“Турдан тургача” бўлаётган телезиёфат
| Баҳо: |
+2; -0
|
Ёхуд машхур телекўрсатувнинг ҳафталик гап-гаштакларга ўхшаш томонлари ҳақида
Шу йил 13 март куни “Спорт” телеканалида “Турдан тургача” кўрсатувининг навбатдаги сонини кўриб, ушбу телемаҳсулот журналистик материалдан кўра ошна-оғайнилар ва ҳамкасбларнинг ҳафталик гап-гаштакларига ўхшашлигига яна бир бор амин бўлдим.
“Турдан тургача”нинг мунтазам уюштириладиган зиёфатларга ўхшаш биринчи томони – телекўрсатувда ҳудди гап-гаштаклардагидек бир хил одамларнинг, ягона таркибнинг йиғилиши. Ҳар ҳафта фақат “Спорт” телеканалининг журналист ва ходимлари тўпланиб, турли мавзуларни муҳокама қилишади. Гап-гаштакда ҳам шундай-ку: бир гуруҳ одам, бир хил таркиб мунтазам равишда йиғилиб, озиқланиш баҳонасида ҳар тарафдан бир шингил олиб, мириқиб гаплашишади!
Кўрсатувнинг гап-гаштакка ўхшаш иккинчи жихати эса – унда янграётган фикрлар, айтилаётган гаплар ҳудди зиёфатдаги гурунгларга ўхшаб, жиддий ва чуқур таҳлил, ҳар қандай илмий қараш ва асослардан ҳолилиги. Мисол тариқасида кўрсатувнинг ўтган сонларида айтилган “гаштакона” гапларнинг баъзиларига қаратаман.
“Турдан тургача”нинг қайсидир сонида Испания кубоги ўйинлари доирасида “Барселона” ва “Валенсия” ўртасида ўтиши кутилаётган жавоб учрашуви ҳақида мунозара бошланиб кетди. Биринчи ўйинда “Барса” ғолиб чиққанини эътироф этаётиб, кўрсатувнинг деярли барча иштирокчиси жавоб учрашувида ҳам каталонияликлар ғалаба қозонишини таҳмин қилди.
Шунда Сиёвуш Тўрахўжаев кутилмаганда: "Келинглар, “Валенсия” ютишини ҳам башорат қилиб курайлик!" – деб, ўртага “бомбасимон” таклиф киритди. Қаранг: телегап иштирокчилари ўз башоратларини айтиб бўлишган, аммо бир иштирокчи чиқиб, айтилган башоратларни қайта кўриб чиқишни ва уларга тескари башорат яратишни сўрамоқда. Телезиёфатнинг ўзгинаси!
Кўрсатувнинг яна бир сонида кучли чемпионатларнинг навбатдаги турларида урилган энг чиройли уч голга овоз бериш жараёни эътиборимни тортди. Телегапнинг у иштирокчиси бу футболчининг голига, буниси унга овоз бера бошлашди. Шунда, аниқ эсимда йўқ, кимдир: “Мен Дель Пьеронинг голига овоз бераман. Чунки Дель Пьеронинг ёши ўтиб қолган”, - деб, мени хайратда қолдирди. Мантиққа қаранг: энг чиройли гол голнинг мукаммаллиги, муҳимлиги ва жозибадорлигидан келиб чиқиб эмас, гол муаллифининг “пенсия” ёшидан келиб чиқиб аниқланяпти!
Гап-гаштакларда ҳам таҳминан шундай бўлади: - Яхши ишлаганларга бериладиган мукофотнинг кейингисини кимга берамиз? – Анави, бобойга бериш керак! – Нега энди, бу ой у умуман ишга чиқмади-ку! – Э, айтиб бўладими, эртага борми-йўқми: тириклигида қадрлаб қолайлик.
"Турдан тургача"нинг мунтазам иштирокчиларидан бири Дилшод Тўхтабеков “Аш-Шабоб”-“Нефтчи” ўртасидаги плей-офф ўйини олдидан эфирга узатилган кўрсатувда ўзининг “ажойиб” репликаси билан кулгимни қистади. Кўрсатув давомида томошабинлар ўртасида ўтказилаётган телесўров натижаларини (энг кўп овоз “Нефтчи”нинг ғалабасига берилаётганини) кўриб, муҳтарам шарҳловчи: “Нефтчи футболчилари ростдан ҳам бу мавсумга жиддий тайёргарлик кўришган, шекилли”, - деб юборди. Ана холос: агар журналистлар ҳам жамоаларнинг тайёргарлик даражасини мухлисларнинг фикрларига, овоз беришларига қараб аниқлайверишса, қалам аҳлининг “касалманд”лардан (“болельшик”лардан) фарқи қоладими? Энди қайси клуб қанчалик тайёргарлик кўрганини аниқлаш учун жонли телеэфирда карталарга, юлдузларга, кафт чизиқларига ва ҳоказорларга қараб фол очиш қолди!
