ўлкаси фақат бир марта тилга олинган - 2018 йили мамлакатларга тўланган рағбат пуллари. Англиянинг мазкур рейтинг-да етакчилик қилаётгани ҳайрон қоларли ҳолат эмас - январдан декабрга қадар туманли ўлка клублари воситачилар ғазнасини 155 миллион долларга бойитишган. Айнан Британия оролидаги клублар вакиллар ёр-дамига бошқаларга қараганда кўпроқ мурожаат этишади. Россия - ўнинчи ўринда, унинг ортида Бразилия, Хорватия ва Дания бормоқда. Жорий йил рус клублари воситачилар иштирокида еттита харидни амалга оширишган бўлса, атиги битта ҳолатда футболчини хорижга сотишган (табиийки, Россия термаси аъзоси Александр Головиннинг ЦСКАдан «Монако»га ўтгани назарда тутилмоқда).
Аёллар футболи
Бу йил ФИФА аёллар футболи бўйича ҳам маълумотлар йиғишни бошлади. У ердаги рақамлар анча камтарона: бир йилда бор-йўғи 695та трансфер, шулардан 24таси воситачилар иштирокида ўтказилган. Мукофот пуллари ҳам эркаклар футболига солиштирганда анча кулгили туюлиши аниқ - 80 мингдан камроқ. Ўз навбатида, фоиз ҳисобида олганда, аёл футболчилар трансферига агент-ларни жалб этиш ҳолати футболчиларнинг бошқа клубга ўтиш ҳолатига қараганда кўпроқ - 45,5 га қарши 29,3 фоиз.
Агентларнинг улуши
Йил Суммаси
(миллион доллар)
2013 218
2014 241
2015 298
2016 387
2017 447
2018 548