Мантиққа зид гапириш бўйича “Турдан тургача”нинг бошқа иштирокчилари ҳам фаоллар. Мисол учун, 13 мартдаги кўрсатувда Ўзбекистон олимпия термасининг шу кунгача эгаллаб турган ўрни хусусида гапираётиб Умид Рўзиев: “Адолат юзасидан олиб қараганда, Ўзбекистон терма жамоаси ҳозир биринчи ўринда туриши керак эди”, - деди. Ажабо: Ўзбекистон ОТЖнинг икккинчи ўринда туришида қандай адолатсизлик бор экан? Ироқликларнинг дисквалификацияси бор ўйинчини майдонга тушириб, техник мағлубиятга учраши, бунинг натижасида эса БАА термасига техник ғалаба ва уч очко ёзилиши адолатсизликми? Ёки Ўзбекистон термасининг ироқликларга 1:2 ҳисобида мағлуб бўлиши адолатсизликми?
Ўша кўрсатувда Умид Рўзиев мантиқни ҳам, реал вазиятни ҳам инобатга олмасдан яна бир гап айтди. “Реал” (Мадрид) ва “Бетис” жамоалари ўртасида 3:2 ҳисобида якунланган ўйиннинг сўнггида (иккинчи таймга қўшиб берилган дақиқаларда) ҳакам “Реал” дарвозасига пенальти белгиламагани ҳақида бахслар бошланиб кетди. Униси бу деди, буниси у деди. Умид Рўзиев эса: “Келинглар, пенальти ҳақидаги бахсни тўхтатайлик! Агар ҳакам пенальти белгилаб, “Бетис” пенальтидан гол урган тақдирда ҳам, “Реал” яна битта гол уриб, барибир ғалаба қозонарди” – деб, ўзининг мухлислик қараши билан телечойхона тортишувларига барҳам берди. Иккинчи таймнинг қўшимча дақиқаларида пенальтидан гол ўтказган жамоа қандай қилиб яна бир гол уришга улгуришини мен ҳеч тасаввур қила олмайман. Балки, мадридликлар тўпни марказдан ўйинга эмас, тўғри рақиб дарвозасига йўллаб, гол киритар-а? “Бетис” дарвозабони эса: “Реал”нинг ўзбекистонлик телемухлислари томонидан айтилган гап ерда қолмасин!” – деб, ўтказиб юборар-а майдон марказидан келаётган тўпни? Борлиқ бир ён-у, “Спорт” телеканалининг ходими бир ён! Мантиқ бир ён-у, Умид Рўзиев бир ён!
Баъзи ҳолларда “Турдан тургача”нинг иштирокчилари нафақат мантиққа, балки ўзларининг айтган гаплари-ю, қилган ҳатти-ҳаракатларига ҳам зид нарсаларни айтишади. Мана, масалан, 13 март куни эфирга узатилган телезиёфатда модератор (бошловчи) Даврон Файзиев эртаси куни бўладиган Ўзбекистон ва БАА олимпия термалари ўртасидаги ўйин натижаси ҳақида иштирокчиларнинг башоратларини сўради. Кимдир 1:0, яна бошқаси 2:0, учинчиси 3:1 ва ҳоказо ҳисобларни башорат қилишди. Шундан кейин бир муддат бошқа мавзуга чалғиб олгач, Даврон Файзиев: “Ўйин натижасини таҳмин қилишдан олдин икки жамоа ўйинларини таҳлил қилиш керак”, - деб, башоратчи иштирокчиларни чув туширди.
Мана, “Спорт” телеканали бошловчиларининг “кучли” тарафи қаерда! Ҳеч қандай таҳлил ўтказмай туриб, натижа башорат қилишни сўрашади-да, ҳамма башорат қилиб бўлгач: “Аслида башорат қилишдан олдин таҳлил қилишимиз керак эди”, - деб, башоратчиларни лақиллатишади.
“Турдан тургача”нинг мунтазам уюштириладиган зиёфатларга ўхшаш учинчи томони ҳам бор. Бу – кўрсатув иштирокчиларининг ҳудди зиёфат қатнашчиларига ўхшаб, бирининг гапини иккинчиси кесиб, суҳбатдошининг фикри якунланмасданоқ баланд овозларда гапира бошлашлари. Масалан, 13 мартдаги кўрсатувда ҳам ушбу ҳолат такрорланди. Бечора Мурод Ризаев БАА термасининг кучли тарафларини (юқори техникаси, бир-бириларини яхши тушунишлари, қарши хужумларда яхши ўйнашлари, Аҳмад Ҳалилнинг стандартлардан ўта ҳавфли зарбалар йўллашларини) гапира бошлаши билан аввалига модератор Даврон Файзиев, кейинчалик эса бошқа иштирокчилар таниқли шарҳловчини “буғиб” қўйишди. Ушбу кўрсатувда совуққон таҳлиллари ва рақибнинг кучли тарафлари ҳақида огоҳлантириб ўтирган ягона иштирокчи даврадошларининг оғзаки “шлагбаум”ларига жавобан жилмайганча қолиб кетаверди. Бахслашиш, суҳбатдошни тинглаш одоби шуми?
“Турдан тургача” кўрсатувининг оддий зиёфат ва гап-гаштаклардан ягона фарқли томони шунда-ки, оддий ўтиришмалар видеога ёзиб олинмайди, ёзиб олинса ҳам, телевидениеда эфирга узатилмайди. Жонли эфирда ҳам кўрсатилмайди.
Профессионал журналистика нуқтаи назаридан, хусусан, мазмун, шакл ва техник жиҳатдан олиб қараганда ҳам “Турдан тургача” кўрсатувининг камчиликлари кўп. Мазмун жиҳатидан олиб қараганда, кўрсатувнинг энг катта камчилиги таҳлил йўқлигида. Чуқур таҳлил у ёқда турсин, юзаки таҳлил ҳам йўқ! Бундан ташқари, кўрсатув янги маълумот, ахборот етказиш тарафидан ноль деса ҳам бўлади. Мисол учун, кучли чемпионатлар ўйинлари ҳақида гапирганда телезиёфат иштирокчилари оддий мухлис ҳам биладиган фактлардан нарига ўтишмайди. Шахсан мен ўша чемпионатларни унчалик яхши билмайман, лекин “Турдан тургача”да ҳатто мен ҳам ўзимга янги бир маълумот, қизиқарли факт ололмадим, ололмаяпман. Кўрсатувга ўша чемпионатларни мукаммал биладиган журналистларни, ҳаттоки мухлисларни чақирса бўлмайдими? Ёки уларни телестудияга олиб кириш қийинми?
Ҳа, айтганча, эсимдан чиқипти: у ерга четдан одам олиб кириш учун “пропуск” ёзиш керак, келган одамни грим қилиш керак. Бу оғир иш-ку! Бунинг устига, четдан келган одам студияга кириб олгач, жонли эфирда алланималарни “сайраб” юбориши ҳам мумкин. Айтиб бўладими?! Ундан кўра, шу “Спорт” телеканалида тинчгина ишлаётган журналист-ходимларни тинчгина олиб чиққан яхши! Кўрсатув ҳам тинчгина ўтади! Шундайми, Давлат ака?
Энди кўрсатувнинг техник камчиликларига тўхталсам. 13 мартдаги кўрсатувда Ўзбекистон ва БАА термаларининг машғулотларига бағишланган ҳар бир кадр 20-30 секундлаб давом этди. Вахоланки, тележурналистика қоидаларига кўра, томошабин зерикиб қолмаслиги учун бир телекадр 5-6 секунддан ошмаслиги керак. “Турдан тургача”да кўрсатиладиган телесўров жадвали эса ҳар сафар экраннинг нақд ярмини банд этади. Экранда кўрсатилаётган лавҳани кўриш учун томошабин “Темир хотин” спектаклида Қўчқор аканинг ховлисига мўралайдиган қўшни аёлга ўхшаб, ўзига хос жадвалдан ошиб кўришга мажбур бўлмоқда.Эҳ, “Турдан тургача” ҳақида гапираверса, гап кўп...
ЮНЕСКОнинг Женева шаҳридаги бош қароргоҳига кираверишда таниқли ўзбек шоири ва жамоат арбоби Паҳлавон Маҳмуд қаламига мансуб қуйидаги мисралар мармар плитага зар ҳарфлар билан ёзиб қўйилган:
Уч юз кўҳи Қофни келида туймоқ,
Дил қонидан бермоқ фалакка бўёқ,
Ёйин-ки бир аср зиндонда ётмоқ
Нодон суҳбатидан кўра яхшироқ.
Иймонли ва атоқли шоир гапирганда журналистнинг жим турмасдан иложи йўқ. Чунки биз, журналистлар, 3-4 саҳифада ёзадиган нарсаларни шоир халқи 3-4 мисрада, қофиядош ва таъсирчан ибораларда айтади-қўяди. Шу сабабдан мен ҳам жим бўляпман: бошқа таърифга, шарҳга ҳожат йўқ!
Бобомурод АБДУЛЛА
Фикр билдиринг
ФИКР БИЛДИРИШ УЧУН РЕГИСТРАЦИЯДАН УТИШ КЕРАК!
Билдирилган фикрлар:
 BALOBU |
Сана: 12.07.2013 00:33. BALOBUга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
BALOBU |
Сана: 12.07.2013 00:21. BALOBUга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 ALTOYIR |
Сана: 18.05.2012 16:50. ALTOYIRга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 RUSAJ |
Сана: 03.04.2012 18:17. RUSAJга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 COMBAT |
Сана: 26.03.2012 20:03. COMBATга ёзиш |
+-2; -0
|
|
0
|
|
USMONALI |
Сана: 26.03.2012 05:20. USMONALIга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
SHAHRIXON |
Сана: 25.03.2012 18:16. SHAHRIXONга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
SHAHRIXON |
Сана: 25.03.2012 18:15. SHAHRIXONга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
SHAHRIXON |
Сана: 25.03.2012 18:07. SHAHRIXONга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
SHAHRIXON |
Сана: 25.03.2012 18:02. SHAHRIXONга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
SHAHRIXON |
Сана: 25.03.2012 18:02. SHAHRIXONга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
SHAHRIXON |
Сана: 25.03.2012 18:01. SHAHRIXONга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
FATHQUQON |
Сана: 25.03.2012 02:31. FATHQUQONга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
FILOSOF |
Сана: 24.03.2012 17:09. FILOSOFга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
VOLUME |
Сана: 24.03.2012 16:55. VOLUMEга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
NIHON |
Сана: 24.03.2012 14:42. NIHONга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
NIHON |
Сана: 24.03.2012 14:41. NIHONга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
BECKTU |
Сана: 24.03.2012 13:59. BECKTUга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
BECKTU |
Сана: 24.03.2012 13:58. BECKTUга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
SOCCERFAN |
Сана: 24.03.2012 11:35. SOCCERFANга ёзиш |
+-2; -0
|
|
0
|
 YAHYOHON |
Сана: 23.03.2012 15:11. YAHYOHONга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 ATSTEYKA |
Сана: 23.03.2012 09:46. ATSTEYKAга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
ATSTEYKA |
Сана: 23.03.2012 09:38. ATSTEYKAга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
FANATIZM |
Сана: 23.03.2012 06:23. FANATIZMга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 IBRAKADABRA |
Сана: 23.03.2012 04:32. IBRAKADABRAга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 VANPERSI |
Сана: 23.03.2012 00:48. VANPERSIга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 BAXTIYOR |
Сана: 23.03.2012 00:23. BAXTIYORга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 ANDALUSIA |
Сана: 23.03.2012 00:11. ANDALUSIAга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 BUXOROGI |
Сана: 22.03.2012 22:08. BUXOROGIга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 BOTIR |
Сана: 22.03.2012 21:21. BOTIRга ёзиш |
+-4; -0
|
|
0
|
 JORESMA |
Сана: 22.03.2012 21:18. JORESMAга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
BOTIR |
Сана: 22.03.2012 21:12. BOTIRга ёзиш |
+-2; -0
|
|
0
|
 FIFAS |
Сана: 22.03.2012 21:11. FIFASга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
BOTIR |
Сана: 22.03.2012 20:57. BOTIRга ёзиш |
+-2; -0
|
|
0
|
|
GERRARD |
Сана: 22.03.2012 20:28. GERRARDга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 NASAF |
Сана: 22.03.2012 20:21. NASAFга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 JADROO  |
Сана: 22.03.2012 19:22. JADROOга ёзиш |
+1; -0
|
|
0
|
 SERIY |
Сана: 22.03.2012 19:20. SERIYга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 NENSI |
Сана: 22.03.2012 19:00. NENSIга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 MUXLIS |
Сана: 22.03.2012 18:43. MUXLISга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 ALMUNIYA |
Сана: 22.03.2012 18:12. ALMUNIYAга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 JENTELMEN |
Сана: 22.03.2012 18:04. JENTELMENга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
BUNDESFAN |
Сана: 22.03.2012 18:02. BUNDESFANга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
ALMUNIYA |
Сана: 22.03.2012 17:36. ALMUNIYAга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 KATALONIYA |
Сана: 22.03.2012 17:23. KATALONIYAга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
|
KATALONIYA |
Сана: 22.03.2012 17:21. KATALONIYAга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 FERGI |
Сана: 22.03.2012 17:14. FERGIга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 PUYOL |
Сана: 22.03.2012 17:11. PUYOLга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 ESTOCA |
Сана: 22.03.2012 17:09. ESTOCAга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
 OFTALMOLOG |
Сана: 22.03.2012 17:08. OFTALMOLOGга ёзиш |
+0; -0
|
|
0
|
МУАЛЛИФНИНГ БОШҚА МАҚОЛАЛАРИ
- Журнамухлис ғалаёни
- “Юлдуз” хиралашганда, Ёхуд Эрматов доим ҳақми?
- Хавфсиз футбол ва чипта “чемпионати”
- Автоэҳтиёткорлик ва автогол, ёхуд Сеулдаги мағлубият сабаблари ҳақида
- ОФКдаги мафия, пистирмадаги японлар ва “ертўла”даги ЎФФ
- Иккинчи қаватдаги корейслар
- “Cэр” Cаркисяннинг мумтоз фикрлари
- Мурзоевнинг “танка”си борми?
- “Corner”ми ёки “бурчак тўпи”?
- Майдапас футбол ҳақидаги жимлик
- Рақиб олдидаги сусткашликми ёки мураббийга қарши сиёсатми?
- Медлительность перед соперником или политика против тренера?
- Холис ва сахий инсонларни унутмайлик!
- Мунофиқликнинг футболдаги кўриниши (Архивдаги мақола)
- Қаҳрамон Асланов танқидни ёқтирмайдими?
- 1C бухгалтеристика: автоматик муносабат билдириш дастури
- “Жар”даги мили-футбол
- “Турдан тургача” бўлаётган телезиёфат
- Супермағлубият. “Илоҳ”нинг қулаши
- "Хайри"нинг қўли ва "Тоға"нинг қўллаши
- Эҳтиёт бўлинг: телефондаги ва интернетдаги агентлар!
- Адашганимдан ҳурсандман!
- «Эшитдик-да!»
- Сафардаги Абрамов ва интизорликдаги ЎзПФЛ
- Абрамовнинг «қовун»лари
- «Press service»ми ёки «Security service»?
- Олимпия термаси мухлислар учун ўйнайдими ёки Абрамов учун?
БЛОГГЕРЛАР
-
Ўзингни англа -
Саёз фикрлар... -
Futbol olami -
Интервьюлар олами ва таҳлилий мақолалар -
Tanganing ikkinchi tomoni -
Футбол — спорт қироли! -
InterFutbol газетаси блоги -
UzA.uz — спорт хабарлари блоги -
Футбол шарҳи -
FCB.UZ блоги -
Mazmun.uz блоги -
Ла Лига бўйича эксперт -
Келажак футболи -
Maydon.uz блоги -
Ҳакамлик ва ўйин қоидалари -
25-кадр -
Спортга оид мақолалар ва маслаҳатлар -
Мундиал яқин! -
Мухлис минбари -
Forza Inter! «Интер Милан» клуби ҳақида таҳлилий-субъектив блог -
Ўзбекистон футболи жаҳонда! -
Ўзганинг ҳақи буюрмас, ноҳалол ғалаба татимас -
FC – "НАВБАҲОР" -
Карикатура ва ҳажвия -
"Қизил Манчестер" -
MES QUE UN CLUB -
Викториналар, танловлар -
I love this Game -
Эркин зарба! -
Футбол: қизиқарли фактлар, рақамлар... -
Бир чимдим кулгу -
Керагидан ортиғи керакмас! -
Hala Madrid! -
А серия сарҳадлари -
Хўжа Насриддин бурчаги -
«Офсайд» -
ФУТБОЛ КЛУБИ БЛОГИ -
«Катта»лар ичидаги «кичик» -
One love, One United! -
Сайт ва газета блоги
